Posts Tagged ‘Ευρώπη’

Σ. Ζαχαράκη στο “Π”: Δημογραφικό, μια μάχη για όλους μας!

7 Νοεμβρίου 2023

Της ΣΟΦΙΑΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Βουλευτή ΝΔ Α’ Ανατολικής Αττικής

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας μας και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το Δημογραφικό. Μια πρόκληση την οποία αντιμετωπίζουν πάρα πολλά κράτη, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς.

Στην Ιαπωνία, στο Χονγκ Κονγκ, στη Σιγκαπούρη η γονιμότητα δεν ξεπερνά το 1,3 παιδιά / γυναίκα, ενώ στη Νότια Κορέα έχει πέσει κάτω από το 1 παιδί / γυναίκα – επίπεδα που δεν μπορούσε κάποιος να φανταστεί μερικά χρόνια πριν. Εκεί που η Ελλάδα διαφοροποιείται από άλλες χώρες είναι στο χρονοδιάγραμμα. Σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η μείωση της γονιμότητας στην Ελλάδα σημειώθηκε με υστέρηση δύο σχεδόν δεκαετιών, συντελέστηκε όμως με μεγαλύτερη ταχύτητα και έπεσε σε χαμηλότερα επίπεδα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η χώρα μας καταγράφει από τα χαμηλότερα επίπεδα γονιμότητας παγκοσμίως. Σε αυτήν την παρατεταμένα χαμηλή γονιμότητα οφείλεται η μείωση του πληθυσμού της χώρας και η ταχύτατη γήρανσή της, που κάνουν τη δημογραφική κατάσταση της Ελλάδας δυσμενέστερη από ό,τι αλλού. Μη λησμονούμε ότι οι τάσεις που καταγράφηκαν γύρω στο 1980 όσον αφορά τη μείωση των γεννήσεων (από τότε έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα) καταγράφονται ως αποτέλεσμα τώρα.

Αυτή η πληθυσμιακή υποχώρηση δεν εκδηλώνεται ισομερώς στην επικράτεια, έχει εξάρσεις σε συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκούν μόνο εθνικές στρατηγικές, αλλά απαιτούνται και συγκεκριμένες τοπικές πρόνοιες, με τη συνολική, πάντως, δημογραφική κατάρρευση να καθίσταται κυριολεκτικά ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας.

Όλα τα παραπάνω δεν αφήνουν περιθώρια παρατήρησης μιας εξέλιξης και απλών διαπιστώσεων. Και ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος που αποφάσισε τη σύσταση γενικής γραμματείας με διακριτή αρμοδιότητα την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος στο νεοσυσταθέν υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Δείγμα της αποφασιστικότητας του πρωθυπουργού να δράσει τώρα με στόχο.

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του πρωθυπουργού, πρόκειται να παρουσιάσουμε, στο τέλος του πρώτου τριμήνου 2024, ένα λεπτομερές και στοχευμένο εθνικό σχέδιο για το Δημογραφικό. Οι άξονες θα καλύπτουν την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, το στεγαστικό θέμα, τη μακροχρόνια φροντίδα, την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, την ισόρροπη ανάπτυξη όλης της χώρας αλλά και την ενίσχυση των ζευγαριών με τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και αισιοδοξίας, ώστε να κάνουν τον οικογενειακό προγραμματισμό τους.

Και βέβαια δεν ξεκινάμε από το μηδέν.

Τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια αυξήσαμε το αφορολόγητο για νοικοκυριά με παιδιά. Αυτό μεγαλώνει ξανά τώρα κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί. Παράλληλα, μια από τις πρώτες αποφάσεις μας, το 2019, ήταν να χορηγήσουμε ένα εφάπαξ επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση στην πατρίδα μας. Και ήδη αιχμή των αυξημένων μισθών στο Δημόσιο από 1/1/2024 είναι η οικογένεια, την οποία στηρίζουμε με πρόσθετες μισθολογικές αυξήσεις, ενώ όλα τα βρεφικά και παιδικά είδη έχουν από καιρό μεταφερθεί στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ. Έχει αναδιαμορφωθεί ριζικά το πλαίσιο των γονικών αδειών. Αυτές έχουν επεκταθεί πλέον στον πατέρα, έχουν αυξηθεί χρονικά στους εννέα μήνες, από τους έξι, με σημαντική αύξηση των επιδομάτων που τις συνοδεύουν.

Ενισχύεται ο πιλοτικός θεσμός των «Νταντάδων της Γειτονιάς», με αύξηση voucher που φτάνει στα 500 ευρώ τον μήνα για κάθε παιδί, δείχνοντας την προσήλωσή μας στον στόχο της ισότητας και της εναρμόνισης της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής. Αλλά και στη στεγαστική πολιτική ξεκινήσαμε μια ουσιαστική παρέμβαση σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, την εφαρμογή μιας δέσμης μέτρων με συνολικό προϋπολογισμό 2,2 δισ. ευρώ, για να μπορέσουμε να ενδυναμώσουμε κυρίως τους νέους μας μέσω της εύρεσης στέγης, έτσι ώστε να αναπτύξουν με μεγαλύτερη αυτονομία το πλάνο ζωής τους.

Αναφέρω ενδεικτικά το πρόγραμμα «Σπίτι μου», τον προϋπολογισμό του οποίου διπλασιάσαμε στο 1 δισ. ευρώ και διευρύναμε τα κριτήρια των διαμερισμάτων με ειδικές διατάξεις, ώστε να αυξήσουμε τα επιλέξιμα σπίτια, ενώ 860 δάνεια έχουν ήδη εκταμιευθεί, συνολικού ποσού 84 εκατ. ευρώ. Ακόμα, με το πρόγραμμα «Κάλυψη» επιδιώκεται η αξιοποίηση του υφιστάμενου αποθέματος διαμερισμάτων του προγράμματος «ΕΣΤΙΑ» για την υλοποίηση προγράμματος κοινωνικής κατοικίας.

Στόχος είναι η διάθεση τουλάχιστον 1.000 ιδιωτικών κατοικιών ως κοινωνικές κατοικίες σε νέους ηλικίας 25 – 39 ετών, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, χωρίς ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Ένα πρόγραμμα που τρέχουμε είναι το «Στέγαση και Εργασία για τους Αστέγους», το οποίο παρέχει επιδότηση ενοικίου στους ωφελούμενους για δύο χρόνια, κάλυψη βασικών δαπανών για οικοσκευές, πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ και επιδότηση του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών για έναν χρόνο για εξεύρεση εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή για τη δημιουργία επιχείρησης. Δύο ακόμα προγράμματα για την υλοποίηση των οποίων θέτουμε τις βάσεις στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και το «Κοινωνική Αντιπαροχή». Θέλουμε να δώσουμε ελπίδα και ασφάλεια στους πολίτες, ιδίως στους νέους και σε όσους μας έχουν περισσότερο ανάγκη.

Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, ούτε υπάρχουν επιλογές οι οποίες μπορούν να φέρουν γρήγορα αποτελέσματα. Το Δημογραφικό συνεπάγεται μια πολύχρονη προσπάθεια. Και, βεβαίως, προϋποθέτει και έχει πολλούς συμμάχους.

Πηγή: Το Παρόν της Κυριακής (05.11.2023)

Η Ευρώπη ξεμένει από εργατικά χέρια

12 Ιουνίου 2023

Το δημογραφικό εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα για την οικονομική ανάπτυξη

Για πολλούς ειδικούς είναι η «πυρηνική απειλή» κατά της Ευρώπης, της Γηραιάς Ηπείρου που γίνεται όλο και πιο γηραιά καθώς οι γεννήσεις μειώνονται, η μερίδα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού μικραίνει και μαζί του μειώνεται το εργατικό δυναμικό που στηρίζει την παραγωγή της και την ανάπτυξή της.

Το αποτέλεσμα είναι να μένουν κενές όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την παραγωγή, την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία. Χαίνουσα πληγή των ανεπτυγμένων οικονομικών, το δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης τείνει να απειλήσει την ευημερία της ατμομηχανής της Ευρώπης, της Γερμανίας, αλλά και των άλλων ισχυρών οικονομιών του ευρωπαϊκού Βορρά, ενώ δεν λείπει από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Μέσα στην εβδομάδα δόθηκαν στη δημοσιότητα τα πορίσματα έρευνας που προαναγγέλλουν κάμψη της παραγωγικής μηχανής και της ανάπτυξης της Γερμανίας ως συνεπακόλουθο της μείωσης του εργατικού δυναμικού της. Είχαν προηγηθεί λίγες ημέρες νωρίτερα τα στοιχεία που φέρουν τη γερμανική οικονομία σε ύφεση, αλλά κατά κύριο λόγο εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης που έπληξε τις βιομηχανίες. Εν προκειμένω, όμως, προκύπτει πως με τις τάσεις που επικρατούν σήμερα μέσα στην επόμενη δεκαετία η προσφορά εργατικού δυναμικού στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία θα μειωθεί κατά 3 εκατ. άτομα, δηλαδή το 7% του σημερινού συνόλου. Εκτός βέβαια και αν οι ελλείψεις καλυφθούν με την ένταξη όλο και περισσότερων μεταναστών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας. Σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις και μόνον για να διατηρηθεί στην τρέχουσα κατάσταση η Γερμανία χρειάζεται τουλάχιστον 400.000 νέους εργαζομένους ετησίως και οι ελλείψεις αφορούν όχι μόνον το προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης αλλά και τις χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Από σχετική δημοσκόπηση του ινστιτούτου Ifo προκύπτει πως το 87% των οικογενειακών επιχειρήσεων της Γερμανίας πλήττεται ήδη από την έλλειψη προσωπικού.

Και μόνον για να διατηρηθεί στην τρέχουσα κατάσταση η Γερμανία χρειάζεται τουλάχιστον 400.000 νέους εργαζομένους ετησίως.

Την ίδια στιγμή, στη δεύτερη οικονομία της Ευρώπης, τη Γαλλία, πρόσφατη έρευνα μεγάλης ένωσης επιχειρήσεων, της CPME, διαπιστώνει πως το 94% των γαλλικών επιχειρήσεων δυσκολεύεται να βρει το κατάλληλο προσωπικό αλλά και γενικώς να βρει προσωπικό. Ακόμη και στην Ισπανία, όπου η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, 12,6% των επιχειρήσεων δηλώνουν πως κυριολεκτικά αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν το απαιτούμενο προσωπικό και βέβαια το πρόβλημα δεν αφορά μόνον τους κλάδους υψηλής εξειδίκευσης αλλά και πολύ απλούστερους τομείς, όπως τον τουρισμό, τη γαστρονομία και τον κλάδο των κατασκευαστικών.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στην Αυστρία με το υπουργείο Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας να μιλάει για «περισσότερες από 250.000 θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές και ελλείψεις προσωπικού κυριολεκτικά παντού».

Σύμφωνα με έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, στην Αυστρία το 4,6% των θέσεων εργασίας παραμένουν κενές εξαιτίας έλλειψης προσωπικού, το αντίστοιχο ποσοστό στο Βέλγιο και στην Ολλανδία ανέρχεται στο 4,5% και στο 4,4% στη Γερμανία. Στο σύνολο της Ευρωζώνης, άλλωστε, οι κενές θέσεις εργασίας αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 3% του συνόλου. Και τα στοιχεία προοιωνίζονται επιδείνωση στο μέλλον.

Ανω των 65 ετών ένας στους τρεις έως το 2050

Η Ευρώπη γερνάει και γερνάει ταχύτατα. Οχι μόνον μειώνονται οι γεννήσεις αλλά οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και αυξάνεται διαρκώς το προσδόκιμο ζωής. Σύμφωνα με στοιχεία από έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, ο πληθυσμός της Ε.Ε. αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στη δεκαετία του 2040 φτάνοντας στα 526 εκατ. άτομα. Στη συνέχεια, θα αρχίσει να μειώνεται και στα τέλη του αιώνα θα είναι μικρότερος κατά 30 εκατ. άτομα. Με τις έως τώρα μετρήσεις αναμένεται πως στα μέσα του αιώνα μας το 1/3 των Ευρωπαίων θα είναι άνω των 65 ετών. Εν ολίγοις θα έχει σημαντικά αυξηθεί η μερίδα των ατόμων τρίτης ηλικίας που σήμερα αντιπροσωπεύουν μόνον το 20% του συνόλου. 

Κάπου μέσα στη δεκαετία του 2080, επίσης, αναμένεται πως θα αντιστοιχούν μόνον πέντε άνθρωποι οικονομικά παραγωγικής ηλικίας σε κάθε τέσσερις ανηλίκους ή υπερηλίκους που θα εξαρτώνται από αυτούς. Αναμφίβολα αυτές οι αναμενόμενες εξελίξεις θα αποβούν επιζήμιες καθώς θα επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, τον τομέα της υγείας, την κοινωνική συνοχή, τα δημόσια οικονομικά, τα επίπεδα χρέους των χωρών, την οικονομική ανάπτυξη και με λίγα λόγια την ευημερία των ευρωπαϊκών λαών. Και την ίδια στιγμή, αυξάνονται ταχύτατα οι πληθυσμοί των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, με αποτέλεσμα να μειώνεται διαρκώς η μερίδα της Ευρώπης στον παγκόσμιο πληθυσμό: από 12% που ήταν τη δεκαετία του 1960 έχει περιορισθεί στο 6% σήμερα και υπολογίζεται πως στο τέλος του αιώνα δεν θα υπερβαίνει το 4%.

Ενα από τα οξύτερα δημογραφικά προβλήματα της Ευρώπης αντιμετωπίζει η Ιταλία, και δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι το έχει θέσει σε προτεραιότητα δίνοντας κίνητρα στις γυναίκες για να αποκτήσουν παιδιά υποσχόμενη φοροαπαλλαγές και επιδόματα. Αλλωστε το κόμμα της εξελέγη με το σύνθημα «Θεός, Πατρίδα, Οικογένεια» που παραπέμπει σε ακροδεξιά στερεότυπα και μάλλον προκαλεί δυσάρεστους συνειρμούς. 

Υπογραμμίζει, ωστόσο, το πρόβλημα της γειτονικής χώρας που αποτελεί και αντικείμενο δημόσιου διαλόγου. Ερευνες της ιταλικής στατιστικής υπηρεσίας, Istat, προβλέπουν ότι ο πληθυσμός που σήμερα ανέρχεται σε 59 εκατ. άτομα θα μειωθεί στα 48 εκατ. μέχρι το 2070 με μέση ηλικία τα 50 χρόνια, κάτι που αναμένεται να επιβαρύνει σημαντικά τη γειτονική χώρα και το δυσθεώρητο χρέος της.

Η Πορτογαλία στρέφεται στις πρώην αποικίες της, ελλείψεις και στην Πολωνία

Πολλοί οικονομολόγοι αποδίδουν τις ελλείψεις της αγοράς εργασίας όχι μόνον στη γήρανση του πληθυσμού αλλά και στις παρενέργειες της πανδημίας. Αναμφίβολα έχει μεσολαβήσει και στην Ευρώπη η λεγόμενη «μεγάλη παραίτηση» που κατεγράφη στη διάρκεια των πρώτων κυμάτων της πανδημίας, όταν εργαζόμενοι σε διάφορους κλάδους εγκατέλειπαν συλλήβδην την εργασία τους. Το έκαναν άλλοτε με την πρόθεση να αναζητήσουν καλύτερη τύχη σε άλλο κλάδο, αλλά συχνά και με την πρόθεση να μην εργαστούν ξανά. Σύμφωνα με έρευνα της businesseurope, στην Ε.Ε. είναι πολύ έντονο το φαινόμενο της λεγόμενης αδράνειας, των ανθρώπων που είναι σε παραγωγική ηλικία αλλά ούτε εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία: σε Ελλάδα, Ρουμανία, Κροατία και Βέλγιο καταγράφονται αρκετά υψηλά ποσοστά αυτής της κατηγορίας, άνω του 30%, ενώ στην Ιταλία το ποσοστό της αδράνειας υπερβαίνει το 37%.

Παράλληλα, ο Γκέρχαρντ Χίμερ, στέλεχος της Ενωσης Ευρωπαϊκών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων SMEUnited, τονίζει πως «βλέπουμε ότι οι περισσότεροι Ανατολικοευρωπαίοι επέστρεψαν στις πατρίδες τους στη διάρκεια της πανδημίας και έχουν αποφασίσει να μην επιστρέψουν στις δυτικές οικονομίες προς το παρόν τουλάχιστον». Ομως το πρόβλημα των ελλείψεων προσωπικού πλήττει εξίσου και τις οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες έχουν επιστρέψει τα εργατικά χέρια. Από έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκύπτει πως στην Πολωνία, για παράδειγμα, όπου η ανεργία βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 32 ετών, πάνω από το 50% των επιχειρήσεων εκφράζει έντονη ανησυχία για τις ελλείψεις προσωπικού. Οι ελλείψεις είναι περισσότερο αισθητές στον κλάδο των κατασκευαστικών που επλήγη από τη μαζική έξοδο Ουκρανών εργατών, οι οποίοι εργάζονταν στην Πολωνία αλλά έφυγαν για να υπερασπιστούν τη χώρα τους μετά την εισβολή της Ρωσίας.

Είναι, βέβαια, γεγονός ότι σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα στις χώρες της Βαλκανικής, σε Ρουμανία, Βουλγαρία και Αλβανία η μετανάστευση συνεχίζεται αν και με κάπως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι βιομηχανίες αυτών των χωρών πάσχουν από σοβαρότατες ελλείψεις εξειδικευμένου προσωπικού, καθώς σημαντικός αριθμός όσων έχουν υψηλή εξειδίκευση μεταναστεύουν σε άλλες χώρες αναζητώντας καλύτερη δουλειά και καλύτερους όρους. 

Πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επαγγελματικής Κατάρτισης κατέδειξε ότι περίπου το 40% των Αλβανών με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Σε ορισμένες από τις χώρες αυτές οι επιχειρήσεις αντιδρούν όπως ακριβώς και στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως στις ΗΠΑ για παράδειγμα, προσφέροντας υψηλούς μισθούς και οικονομικά ή άλλα κίνητρα. Στη Σλοβενία, το 64% των επιχειρήσεων προσφέρει υψηλότερους μισθούς και καλές συνθήκες εργασίας για να προσελκύσει προσωπικό.

Κι ενώ το μεταναστευτικό ζήτημα προβληματίζει, διχάζει και ανησυχεί πολιτικούς και κοινή γνώμη στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν σε αυτό τη λύση στην υπογεννητικότητα και στα κενά της αγοράς εργασίας. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, χαλάρωσε τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση βίζας στους πολίτες των άλλοτε αποικιών της, δηλαδή της Βραζιλίας, της Ανγκόλας και της Μοζαμβίκης. Η Ισπανία ψήφισε νόμο που διευκολύνει την πρόσληψη εργαζομένων από τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. και η Σλοβενία έχει από την αρχή του χρόνου εκδώσει ρεκόρ αδειών παραμονής σε ξένους. Η Γερμανία έχει προ πολλού στραφεί στους ξένους χαλαρώνοντας τη νομοθεσία της, αλλά έχει την εμπειρία που αποτύπωσε η πρώην καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, όταν δήλωσε ότι «το πολυπολιτισμικό μοντέλο απέτυχε». 

Η Ιταλία

Δεδομένου του οξύτατου δημογραφικού προβλήματος της Ιταλίας, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι τόνισε προ ημερών ότι η κυβέρνησή της «έχει θέσει την αύξηση των γεννήσεων και την οικογένεια σε απόλυτη προτεραιότητα, για τον απλούστατο λόγο ότι θέλει να έχει και πάλι μέλλον η Ιταλία». 

Η Γερμανία

Σχολιάζοντας έκθεση που φέρει το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας η αναπτυξιακή τράπεζα KfW επισήμανε μέσα στην εβδομάδα ότι «τρίζουν τα θεμέλια της ευημερίας» της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Ευημερία που στηριζόταν μέχρι σήμερα στο άφθονο εργατικό δυναμικό.

To ΔΝΤ

Καταγράφοντας τα προβλήματα υπογεννητικότητας και γήρανσης των ευρωπαϊκών πληθυσμών,  το ΔΝΤ σχολίασε προσφάτως πως «υπάρχει ήδη καταγεγραμμένη η γήρανση του πληθυσμού και θα εξακολουθήσει να επιταχύνεται μέσα στα επόμενα χρόνια», όπως και τα προβλήματα που δημιουργεί.

Πηγή: Η Καθημερινή (12.06.2023)

ΑΣΠΕ – Υπόμνημα στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων & στην Υπουργό Παιδείας

1 Ιουνίου 2020

Αρ. Πρωτ. 373

Αθήνα, 1/6/2020

– Προς την Υπουργό Παιδείας

– Προς τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής ΜορφωτικώνΥποθέσεων.

– ΚΟΙΝ: Γραφείο Πρωθυπουργού

 

ΘΕΜΑ: Αναγκαίες Βελτιώσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις»

 

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Σχετικά με το εν θέματι σχέδιο νόμου που συζητείται στην Επιτροπή σας, παρακαλούμε όπως υποστηρίξετε τις ακόλουθες, σημαντικές, βελτιώσεις που ζητούμε να επέλθουν, καθότι χρονίζουν και έχουν δημιουργήσει κοινωνικές αδικίες και προβλήματα:

1) Ελεύθερες μετεγγραφές για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους (άρθρο 75 και επόμενα) – βλ. Παράρτημα 1ον

è Επαναφορά της διάταξης που ίσχυε επί 30-έτη τουλάχιστον: Ζητάμε την ελεύθερη μετεγγραφή για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους, όχι μόνο λόγω ειδικής πληθυσμιακής ομάδας που προστατεύεται από το Σύνταγμα, αλλά και γιατί δεν είναι συνταγματικά ορθό, ως προς τα ίσα δικαιώματα των πολιτών, οι καθ’ υπέρβαση εισακτέοι ανά έτος που εισάγονται με πολύ μεγάλη απόκλιση μορίων από την  βάση εισαγωγής να τυγχάνουν επιπλέον και ελεύθερης μετεγγραφής, ενώ οι πολύτεκνοι να εξαιρούνται και των δύο αυτών ευεργετημάτων.

è Επιπλέον, το άρθρο 75 (νέα διατύπωση σε σχέση με το νομοσχέδιο που είχε αναρτηθεί προς διαβούλευση) αδικεί ακόμη περισσότερο τους πολυτέκνους, διότι στα κοινωνικά μόρια, η περίπτωση ββ) αναφέρει: «Δύο (2) μόρια, εάν ο αιτών είναι μέλος πολύτεκνης οικογένειας προσαυξανόμενα κατά ήμισυ (0,5) μόριο για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας πλην του αιτούντος».

Με τον τρόπο αυτό, μια οικογένεια με π.χ. πέντε (5) παιδιά που έχουν μια λογική διαφορά ηλικίας 2-3 ετών, θα τύχει της μοριοδότησης μόνο για τα πρώτα παιδιά και όχι για τα τελευταία, ισοπεδώνοντας την, κατά νόμο, ισόβια πολυτεκνική ιδιότητα των γονέων και μετατρέποντας τη δημογραφική λογική των κοινωνικών μορίων σε μοριοδότηση εισοδηματικού κριτηρίου! Και μάλιστα, όσο περισσότερα είναι τα παιδιά, τόσο περισσότερο πλήττονται από τη διατύπωση αυτή! Αυτή είναι η κρατική μέριμνα για όσους έχουν 5, 6, 7, 8 ή και περισσότερα παιδιά; Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη τέτοιες οικογένειες!

Επιτάσσει κάπου το Σύνταγμα ότι προστατεύονται περισσότερο οι πολύτεκνοι αναλογικά με το πλήθος των, κάτω των 25 ετών, παιδιών τους; Τι είδους ερμηνεία του άρθρου 21 του Συντάγματος είναι αυτή; Σε ποια νομολογία εδράζεται;

ΖΗΤΟΥΜΕ να διαγραφεί η φράση «για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας« στην περίπτωση ββ) που αφορά στους πολυτέκνους.

2) Πειραματικά Σχολεία – βλ. Παράρτημα 2ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας σε ποσοστό 20% των κληρώσεων (τόσο στην εισαγωγική βαθμίδα όσο και στις συμπληρωματικές για τις κενές θέσεις) να αφορά αποκλειστικά σε τέκνα πολυτέκνων.

3) Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) – βλ. Παράρτημα 3ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας εισαγομένων για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους και απαλλαγή από τα δίδακτρα.

4) Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ):

è Τα παιδιά των πολυτέκνων οικογενειών να μοριοδοτούνται με δώδεκα (12) μόρια τουλάχιστον, χωρίς κανέναν άλλο περιορισμό (εισοδηματικά κριτήρια κ.λπ., βάσει αποφάσεων και του ΣτΕ) και να παύσει να γίνεται αναφορά στις Προσκλήσεις του Ι.Κ.Υ για μοριοδότηση των εξαρτώμενων μελών των οικογενειών με τέσσερα (4) τέκνα και άνω.

5) Να μην μειωθούν οι ώρες των Θρησκευτικών στην Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (άρθρο 3).

è Οι ώρες διδασκαλίας από 2 έγιναν 1 στην Ε΄ και στην Στ΄ Δημοτικού. Η γνώση των βασικών στοιχείων επικρατούσας θρησκείας είναι συστατικό στοιχείο της Ιστορίας και του Πολιτισμού της Ελλάδας, τα οποία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής αλλά και ομαλής ενσωμάτωσης παιδιών από άλλες χώρες στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Είνα αναγκαίο να επανέλθουν οι ώρες σε δύο, όπως ήταν πριν.

6) Να μην ενταχθεί η Σεξουαλική «διαπαιδαγώγηση» στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων (Αιτιολογική Έκθεση άρθρου 1) – Βλ. Παράρτημα 4ον

è Οπωσδήποτε δεν πρέπει να εισαχθεί στην ελληνική εκπαίδευση για παιδιά Νηπιαγωγείου και Δημοτικού, καθώς έχει πολλές αρνητικές συνέπειες και ενδεχόμενους κινδύνους, ενώ για παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου θα πρέπει, εφόσον εισαχθεί, να είναι προαιρετικό μάθημα, με απαραίτητη τη γονική συναίνεση, σεβόμενοι:

α. Το δικαίωμα των γονέων να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους με γνώμονα τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και άλλες πεποιθήσεις τους και

β. Το στόχο που έχει διακηρύξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για μείωση των εκτρώσεων: «Αν είχαμε 10% λιγότερες εκτρώσεις, θα είχαμε 10% περισσότερες γεννήσεις» ομιλία στη Βουλή, 5/3/2019, στη συζήτηση για το πόρισμα της προηγούμενης Βουλής για το Δημογραφικό πρόβλημα), αφού σε κράτη της Ευρώπης, όπως π.χ. στη Βρετανία, η εισαγωγή του μαθήματος επέφερε αύξηση εκτρώσεων στον ανήλικο πληθυσμό. Επιπρόσθετη τεκμηρίωση παρέχεται στο σχετικό Παράστημα.

 

Παρακαλούμε όπως ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις μας, που είναι προϊόν συλλογικής εργασίας ομάδας επιστημόνων – εκπαιδευτικών, καθώς και αιτημάτων της Συνομοσπονδίας μας που ταλανίζουν τις πολύτεκνες οικογένειες τα τελευταία χρόνια.

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                                                     Η Γεν. Γραμματέας

Βασίλειος Θεοτοκάτος                                             Δήμητρα Αγγελή

 

Παράρτημα 1ον

 

Επί των άρθρων 75 και επ. που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών.

Με το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 8605-1-1979 είχαν ορισθεί τα εξής:

« 1. Τέκνα πολυτέκνων, εγγραφέντα ή εγγραφόμενα εις Ανωτάτην ή Ανωτέραν Σχολήν της ημεδαπής κατόπιν εξετάσεων, μετεγγράφονται τη αιτήσει των εις το πρώτον ή το δεύτερον έτος σπουδών αντιστοίχου Σχολής (ή Τμήματος Σχολής), πλησιεστέρας του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων των».

Η διάταξη αυτή αφορούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί κυρίως τα έτη 1960 και μετά και ήσαν τέκνα πολυτέκνων. Οι δε γεννήσεις τότε ήσαν περί τις 150.000 το χρόνο, οι δε θάνατοι περί τις 65.000. Τα τέκνα αυτά των πολυτέκνων μπορούσαν να μετεγγραφούν χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση στην αντίστοιχη σχολή (ή Τμήμα της Σχολής), που ήταν η πλησιεστέρα του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων τους.

Σήμερα οι σχετικές διατάξεις του παραπάνω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας των άρθρων 69 επ., που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών καθορίζονται βάσει « οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων». Το μέτρο αφορά κυρίως τους γεννηθέντες τα έτη 2000 και μετά, που γεννήσεις είναι γύρω στις 100.000, δηλ. τα 23 από τις προηγούμενες και οι θάνατοι στους 105.000. Ο αριθμός των μετεγγραφομένων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15οο του συνολικού αριθμού των εισακτέων του οικείου Τμήματος.

Σημειώνεται ότι το 2019 οι γεννήσεις ήσαν μόλις 85.480, οι δε θάνατοι ανήλθαν στους 125.755.

Τώρα καθορίζονται κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και για τα τέκνα των πολυτέκνων για να μπορούν να μετεγγραφούν και μάλιστα μέχρις του ποσοστού 15οο για όλες τις κατηγορίες!!

Μπροστά στον εφιάλτη της υπογεννητικότητας και του δημογραφικού μαρασμού της Ελλάδος, αλλά και της διατάξεως του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος, που επιβάλει ότι «Πολύτεκνες οικογένειες.. έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος», είναι επιτακτική η ανάγκη η θέσπιση της ακόλουθης διάταξης:

«Πολύτεκνοι και τέκνα πολυτέκνων μετεγγράφονται άνευ οποιαδήποτε προϋποθέσεως στην αντίστοιχο σχολή ή τμήμα της Σχολής ΑΕΙ ή ΤΕΙ, που είναι πλησιέστερα στον τόπο κατοικίας τους (ή τον τόπο κατοικίας των γονέων τους) ή εκεί όπου σπουδάζει ο (η) αδελφός (η) τους».

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε το ομόφωνο πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΔΗΛ. ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΚΕ) του Φεβρουαρίου του 1993 ( δηλ. πριν από 27 χρόνια) που έλεγε τα εξής: «..Στη χώρα μας, στην οποία σήμερα η γεννητικότητα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει τεράστιες εθνικές διαστάσεις, που μπορεί να απειλήσουν την εθνική μας ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα..εθνικούς κινδύνους..θα αντιμετωπίσει πολύ έντονα στο αμέσως προσεχές μέλλον η χώρα μας, αν δεν αλλάξουν οι δημογραφικοί δείκτες..».

            Εν όψει των παραπάνω είναι αυταπόδεικτο ότι η ψήφιση της παραπάνω διατάξεως είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

 

 

 

Παράρτημα 2ον

 

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

α. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 1Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Το άρθρο 18 – Επιλογή μαθητών που αναφέρεται στον τρόπο επιλογής των μαθητών για τα Πειραματικά Σχολεία, προβλέπει ότι:

5. Η εισαγωγή των μαθητών στα ΠΕΙ.Σ. γίνεται με κλήρωση, ώστε να επιτυγχάνεται ένα κατά το δυνατόν τυχαίο δείγμα μαθητών. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., καθορίζεται κάθε ειδικότερο ζήτημα σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της κλήρωσης, το χρόνο διενέργειάς της, τη διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας και τη δυνατότητα κατ’ εξαίρεση εισαγωγής για λόγους συγγένειας χωρίς κλήρωση ή με ειδική κλήρωση. […]

Να προστεθεί εδάφιο β) στο άρθρο 5, ως εξής:

«Ποσοστό 20% σε κάθε κλήρωση στο σύνολο των θέσεων κάθε σχολείου αφορά μόνο τέκνα πολυτέκνων και πολυτέκνους. Η υπαγωγή στην ειδική κατηγορία γίνεται με προσκόμιση στο σχολείο τωνδικαιολογητικών που ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 67 του ν. 4316/2014 για την απόδειξη της πολυτεκνικής ιδιότητας».

 

β. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 2Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Στο άρθρο 4 προβλέπεται ότι «Διαδικασίες κλήρωσης διενεργούνται […] μετά την εισαγωγική σχολική τάξη μόνο για τη συμπλήρωση κενών θέσεων που προκύπτουν σε επόμενη τάξη της ίδιας βαθμίδας.»

Παρακαλούμε να προστεθεί η φράση:

«Στην κλήρωση για τη συμπλήρωση κενών αυτών θέσεων, οι θέσεις καλύπτονται σε ποσοστό 20% από τέκνα πολυτέκνων», κατ’ αναλογίαν προς το προηγούμενο άρθρο.

 

 

Παράρτημα 3ον

 

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)

α.       Να εισάγονται σε ποσοστό 5% επί πλέον των καθορισμένων θέσεων για τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) και

β.       Να απαλλάσσονται των διδάκτρων οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) φοιτητές, σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 1910/1944, με βάση το οποίο:

«Άπαντα τα τέκνα των πολυτέκνων … απαλλάσσονται της καταβολής παντός εκπαιδευτικού τέλους, όσον αφορά την εν γένει επαγγελματικήν εκπαίδευσιν… πάσης βαθμίδος.

Υπό την έννοιαν των εκπαιδευτικών τελών νοούνται δίδακτρα..»

 

 

Παράρτημα 4ον

 

Επί του άρθρου 1 – Εργαστήριο Δεξιοτήτων (σεξουαλική διαπαιδαγώγηση)

Στις 29-11-2018, ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την επίσκεψή του στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος και το κέντρο πρόληψης και εξέτασης Checkpoint δήλωσε ότι: “Η επένδυση για το μέλλον, για την επόμενη γενιά, είναι η υποχρεωτική ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής, της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, στα σχολεία. Έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά μας να είναι σωστά ενημερωμένα, να μην είναι θύματα προκαταλήψεων και να μπορούν και αυτά με τον τρόπο τους να διαχειρίζονται τις δικές τους σεξουαλικές προτιμήσεις με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά” [1].

       Ήδη με το νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ “Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις” και συγκεκριμένα στο άρ. 1 αυτού, προβλέπεται η “δοκιμαστική προσθήκη νέων θεματικών κύκλων στο Νηπιαγωγείο και στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού και του Γυμνασίου”[2]στη δε αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ότι: «Σε συνέχεια σχετικής εισήγησης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, η πιλοτική δράση θα περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τους ακόλουθους βασικούς θεματικούς κύκλους και επιμέρους θεματικές […] : Θεματικός κύκλος Ζω καλύτερα -Ευ ζην. Επιμέρους θεματικές: […] Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» (ΣΔ)[3]. Προβλέπεται δηλ. η υποχρεωτική εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση, ήδη από το Νηπιαγωγείο, δηλ. την ηλικία των 5 ετών.

Επ’ αυτού παρατηρούμε τα ακόλουθα:

1) ΣΚΟΠΟΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ: Ο Πρωθυπουργός στην ανωτέρω δήλωσή του έθεσε ως έναν από τους σκοπούς της ΣΔ τη “σωστή ενημέρωση” των παιδιών και τη “διαχείριση των σεξουαλικών τους προτιμήσεων με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά”. Επίσης, από μελέτες, όπως αυτή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης του 2017[4], προκρίνονται ως σκοποί της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης οι “υπεύθυνες επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων σε έναν κόσμο που βάλλεται από τον ιό HIV και το AIDS” και η “προώθηση και παγιοποίηση μειωμένης επικινδυνότητας συμπεριφορών”, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Unesco του 2009. Ως γεγονός που δικαιολογεί την παραπάνω επιδίωξη αναφέρεται το ότι “τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία κατά τα χρόνια που παρακολουθούν ακόμη το σχολείο -κάτι ωστόσο που δεν είναι ακριβές, όπως θα δείξουμε παρακάτω-, χρίζοντας έτσι το πλαίσιο ως σημαντική ευκαιρία για να παρέχεται σε αυτό εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία”.

Επομένως, με δεδομένο και τον μεγάλο αριθμό αμβλώσεων στη χώρα μας, ως στόχοι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προβάλλονται ο περιορισμός των αμβλώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), στόχοι φυσικά με τους οποίους δεν διαφωνεί κανείς, με την παρατήρηση όμως ότι υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ενστάσεις, ωστόσο, έχουμε στην επιδίωξη της “απενοχοποίησης σεξουαλικών συμπεριφορών”, που έθεσε ο Πρωθυπουργός, καθώς η επιδίωξη αυτή, εάν μεταφραστεί σε άκριτη αποδοχή οποιασδήποτε σεξουαλικής συμπεριφοράς, μπορεί να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτή της μείωσης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Δεν μπορεί, επομένως, να τίθεται ως κύριος σκοπός της ΣΔ η “απενοχοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών” αλλά πρωτίστως η ασφάλεια της υγείας των πολιτών.

Ωστόσο, στους διαφημιζόμενους σκοπούς της ΣΔ δεν λαμβάνεται υπόψη μία άλλη σημαντική, κατά την άποψή μας, παράμετρος:

Η χώρα μας, ως γνωστό, αντιμετωπίζει τις συνέπειες μιας δημογραφικής κατάρρευσης και γήρανσης του πληθυσμού της σε πολλούς τομείς: Στην εκπαίδευση, με τη μείωση των μαθητών και το κλείσιμο σχολείων, άρα και τη συνακόλουθη μείωση των εκπαιδευτικών και αύξηση της ανεργίας, στην οικονομία με τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό και το κλείσιμο επιχειρήσεων (ειδικά αυτών με παιδικά είδη), στο ασφαλιστικό με την αύξηση των συνταξιούχων, με αποτέλεσμα τη δυσαναλογία μεταξύ αυτών και των εργαζομένων και την αυξανόμενη επιβάρυνση των τελευταίων για την εξασφάλιση των απαραιτήτων δικαιωμάτων περίθαλψης και συντήρησης των συνταξιούχων, ενώ παράλληλα απειλείται η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και μειώνονται συνεχώς οι συντάξεις, στην εθνική άμυνα, με τη μείωση του αριθμού στρατευσίμων και σε πολλούς άλλους τομείς.

Οι πολύτεκνες οικογένειες συμβάλλουν σημαντικά στην προσπάθεια ανάσχεσης της δημογραφικής κατάρρευσης, προσφέροντας στο Κράτος περισσότερους νέους εργαζόμενους απ’ ό,τι η πλειοψηφία των οικογενειών, ενισχύοντας αντίστοιχα τα ασφαλιστικά ταμεία με περισσότερες εισφορές, προσφέροντας περισσότερους στρατεύσιμους στις ένοπλες δυνάμεις της Χώρας, χωρίς η Πολιτεία να ανταποδίδει στις πολύτεκνες οικογένειες τουλάχιστον μια αναλογία για τις εισφορές αυτές και παρέχοντάς τους μηδαμινές διευκολύνσεις στις ανυπέρβλητες δυσκολίες που έχει σήμερα η ανατροφή πολλών παιδιών στην ελληνική οικογένεια.

Είναι γνωστό ότι στις πολύτεκνες οικογένειες, επειδή το βασικό κίνητρό τους για την απόκτηση παιδιών δεν είναι οικονομικό, αλλά αποκλειστικά και μόνο η αγάπη για τα παιδιά, αυτό έχει σαν συνέπεια τα σχεδόν ανύπαρκτα ποσοστά αμβλώσεων και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στις οικογένειες αυτές, καθώς όποιος συνειδητοποιημένα έχει σκοπό να αποκτήσει πολλά παιδιά, δεν προχωρεί σε αμβλώσεις και υιοθετεί ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά, προσανατολισμένη στο σκοπό αυτό, με γνώμονα κυρίως τις μονογαμικές σχέσεις και την απόκτηση παιδιών εντός γάμου.

Θα περιμέναμε, λοιπόν, από την Πολιτεία, εφόσον αναγνωρίζει (τουλάχιστον στα λόγια…) τη συμβολή των πολυτέκνων οικογενειών στη δημογραφική στήριξη του Κράτους, να θεωρεί ως έναν από τους σκοπούς της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και την παρότρυνση των νέων προς την κατεύθυνση δημιουργίας οικογένειας και μάλιστα πολύτεκνης οικογένειας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν μέσα από εικόνες και αναγνώσματα των σχολικών βιβλίων. Γιατί εάν η παιδεία είναι τέτοια που να καθιστά στους νέους ανθρώπους ελκυστική την εικόνα μιας οικογένειας με πολλά παιδιά, μια τέτοια επιδίωξη θα ωθήσει αυτόματα τους νέους στην υιοθέτηση ασφαλών σεξουαλικών συμπεριφορών, που θα υπηρετούν τους προκρινόμενους στόχους της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

2) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ: Σκοπός της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι η μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, των εκτρώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Για το σκοπό αυτό, στην επιστημονική βιβλιογραφία της σεξουαλική διαπαιδαγώγηση υπάρχουν 2 τάσεις:

– Η ολιστική διαπαιδαγώγηση (comprehensive), με αναφορές στις διάφορες μορφές σεξουαλικών σχέσεων δραστηριότητας; τη χρήση προφυλακτικών, το σεξουαλικό περιεχόμενο ταινιών κλπ.

– Η διαπαιδαγώγηση αποχής (abstinence), που έχει ως κύριο γνώμονα την αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας, έως την ενηλικίωση.

Στη σχετική ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην καταχώριση του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων “Ζω καλύτερα – Ευ ζην”[5] υπάρχουν “σημαντικοί σύνδεσμοι” για το υλικό που έχει πρόθεση το ΙΕΠ να εισηγηθεί για να περιληφθεί στην ενότητα αυτή, ένας εκ των οποίων είναι και οι “Αναπτυξιακοί Στόχοι Αειφορίας” (Sustainable Development Goals) του ΟΗΕ, στους οποίους ο 4ος στόχος στην επιδιωκώμενη ατζέντα του 2030 είναι η “Ποιοτική Εκπαίδευση” (Quality Education)[6]. Παρότι στη συγκεκριμένη ατζέντα δεν περιλαμβάνεται ως στόχος η υποχρεωτική εισαγωγή του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, το αρμόδιο τμήμα του ΟΗΕ για την εκπαίδευση, η Unesco, στις κατευθύνσεις της για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην ατζέντα εκπαίδευσης του 2030 (International technical guidance on sexuality education) εισηγείται την εφαρμογή στα κράτη του μοντέλου “Ολιστικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης” (Comprehensive Sexual Education, CSE)[7].

Το μοντέλο αυτό είναι αντίθετο με τα προγράμματα αποχής σεξουαλικών σχέσεων, τα οποία, μάλιστα, ενώ η Unesco στην έκθεσή της κρίνει ως “αναποτελεσματικά” και “πιθανώς επιζήμια για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των νέων ανθρώπων”[8], ωστόσο στη συνέχεια δέχεται ότι η αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις είναι “ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή της εγκυμοσύνης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV[9].

Επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα προσανατολισμένα με σωστό τρόπο στην αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις έχουν επιδείξει επιτυχία στο εξωτερικό, όπως το πρόγραμμα “Sex can wait”, που είχε θετικά αποτελέσματα στη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε σχολεία της Αμερικής, αποσπώντας πολλά βραβεία[10].

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στα σχετικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, όπως τουλάχιστον αυτά εφαρμόστηκαν στα σχολεία μέσω της καταργηθείσης θεματικής εβδομάδας ή μέσω προγραμμάτων αγωγής υγείας, επιλέχθηκε η παραπάνω μέθοδος ολιστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης (cse), που θεωρεί ως δεδομένο ότι όλα τα παιδιά Γυμνασίων και Λυκείων έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ότι εκτίθενται καθημερινά σε ακατάλληλο περιεχόμενο μέσω internet. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα, όμως δεν ισχύει όμως για όλα τα παιδιά.

Από την εμπειρία μας, από τις πολύτεκνες οικογένειες της χώρας μας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι πολλά παιδιά πολυτέκνων οικογενειών, έχοντας συνηθίσει στο περιβάλλον και την ζεστασιά της οικογένειάς τους και στην ιδέα των πολλών παιδιών, επιδιώκουν και αυτά τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας, με αποτέλεσμα να αναβάλουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, έχοντας στόχο τη μονογαμική σχέση και αποφεύγοντας, με τον τρόπο αυτό, τόσο τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και τα ΣΜΝ όσο και την έκθεσή τους σε υλικό ακατάλληλου περιεχομένου.

Αλλά και εκτός πλαισίου πολυτέκνων οικογενειών, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα παιδιά στην Ελλάδα, περίπου 7 στα 10, δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις στη σχολική ηλικία (έρευνα του 2007 δείχνει ότι το 16% δήλωσε ότι είχε έστω μία σεξουαλική επαφή στην Ελλάδα, ενώ σε έρευνα του 2014 το ποσοστό είναι 35%,[11]), ενώ πολλοί είναι οι επιστήμονες που συνηγορούν στη σημασία της αποχής από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά την εφηβική ηλικία ως ενδεδειγμένη μέθοδο αποφυγής της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και των ΣΜΝ (όπως η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, που επισημαίνει ότι “η πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να συνδέεται με σχολική αποτυχία και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου”, ότι “μεγάλο ποσοστό (66%) σεξουαλικά δραστήριων εφήβων αναφέρουν ότι θα προτιμούσαν να είχαν ξεκινήσει αργότερα τη σεξουαλική τους ζωή” και συστήνει “να προάγεται η αποχή έως το τέλος της εφηβικής ηλικίας”[12]).

Περαιτέρω, τα προγράμματα ΣΔ στο μοντέλο CSE, που δέχεται το Υπουργείο Παιδείας, προκρίνουν την ενημέρωση των παιδιών, ήδη από την ηλικία των 5 ετών, για τις έννοιες του βιολογικού και κοινωνικού φύλου (“sex” και “gender”) και τη δημιουργία ερωτημάτων στα παιδιά για το πώς αισθάνονται γι’ αυτά[13]. Είναι όμως γνωστό ότι η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται μεν έως το 3ο έτος ηλικίας του παιδιού, αλλά παγιώνεται από το 5ο έως το 7ο έτος[14]. Το γεγονός αυτό καθιστά, κατά τη γνώμη μας, από ακατάλληλη έως επικίνδυνη την εισαγωγή προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο Νηπιαγωγείο, δεδομένου ότι στην ηλικία αυτή δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ούτε μετάδοσης ΣΜΝ, η δε επιχειρούμενη πληροφόρηση των νηπίων σε μια τόσο ευαίσθητη ηλικία για τέτοια θέματα είναι πολύ επικίνδυνο εγχείρημα, καθώς, εκτός από άσκοπη, εάν δεν γίνει πολύ προσεχτικά -πράγμα δύσκολο- εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική ισορροπία των μικρών παιδιών. Το ίδιο ισχύει και για το Δημοτικό σχολείο, όπου στη χώρα μας δεν παρατηρούνται επίσης οι παραπάνω κίνδυνοι.

Σε ό,τι δε αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες του Γυμνασίου και Λυκείου, η υποχρεωτική εισαγωγή των προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στις βαθμίδες αυτές βάζει στο ίδιο καλούπι παιδιά που έχουν εμπειρία σεξουαλικών σχέσεων με αυτά που δεν έχουν – που είναι η πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο είναι αφενός παιδαγωγικά επικίνδυνο, γιατί μπορεί η ΣΔ να έχει ίσως μια χρησιμότητα σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, ώστε να αποφύγουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ΣΜΝ, όμως σε παιδιά που έχουν επιτυχώς αποφύγει αυτά, μέσω της αποχής από σεξουαλικές σχέσεις, θα δημιουργήσει την περιέργεια να τα δοκιμάσουν, με αποτελέσματα αντίθετα του επιδιωκόμενου, όπως έχει ήδη παρατηρηθεί (κάτι τέτοιο συνέβη λ.χ. στη Μεγ. Βρετανία, όπου παρατηρήθηκε ότι η διακοπή προγραμμάτων ΣΔ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αντί για την αύξηση αυτής, καθώς κρίθηκε ότι “ο έλεγχος της αντισύλληψης, που επιδιώκεται μέσα από τα προγράμματα αυτά, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στους εφήβους που παρακινούνται από την ευκολότερη πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων, είτε για την έναρξη είτε για τη συχνότερη σεξουαλική δραστηριότητα”[15])· αφετέρου, θεωρούμε ότι για τη διαπραγμάτευση τέτοιων θεμάτων στα παιδιά θα πρέπει απαραιτήτως να ζητείται η γονική συναίνεση, που απαιτείται από το ΥΠΑΙΘ για πολύ ήσσονος σημασίας θέματα, όπως για την παρακολούθηση θεαμάτων, τη συμμετοχή σε περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα και την παρακολούθηση οποιασδήποτε δραστηριότητας τρίτων φορέων στην εκπαίδευση.

Άλλωστε είναι αναφαίρετο το δικαίωμα του γονέα να διαπαιδαγωγήσει το παιδί του προς την κατεύθυνση της αποχής των σεξουαλικών σχέσεων, χωρίς να το εκθέτει, μέσω του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, σε μια “ενημέρωση” που λαμβάνει ως δεδομένο την ύπαρξη σεξουαλικών σχέσεων και μπορεί μεν να είναι χρήσιμη σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, όχι όμως απαραίτητα και στα υπόλοιπα, που αποτελούν και την πλειοψηφία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.

Σε σχετική έρευνα του έτους 2018 μάλιστα διαπιστώθηκε ότι στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών Χωρών υπάρχει αντίδραση των γονέων στα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης[16], ενώ έχουν διοργανωθεί και Διεθνείς καμπάνιες κατά των προγραμμάτων αυτών, όπως η stopCSE.org. Επομένως τα δικαιώματα των γονέων δεν πρέπει να αγνοηθούν.

     Για τους παραπάνω λόγους πιστεύουμε ότι:

α) Για μεν το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό δεν θα πρέπει να εισαχθεί το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης,

β) Για δε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, εφόσον εισαχθεί, η εισαγωγή του θα πρέπει να είναι προαιρετική και με απαραίτητη τη συναίνεση των γονέων, ενώ θα πρέπει στο περιεχόμενό του να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας της ενθάρρυνσης των παιδιών για τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας.

 


[1]     https://tinyurl.com/y8fu4lku
[2]     http://www.opengov.gr/ypepth/?p=5132
[3]     https://tinyurl.com/ya29nwf5
[4]     https://tinyurl.com/se-Thrace2017
[5]     https://tinyurl.com/y7fxqobd
[6]     https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300
[7]     https://tinyurl.com/unescocse
[8]     βλ. Σελ. 18 και 29 έκθεσης Unesco ως άνω
[9]     βλ. Σελ. 71 έκθεσης Unesco ως άνω
[10]   βλ. σχετικά https://tinyurl.com/sexcanwait
[11]   στοιχεία από διπλωματική εργασία “Σεξουαλική συμπεριφορά εφήβων”, Πανεπιστήμιο Πατρών 2018, σελ. 77, https://tinyurl.com/se-patra2018
[12]   βλ. Σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα της youth-med.gr “Ανακαλύπτοντας τη σεξουαλικότητα στην εφηβεία”, https://tinyurl.com/se-youthmed
[13]   βλ. Σελ. 50 έκθεσης Unesco ως άνω
[14]   βλ. Wikipedia στο λήμμα “Ταυτότητα φύλου”, όπου και παραπομπή σε σχετικές μελέτες
[15]   https://tinyurl.com/ukcutse
[16]   “Comprehensive report on Sexuality Education in Europe and Central Asia”, Federal Centre for Health Education (BZgA) and the European Network of the International Planned Parenthood Federation (IPPF EN), 2018, σελ. 25 https://tinyurl.com/se-europe2018

Επιστολή ΑΣΠΕ στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων για το δημογραφικό

1 Ιουνίου 2020
ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΥΤΕΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΑΣΠΕ)

Αρ. Πρωτ. 374

Αθήνα,  1/6/2020

 

Προς τα μέλη της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων

 

ΘΕΜΑ: ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ

 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της οικογένειας 15/5/2020 βρήκε την Ελλάδα στην 2η χειρότερη θέση στην Ευρώπη, σχετικά με τη φορολογική επιβάρυνση της μέσης Ελληνικής οικογένειας, μισθωτών με παιδιά και με τη δημογραφική της κατάρρευση σε πλήρη εξέλιξη.

Εκτός από το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ και τη φοροαπαλλαγή των 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, που ισχύουν από φέτος, μέτρα αναγκαία που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση, αλλά όχι ικανά να ανατρέψουν την κατάσταση, η παραγωγή δημογραφικής πολιτικής στην Ελλάδα μοιάζει να έχει στερέψει.

Η Ελλάδα παραμένει στη μειονότητα των χωρών της Ε.Ε. χωρίς Υπουργό ή Υφυπουργό Οικογένειας, την ίδια στιγμή που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την πολύτεκνη μητέρα επτά (7) παιδιών Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέκτησε Επίτροπο Δημογραφίας. Κεντρική κατεύθυνση για δημογραφική πολιτική δεν φαίνεται να υπάρχει, ενώ τα μέτρα στήριξης των πολυτέκνων έχουν μείνει στις καλές προθέσεις.

Άτολμα τα νομοσχέδια στη στήριξη της οικογένειας, καμία ανάσα για τους πολύτεκνους. Πρόσφατο παράδειγμα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας που έρχεται στη Βουλή, και «ξεχνά» να επαναφέρει τις μετεγγραφές των παιδιών των πολυτέκνων χωρίς κριτήρια, όπως ίσχυαν για 30 χρόνια χωρίς το καθεστώς αυτό να δημιουργήσει  κανένα απολύτως πρόβλημα. Μέτρο χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, που μόνο οφέλη μπορεί να έχει.

Οι πολύτεκνοι αναμένουν ακόμη την παρέμβαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την αλλαγή του αποτυχημένου σχήματος των συμπράξεων για την διανομή των προϊόντων του ΤΕΒΑ (για τους οικονομικά ασθενείς) και τα λανθασμένα εισοδηματικά κριτήρια για τους πολυτέκνους, για να αρχίσουν να λαμβάνουν και πάλι τρόφιμα που τους στέρησαν τα πειράματα των συμπράξεων.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη να επιβληθεί σε όλο το Δημόσιο, χωρίς καμία εξαίρεση, η πρόβλεψη για ειδική κατηγορία πολυτέκνων σε κάθε είδους προσλήψεις (μια που δεν τηρείται σε πολλές περιπτώσεις) και την επαναφορά του 20% στις προσλήψεις στο Δημόσιο για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους όπως ίσχυε προ της μειώσεως στο 15% που επέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Ν. 4440/2016.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν την καθιέρωση των ορίων φτώχειας της ΕΛΣΤΑΤ ως αφορολόγητου ποσού για όλους, ως το πιο δίκαιο και αντικειμενικό μέτρο φορολόγησης.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την άνευ εισοδηματικών κριτηρίων ένταξή τους στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού, σε ετήσια βάση και γενικότερα την απαλλαγή τους από τεκμήρια πολυτελείας (φορολογία Ι.Χ. οχημάτων, τετραγωνικά κατοικίας κ.ά.).

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την επαναφορά του επιδόματος πολυτέκνων-τριτέκνων, σε όποιο ύψος αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός, ως ελάχιστη ανταπόδοση της πολιτείας στην τεράστια κοινωνική τους συνεισφορά, αλλά και στην οικονομική τους συμβολή, μέσω του ΦΠΑ που καταβάλλουν στις καταναλωτικές τους δαπάνες, στην ανάπτυξη του τόπου.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν… Για πόσο ακόμη;

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                     Η Γεν.Γραμματέας

Βασ. Θεοτοκάτος               Δήμητρα-Ινές Αγγελή

Ανοιχτή επιστολή ΑΣΠΕ στους Έλληνες Ευρωβουλευτές για τη δημογραφική και οικογενειακή πολιτική

13 Σεπτεμβρίου 2019

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Η δομή της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανακοίνωσε στις 10 Σεπτεμβρίου η υποψήφια Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λέϊεν, μητέρα επτά (7) παιδιών, είναι καλός οιωνός για φιλικές προς την οικογένεια Ευρωπαϊκές πολιτικές και έμφαση στη δημογραφία. Άλλωστε η υποψήφια Πρόεδρος, ως Υπουργός Οικογένειας τότε, της Γερμανίας, ίδρυσε την Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Οικογένεια το 2007, μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία για την Ευρώπη που πρέπει να συνεχισθεί.

Παρότι δεν υπάρχει χαρτοφυλάκιο κοινωνικών υποθέσεων, υπάρχουν τέσσερις νέοι τομείς που θα ανατεθούν σε Επιτρόπους, τα θέματα των οποίων σχετίζονται με την οικογένεια και τη δημογραφία.

–          Η υποψήφια Επίτροπος κα Dubravka Šuica (Κροατία) θα αναλάβει για πρώτη φορά ένα χαρτοφυλάκιο δημογραφίας, καθώς οι αμιγώς οικογενειακές πολιτικές δεν εμπίπτουν στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της ΕΕ, αλλά εξακολουθούν να ρυθμίζονται από τα Κράτη Μέλη. Το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο θα περιλαμβάνει τις πολιτικές εξισορρόπησης εργασίας και ζωής, ενεργού γήρανσης και προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού.

–          Ο υποψήφια Επίτροπος κος Valdis Dombrovskis (Λετονία) θα έχει το χαρτοφυλάκιο των οικονομικών και χρηματοδοτικών εργαλείων.

–         Ο υποψήφιος Επίτροπος κος Nicolas Schmit (Λουξεμβούργο) θα έχει το χαρτοφυλάκιο των πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας, που περιλαμβάνει και την υλοποίηση του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Δράσης για το Παιδί ως εργαλείου για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας.

Στην επικείμενη ακρόαση των μελών της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους, καλούμε τους Έλληνες Ευρωβουλευτές να θέσουν τα εξής ερωτήματα στους υποψηφίους Επιτρόπους:

α)      Θα προωθήσουν μία ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Στρατηγική στους τομείς των οικογενειακών και δημογραφικών πολιτικών, ενισχύοντας τις σχετικές εθνικές πολιτικές;

β)      Θα εντάξουν την ανάπτυξη των οικογενειακών και δημογραφικών πολιτικών στις προτεραιότητες της νέας Πολιτικής Συνοχής 2021-2027;

γ)      Θα χρηματοδοτήσουν αποτελεσματικά την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Πυλώνα των Κοινωνικών Δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνεται και η δυνατότητα μια οικογένεια να αποκτήσει όσα παιδιά θέλει, χωρίς διακρίσεις ως προς το πλήθος των παιδιών;

δ)      Θα θεσμοθετήσουν μόνιμο Συμβούλιο Υπουργών Οικογενειακών και Δημογραφικών υποθέσεων, καθώς στα περισσότερα Κράτη Μέλη της ΕΕ, υπάρχει τέτοια Κυβερνητική δομή;

Η ΑΣΠΕ ελπίζει ότι η νέα σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα σηματοδοτήσει μια Ευρώπη πιο φιλική προς την οικογένεια, που δεν θα αγνοήσει της σημαντικές προκλήσεις της δημογραφικής κατάρρευσης και θα εξασφαλίσει σε Κράτη, όπως η Ελλάδα, νέα εργαλεία για την άσκηση αποτελεσματικής οικογενειακής και δημογραφικής πολιτικής.

Επισημαίνεται ότι η ΑΣΠΕ ζητά από το 2011 την ίδρυση Υπουργείου Οικογένειας και φέτος κατέθεσε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ο Επιστημονικός Σύμβουλος της ΑΣΠΕ) συγκεκριμένη πρόταση για την αποστολή και τη δομή του.

Αναμένουμε να γίνουν πραγματικότητα οι προσδοκίες που έχουν συσσωρευθεί στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για την προάσπιση της οικογένειας ως βασικού πυλώνα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου.

Η ΑΣΠΕ, ως επίσημος κοινωνικός εταίρος με μεγάλη τεχνογνωσία στα θέματα οικογένειας και δημογραφίας, είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανατροπή της δημογραφικής κατάρρευσης της Χώρας μας.

Αθήνα, 13.9.2019

Από το Γραφείο Τύπου της ΑΣΠΕ

ΑΣΠΕ: Στοιχεία-σοκ για το δημογραφικό και τις φορολογικές αδικίες σε βάρος των πολυτέκνων

5 Νοεμβρίου 2018

Συγκλονιστικά στοιχεία για το μέγεθος του δημογραφικού προβλήματος στην χώρα μας και τους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί για την συνέχιση της ύπαρξης της Ελλάδος περιλαμβάνονται σε αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα επισημάνσεων που εξέδωσε η Ανώτατη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος, ενόψει της αυριανής εορτής των πολυτέκνων. Στο ίδιο σημείωμα επισημαίνονται δύο κατάφορες αδικίες που προκαλούν σε βάρος των πολυτέκνων οικογενειών οι ισχύουσες διατάξεις για τη φορολογία εισοδήματος και για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.).

Σύμφωνα με τις βασικότερες επισημάνσεις της Α.Σ.Π.Ε.:

1) Με βάση τα κριτήρια του ΟΗΕ, μια χώρα χαρακτηρίζεται γηρασμένη όταν το ποσοστό των ηλικιωμένων υπερβαίνει το 7% του πληθυσμού. Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 21,3% του πληθυσμού. Δηλαδή η Ελλάδα έχει τριπλάσιο μέγεθος γηρασμένου πληθυσμού από το όριο που χαρακτηρίζει μία χώρα ως γηρασμένη! Επιπλέον είναι η 2η πιο γηρασμένη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών, μετά την Ιταλία, με το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών να έχει φθάσει το έτος 2017 στο 21,5%!!

2) Η Ελλάδα τον Απρίλιο του 1932 κηρύχθηκε επισήμως σε πτώχευση. Η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν τότε αδιαμφισβήτητα πολύ χειρότερη από την οικονομική κατάσταση του 2010, που ο τότε Πρωθυπουργός εισήγαγε την πατρίδα μας στην εποχή των Μνημονίων.

Ωστόσο:

– Την επταετία 1933-1939, που ακολούθησε τη χρεοκοπία του 1932, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 189.583, 208.929, 192.511, 193.343, 183.878, 184.509 και 178.852 αντιστοίχως και συνολικώς σε 1.331.605, οι δε θάνατοι σε 111.447, 100.651, 101.416, 105.005, 105.674 ,93.766 και 100.457 αντιστοίχως και συνολικώς σε 718.416, δηλ. είχαμε υπεροχή των γεννήσεων κατά 613.189.

– Την επταετία 2011-2017, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 106.428, 100.371, 94.134, 92.148, 91.847, 92.898 και 88.553 αντιστοίχως και συνολικώς σε 666.379, οι δε θάνατοι σε 111.099, 116.670, 111.794, 113.740, 121.212, 118.792 και 124.501 αντιστοίχως και συνολικώς σε 817.606, δηλαδή είχαμε υπεροχή θανάτων κατά 151.427!

3) Αξιοσημείωτα είναι και τα παρακάτω επιμέρους στοιχεία για τους θανάτους και τις γεννήσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας μας:

α) Το 2017, στους 14 από τους 51 νομούς της Ελλάδος, οι θάνατοι ήταν υπερδιπλάσιοι από τις γεννήσεις. Οι νομοί αυτοί ήταν:

– Δράμας: 675 γεννήσεις έναντι 1.433 θανάτων.

– Κιλκίς: γεννήσεις 499 – θάνατοι 1.240.

– Σερρών: γεννήσεις 984 – θάνατοι 2.677.

– Γρεβενών: γεννήσεις 147 θάνατοι 314.

– Άρτας: γεννήσεις 441 – θάνατοι 979.

– Πρέβεζας: γεννήσεις 372 – θάνατοι 767.

– Καρδίτσας: γεννήσεις 672 – θάνατοι 1.707.

– Τρικάλων: γεννήσεις 873 θάνατοι 1.786.

– Φθιώτιδος: γεννήσεις 972 θάνατοι 2017.

– Ευρυτανίας γεννήσεις 95 – θάνατοι 233.

– Φωκίδος γεννήσεις 187 – θάνατοι 469.

– Αρκαδίας γεννήσεις 525 θάνατοι 1.112.

– Λακωνίας γεννήσεις 561 – θάνατοι 1.253.

– Μεσσηνίας γεννήσεις 1.161 – θάνατοι 2.228.

β) Σε όλους τους λοιπούς νομούς (πλην Δωδεκανήσου και Ηρακλείου, όπου υπάρχει μικρή υπεροχή των γεννήσεων), οι θάνατοι υπερτερούσαν εμφανώς των γεννήσεων το 2017!

4) Με το άρθρο 112 του Ν. 4387/2016, ορίζονται τα εξής: «1. Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή του άρθρου 15 (σ.σ. μετά την υπαγωγή του εισοδήματος από μισθό ή σύνταξη στη φορολογική κλίμακα) μειώνεται κατά το ποσό των 1.900 ευρώ για το φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, όταν το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ. Η μείωση του φόρου ανέρχεται σε 1.950 ευρώ για το φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο, σε 2.000 ευρώ για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα και σε 2.100 ευρώ για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και άνω. Εάν το ποσό του φόρου είναι μικρότερο των ποσών αυτών, η μείωση του φόρου περιορίζεται στο ποσό του αναλογούντος φόρου….».

Με την παραπάνω ρύθμιση ο άγαμος έχει αφορολόγητο 8.636 ευρώ, που είναι το ύψος του ετησίου εισοδήματος στο οποίο αντιστοιχεί το ποσό της μείωσης φόρου των 1.900 ευρώ (8.636 Χ 22%). Το όριο της φτώχειας σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανέρχεται σε 4.560 για τον άγαμο. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 50% για την σύζυγο (δηλ. για τον έγγαμο χωρίς παιδιά είναι επί πλέον 2.280 ευρώ και συνολικά 6.840 ευρώ) και κατά 30% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο κάτω των 14 ετών και κατά 50% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο άνω των 14 ετών (βλ. δελτίου τύπου ΕΛ.ΣΤΑΤ 22-6-2018). Δηλαδή, το όριο φτώχειας για έναν πολύτεκνο με σύζυγο και 4 εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 14 ετών ανέρχεται στο ποσό των 12.312 ευρώ (4.560 ευρώ + 2.280 ευρώ + 4 x 1.368 ευρώ). Εάν είναι άνω των 14 ετών τότε το όριο της φτώχειας για τον πολύτεκνο θα είναι 15.960 ευρώ, αυξανόμενο βέβαια εάν έχει περισσότερα τέκνα κατά 1.368 ευρώ εάν είναι κάτω των 14 ετών και κατά 2.280 ευρώ εάν είναι άνω των 14 ετών.

Έτσι, με το Ν. 4387/2016 καθιερώθηκε για τον άγαμο ως αφορολόγητο το όριο των φτώχειας των 4.560 ευρώ προσαυξημένο κατά 90% (κατά επιπλέον 4.056 ευρώ). Για τον πολύτεκνο με τα 4 εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 14 ετών, που έχει όριο φτώχειας 12.312 ευρώ, αντί η κυβέρνηση να καθιερώσει ως αφορολόγητο το ποσό αυτό προσαυξημένο κατά 90% (κατά 11.080 ευρώ), δηλαδή το ποσό των 23.392 ευρώ, ώστε η μεταχείρισή του να είναι ανάλογη με αυτήν του αγάμου, καθιέρωσε γι΄ αυτόν ως αφορολόγητο το ποσό των 9.550 ευρώ! Δηλαδή, καθιερώθηκε για τον τετράτεκνο το όριο της φτώχειας μειωμένο κατά 25% (από 12.312 σε 9.550 ευρώ), κάτω και από τα όρια της εσχάτης εξαθλίωσης! ΄Ετσι ο πολύτεκνος αυτός πληρώνει φόρο 607,64 ευρώ για ποσό εισοδήματος 12.312 ευρώ, που είναι κάτω από το ισχύον γι’ αυτόν όριο της φτώχειας (12.312-9.550 = 2.762 Χ 22% = 607,64). Εάν τα τέκνα του είναι άνω των 14 ετών τότε το όριο της φτώχειας είναι 15.960 ευρώ και ο πολύτεκνος αυτός πληρώσει φόρο για ποσό εισοδήματος που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας (15.960-9.550 δηλ.6.410Χ22% ίσον 1.410 ευρώ). Εάν έχει περισσότερα τέκνα θα φορολογείται ακόμη παραπάνω για τα ποσά κάτω των ορίων της φτώχειας. Τα παραπάνω αφορούν μόνο τους μισθωτούς, γιατί οι ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται από το πρώτο ευρώ!

Με την κατάργηση των αφορολογήτων των παιδιών η φορολογική επιδρομή κατά των πολυτέκνων υπήρξε εξοντωτική, αφού πληρώνουν φόρο και για το εισόδημα, που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας.

6) Το όριο της φτώχειας σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανέρχεται στο ποσό των 4.560 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 50% για την σύζυγο και για κάθε ένα τέκνο κάτω των 14 ετών και κατά 30% για κάθε τέκνο κάτω των 14 ετών.

Με τα παραπάνω δεδομένα αφού ο άγαμος δεν πληρώνει συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. για ακίνητα αξίας έως 250.000 ευρώ, τότε ο έγγαμος χωρίς παιδιά θα έπρεπε να μην πληρώνει συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. για ακίνητα ως 375.000 ευρώ (250.000 συν 50% για την σύζυγο) και για κάθε ένα τέκνο κάτω των 14 ετών να προστίθενται άλλες 75.000 ή για κάθε τέκνο άνω των 14 ετών να προστίθενται άλλες 125.000 ευρώ. Έτσι ο πολύτεκνος με 4 τέκνα (2 κάτω των 14 ετών και 2 άνω των ετών) θα έπρεπε, έχοντας την ίδια μεταχείριση με τον άγαμο, να πληρώσει συμπληρωματικό φόρο μόνον εάν είχε ακίνητη περιουσία άνω 775.000 ευρώ (250.000 συν 125.000 για τη σύζυγο συν 250.000 για τα 2 τέκνα άνω των 14 ετών και 150.000 για το 2 τέκνα κάτω των 14 ετών)! Ενώ τώρα τιμωρείται. Δεν έχει ούτε την μεταχείριση του αγάμου!

Η Α.Σ.Π.Ε. παραθέτει στη συνέχεια τις προτάσεις της για τα μέτρα που είναι αναγκαίο να ληφθούν προκειμένου να ανατραπεί η εφιαλτική δημογραφική κατάσταση στη χώρα μας.

Τα μέτρα αυτά είναι:

Α) Ρυθμίσεις, χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος:

1) Να επανέλθει το ποσοστό 20% για τις προλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, που μειώθηκε με το άρθρο 25 του Ν. 4440/2016 στο 15%.

2) Να καθιερωθεί και για τις πάσης φύσεως προσλήψεις των εκπαιδευτικών όπως το 20% προέρχεται από πολυτέκνους και τέκνα πολυτέκνων, όπως ίσχυε για προσλήψεις όλων των άλλων υπουργείων (άρθρο 1 παρ. 3 περ. δ και άρθρο 6 παρ. 1 και 2 του Ν. 3454/2006).

3) Να προηγούνται στις τοποθετήσεις οι πολύτεκνοι γονείς, που απέκτησαν την πολυτεκνική ιδιότητα μέχρι και το 2011, αφού αυτοί είχαν αδικηθεί. Το μέτρο δεν έχει δημοσιονομικό κόστος, αφού διορισμοί στην εκπαίδευση θα γίνονται.

4) Να καθιερωθούν οι ελεύθερες (χωρίς εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια) μετεγγραφές των πολυτέκνων και των τέκνων τους, που είναι φοιτητές, όπως ίσχυαν από το 1979 για 32 χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα, όπως ομολογούσαν οι ίδιοι οι Πρυτάνεις, ώστε να μπορούν οι πολύτεκνοι και τα τέκνα τους, κατά τη διάρκεια της φοιτήσεως τους, να μετεγγράφονται σε αντίστοιχη Σχολή και σε αντίστοιχο έτος, που είναι πλησιεστέρα στον τόπο μονίμου κατοικίας των γονέων τους ή σε πόλη που σπουδάζει άλλος αδελφός (η) τους.

5) Να συμπεριληφθούν αυτοτελώς στους φορείς διανομής φρούτων, λαχανικών κλπ., οι Σύλλογοι Πολυτέκνων – Μέλη της ΑΣΠΕ, όπως γινόταν για 30 χρόνια, που τους έθεσε εκτός η υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1701Β/14-8-2015), με αποτέλεσμα οι πολύτεκνοι πλέον να τα στερούνται. Επί πλέον να αυξηθεί το όριο εισοδήματος για την διανομή τροφίμων παρεμβάσεως Ε.Ε. ή άλλων πηγών, για τους πολυτέκνους.

6) Να εξαιρεθούν οι πολύτεκνοι από τον φόρο πολυτελούς διαβιώσεως για τα αυτοκίνητά τους. Με τις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 4111/2013 και του άρθρου 31 του Ν. 4172/2013 θεσπίσθηκε φόρος πολυτελούς διαβιώσεως για όσους κατέχουν αυτοκίνητα 1928 κ.ε. και άνω. Δεν προβλέπεται, όμως, εξαίρεση για τους πολυτέκνους, που εξ ανάγκης και όχι από πολυτέλεια αγόρασαν ένα αυτοκίνητο, για την μεταφορά της οικογένειας τους, που είναι 7θέσιο ή 9θέσιο και τα οποία είναι συνήθως κυβισμού μεγαλύτερου του 1928 κεκ.

7) Να επανέλθει η καταργηθείσα διάταξη της παρ 1 του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010, που παρείχε τη δυνατότητα στους πολυτέκνους με ορισμένες προϋποθέσεις, να απασχολούνται άνευ περικοπής της συντάξεως τους, καθώς με το νέο καθεστώς (παρ. 1 του άρθρου 20 του Ν. 4387/2016) για τους πολυτέκνους-συνταξιούχους, που αναλαμβάνουν εργασία, οι ακαθάριστες συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές, καταβάλλονται μειωμένες κατά 60% για όσο χρόνο απασχολούνται.

8) Να επανέλθει το ποσοστό 10% για την εισαγωγή των πολυτέκνων και των τέκνων τους στις σχολές της Πυροσβεστικής Ακαδημίας.

9) Να παρασχεθεί η δυνατότητα στους Δήμους και τις περιφέρειες να χορηγούν ως δημογραφικά κίνητρα, χρηματικά βοηθήματα στις μητέρες που αποκτούν το 4ο και άνω τέκνο τους και συγχρόνως αποκτούν την πολυτεκνική ιδιότητα.

10) Να επανέλθει το μειωμένο τιμολόγιο της ΔΕΗ, όπως ίσχυε με την Δ5/ΗΛ/Β/Φ29/22891/17-12-2004 απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης.

Β) Μέτρα στήριξης των πολυτέκνων με δημοσιονομικό κόστος:

1) Επαναχορήγηση της σύνταξης πολύτεκνης μητέρας και των πολυτεκνικών επιδομάτων.

2) Εξαίρεση της πρώτης κατοικίας των πολυτέκνων από τον κύριο και τον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α.

3) Να θεσπισθεί ως αφορολόγητο όριο εισοδήματος και για τους πολύτεκνους το όριο της φτώχειας όπως το καθορίζει η ΕΛΣΤΑΤ.

4) Να απαλλαγούν οι πολύτεκνοι από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Με το άρθρο 112 του Ν. 4387/12-5-2016, η Κυβέρνηση ρύθμισε και τα της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, άφησε τις 12.000 ευρώ, ποσό μέχρι το ύψος του οποίου δεν επιβάλλεται εισφορά (δηλ. έχει το ίδιο ύψος εισοδήματος για την μη πληρωμή εισφοράς αλληλεγγύης τόσο ο πολύτεκνος, με οσαδήποτε προστατευόμενα τέκνα, όσο και ο άγαμος!).

Η απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης του εισοδήματος των 12.000 ευρώ για τον άγαμο σημαίνει ότι για τον άγαμο θεσπίζεται απαλλαγή το όριο της φτώχειας που είναι 4.560 ευρώ προσαυξημένο σχεδόν κατά 170%. Για τον πολύτεκνο με 4 τέκνα κάτω των 14 ετών, που το όριο της φτώχειας είναι 12.312, αντί να καθιερωθεί το ποσό αυτό προσαυξημένο κατά 170%, δηλ. 12.312 σύν 20.930 ίσον 33.342, καθιερώνεται και πάλι ποσό 12.000 ευρώ που είναι κάτω του ορίου της φτώχειας!

5) Να εξαιρεθεί η πρώτη κατοικία των πολυτέκνων από τους πλειστηριασμούς.

6) Να ληφθεί μέριμνα και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Να υπάρξει μέριμνα ώστε οι πολύτεκνοι ελεύθεροι επαγγελματίες ν΄ απαλλαγούν από το τέλος επιτηδεύματος και το όποιο αφορολόγητο να ισχύει και γι΄ αυτούς.

Γιώργος Παλαιτσάκης

ΠΗΓΗ: FMVoice.gr (2/11/2018)

To δημογραφικό υπονομεύει (και) το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας

31 Οκτωβρίου 2018

Σύμφωνα με την PwC, αύξηση πληθυσμού κατά 100.000 οδηγεί σε άνοδο κατά 3% τού κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ αύξηση των ηλικιωμένων (άνω των 65 ετών) κατά περίπου 50.000 οδηγεί σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου 15%

Κοινός τόπος είναι ότι το δημογραφικό πρόβλημα παραμένει μία από τις μεγαλύτερες πληγές της Ελλάδας. Με τους θανάτους να ξεπερνούν τις γεννήσεις, τους νέους και μορφωμένους να μεταναστεύουν και την Ελλάδα να έχει έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη, όχι μόνο η χώρα δεν θα μπορεί τις ερχόμενες δεκαετίες να παράγει επαρκή πλούτο για τους πολίτες της, αλλά ίσως βρεθεί αντιμέτωπη με την ίδια τη βιωσιμότητά της ως ενός σύγχρονου έθνους-κράτους. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα δημογραφικό αδιέξοδο που δεν πλήττει μόνο τον πληθυσμό της αλλά υπονομεύει και την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Μια αύξηση π.χ. του πληθυσμού της Ελλάδας κατά περίπου 100.000, οδηγεί σε άνοδο 3% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας, εκτιμούσε η PwC, ενώ αντίθετα μια αύξηση των ηλικιωμένων στην Ελλάδα (άνω των 65 ετών) κατά περίπου 50.000, που αυξάνει την ανάγκη στήριξης και πρόνοιας, ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου 15%. Η Ελλάδα βγαίνοντας από την κρίση θα πρέπει να μετατρέψει το δημογραφικό της κενό σε οικονομικό και κοινωνικό πλεόνασμα έτσι ώστε να διατηρήσει θετικές προοπτικές ανάπτυξης στο μέλλον. Σύμφωνα με την PwC, για να δημιουργηθούν οι βάσεις για την ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας απαιτείται ένα μείγμα πολιτικών που θα περιλαμβάνει δράσεις για τον περιορισμό της υπογεννητικότητας.

Τέτοιες πολιτικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

• Την ελαφρότερη φορολόγηση πολύτεκνων οικογενειών.

• Τη δωρεάν ή με χαμηλό κόστος παροχή υπηρεσιών σε οικογένειες που αποφασίζουν να αποκτήσουν παιδί.

• Τη μείωση του απαιτούμενου αριθμού παιδιών ώστε να θεωρηθεί μια οικογένεια πολύτεκνη.

Τυπικά η δημογραφική κατάρρευση του ελληνικού πληθυσμού ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, όταν οι γεννήσεις ανά έτος μειώθηκαν από τις 150.000 στις 100.000, φτάνοντας στο 2011 που για πρώτη φορά ο αριθμός των θανάτων ξεπέρασε αυτόν των γεννήσεων κατά περίπου 30 χιλιάδες. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 370.000 άτομα. Η εισροή των μεταναστών συνέβαλε αρχικά στην ανακοπή της πτωτικής τάσης της υπογεννητικότητας (1991-2000), όπου οι μετανάστες στη χώρα αυξάνονταν κατά 6% ετησίως. Από το 2008 και μετά οι μεταναστευτικές ροές προς τη χώρα περιορίστηκαν, ενώ παράλληλα μέρος του ανθρώπινου δυναμικού και μάλιστα υψηλών δεξιοτήτων μετανάστευσε στο εξωτερικό («brain drain»), με την Ελλάδα να έχει την τρίτη θέση μετά την Κύπρο και την Ισπανία όσον αναφορά το ποσοστό των νέων που εγκαταλείπουν τη χώρα τους. Όλα αυτά είχαν αντίκτυπο και στην αλλαγή της ηλικιακής σύστασης της χώρας, με τον πληθυσμό άνω των 65 να τριπλασιάζεται από 7% που ήταν το 1960 σε 20% το 2015. Κατά συνέπεια η διάμεσος ηλικία, ηλικία που χωρίζει τον πληθυσμό σε δύο ισόποσες ηλικιακές ομάδες, από τα 31 έτη που ήταν το 1960, άγγιξε τα 43 το 2015.

Η μέση Ελληνίδα πλέον δεν γεννά δύο παιδιά, που στατιστικά απαιτούνται ώστε να φέρει στη ζωή μία κόρη που θα την αντικαταστήσει. Ο δείκτης γονιμότητας της μέσης Ελληνίδας έχει πέσει στα 1,3 παιδιά, όταν τη δεκαετία του 1960 βρισκόταν στα 2,3 παιδιά ανά γυναίκα, πάνω από το όριο αντικατάστασης γενεών (2,1 παιδιά ανά γυναίκα). Από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση ενός τοκετού είναι το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, η δαπάνη ενός τοκετού καθώς και η προσβασιμότητα στο σύστημα υγείας. Η οικονομική ύφεση ουσιαστικά εξέθεσε το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, το οποίο όπως εκτιμά η μελέτη της PwC θα συνεχιστεί στο μέλλον εάν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισής του.
Εξάλλου, πρόσφατη μελέτη π.χ. του Ινστιτούτου του Βερολίνου εκτιμούσε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας θα μειωθεί στα 9,9 εκατομμύρια ως το 2030 και στα 8,9 εκατομμύρια ως το 2050 (8,3 εκατομμύρια, υποστηρίζουν οι πιο απαισιόδοξες μελέτες), σε σύγκριση με 10,7 εκατομμύρια περίπου σήμερα και 11,1 εκατομμύρια το 2009, προτού δηλαδή η «Μεγάλη Ελληνική Υφεση» αρχίσει να ξεδιπλώνεται, ενώ και η Eurostat αποφάνθηκε ότι το 2080 με 7,2 εκατομμύρια ανθρώπους η Ελλάδα θα βρίσκεται στο ναδίρ της ΕΕ.

Μαντικίδης Τάσος

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ (31.10.2018)

Για πρώτη φορά οι γεννήσεις στην Ελλάδα κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000 παιδιών ετησίως

3 Οκτωβρίου 2018

Τα παιδιά των Ελλήνων

H ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά οι γεννήσεις στην Ελλάδα έπεσαν κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000 παιδιών – φυσικά οι θάνατοι είναι σταθερά πολύ περισσότεροι. Μιλάμε για την προαναγγελία του ιστορικού τέλους ενός λαού, αν δεν αλλάξει σύντομα κάτι..  

Όταν γεννήθηκα, το 1973, ήμουν ένα από τα 137.526 παιδιά εκείνης της χρονιάς. Ο γιος μου, που γεννήθηκε πέρυσι, είναι ένα από τα 88.533 παιδιά του 2017. Σχεδόν πενήντα χιλιάδες παιδιά λιγότερα με διαφορά μιας γενιάς. Αν θέλουμε να δούμε το πρόβλημα της χώρας σε μια εικόνα δεν χρειάζονται φωτογραφίες από τις διάφορες κρίσεις που σοβούν ανά την επικράτεια. Αρκεί να δούμε τον παρακάτω πίνακα που μαζί με άλλα στοιχεία (εδώ) έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή σήμερα, 1η Οκτωβρίου 2018: Οι καμπύλες γεννήσεων (μπλε) και θανάτων (κόκκινο) στην Ελλάδα.

Αυτός ο πίνακας δεν είναι μόνο μια ανησυχητική προβολή ενός δυστοπικού μέλλοντος –είναι η προαναγγελία του ιστορικού τέλους ενός λαού που σφράγισε με την παρουσία –και τη γλώσσα του– την ανθρώπινη Ιστορία. Ακούγεται βαρύ αλλά ίσως μόνο έτσι να καταφέρουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος.

Δεν είμαι από αυτούς που συμβουλεύουν να μην τσακωνόμαστε για τα τρία μνημόνια, τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τους «Καρανίκες», τις Πρέσπες, την παλιά και τη νέα διαπλοκή και να κοιτάμε μόνο το δημογραφικό. Πιστεύω ότι και αυτά αποτελούν στοιχεία του προβλήματος. Ότι οι κυβερνητικές πολιτικές και συμπεριφορές –τόσο διαχρονικά όσο και ειδικά τα τελευταία χρόνια– επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι βλέπουν τη ζωή τους και το μέλλον τους και καθορίζουν το πώς και πότε θα αποφασίσουν να φτιάξουν οικογένεια –αν είναι αρκετά τυχεροί στη ζωή τους και έχουν μια τέτοια επιλογή. Δεν είναι τυχαίο ότι το αρνητικό ρεκόρ γεννήσεων στην Ελλάδα καταγράφηκε πέρυσι (για πρώτη φορά κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000, μείωση 4,7% σε σύγκριση με το 2016).

Οι σε αναπαραγωγική ηλικία νέοι συνεχίζουν να φεύγουν από τη χώρα για φτιάξουν το μέλλον -και τις οικογένειές τους- αλλού. Αλλά και οι περισσότεροι που μένουν, πνιγμένοι από ένα αίσθημα ματαίωσης, όλο και πιο δύσκολα μπορούν να διακρίνουν ένα στοιχειωδώς ευνοϊκό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κάνουν το ούτως ή άλλως δύσκολο βήμα να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Για όλους υπάρχουν ζόρια και απουσία προοπτικής, αλλά σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ ο χειρότερα φορολογούμενος Έλληνας είναι πλέον αυτός με δύο παιδιά (υπό την προϋπόθεση ότι είναι αρκετά τυχερός και έχει εισόδημα για να φορολογηθεί). Επαρκείς βρεφονηπιακοί σταθμοί, παρά τις διαβεβαιώσεις της Θεανώς, δεν υπάρχουν. Και η εργαζόμενη γυναίκα που επιλέγει να τεκνοποιήσει, ξέρει ότι ζήτημα να μείνει σπίτι με το μωρό για δυο-τρεις μήνες (στη Σουηδία η σχετική άδεια είναι 11 μήνες με δυνατότητα επέκτασης) και όλα αυτά εφόσον ο εργοδότης της είναι σχετικά γενναιόδωρος και δεν έχει ήδη διατυπώσει αόρατες ή και σαφείς απειλές σχετικά με τη διατήρηση της θέσης της. Ολα σχετίζονται.

Οι γυναίκες κάνουν σε μεγαλύτερη ηλικία παιδί, όταν νιώσουν μια κάποια ασφάλεια –το 2017 ο μέσος όρος σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ανήλθε στα 31,4 έτη. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο υπογονιμότητας αλλά και σε περισσότερες καισαρικές. Ναι, ξέρω ότι υπάρχει η επάρατος βιομηχανία «καισαρικών», αλλά όταν (το 2017) περισσότερες από 20.000 γεννήσεις γίνονται από μητέρες κοντά στα 40 και χιλιάδες άλλες από γυναίκες ακόμα μεγαλύτερες, είναι πολύ πιο πιθανό να είναι απαραίτητη καισαρική ώστε να μη ζοριστεί ο οργανισμός της εγκύου (ή, αν θέλετε, πολύ πιο εύκολο να πειστεί η έγκυος να μη δοκιμάσει τη βάσανο του φυσιολογικού τοκετού, συμφωνώντας στη λύση της καισαρικής τομής).

Όλα σχετίζονται. Λέμε ότι πρέπει να επενδύσουμε στην Παιδεία, να χτίσουμε σχολεία, να ανοίξουμε (ιδιωτικά) πανεπιστήμια. Ωραία όλα αυτά, αλλά για ποια παιδιά; Κινδυνεύουμε να γίνουμε μια χώρα που θα έχουμε καινούργιες αίθουσες χωρίς μαθητές να τις γεμίσουν. Το 2023 θα μπουν στα Δημοτικά της χώρας 12.000 λιγότερα «πρωτάκια» απ’ όσα εφέτος. Και η τάση βαίνει μειούμενη. Όλα σχετίζονται. ΑΕΠ, Άμυνα, Υγεία, καινοτομία, ψυχαγωγία, γλώσσα και λογοτεχνία, όλα έχουν να κάνουν με τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους, για να το πούμε οικονομοτεχνικά. Αλλά και πιο υπαρξιακά, μιλάμε για το μέλλον το οποίο θα είναι ένα μέλλον όπου δεν θα υπάρχουν πολλοί για να το ζήσουν.

Όσο οι κυβερνώντες, οι σημερινοί που πιστεύουν ότι το αφορολόγητο για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά μπορεί να είναι έξι χιλιάρικα τον χρόνο, αλλά και οι επόμενοι και οι μεθεπόμενοι, δεν κάνουν κάτι ριζικό ώστε να επαναφέρουν στους νέους αξίες και δεδομένα που χάθηκαν στον δρόμο –πρώτα στον δρόμο για τα πλούτη και τις καριέρες και έπειτα στον δρόμο για τη λιγότερη φτώχεια– τόσο η χώρα θα κινδυνεύει να θυμίζει εκείνη την καταπληκτική ταινία του Αλφόνσο Κουαρόν, «Τα Παιδιά των Ανθρώπων»… Έναν κόσμο χωρίς παιδιά.

Πάνος Παπαδόπουλος

Πηγή: Protagon.gr (1 Οκτωβρίου 2018)

10ο Διεθνές Συνέδριο Πολυτέκνων

12 Οκτωβρίου 2017

Η Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος (ΑΣΠΕ) και ο Σύλλογος Πολυτέκνων Θεσσαλονίκης «ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ», διοργάνωσαν με ιδιαίτερη επιτυχία στις 7 και 8 Οκτωβρίου 2017, στο Συνεδριακό Κέντρο του Ξενοδοχείου ΚΑΨΗΣ στη Θεσσαλονίκη, Διεθνές Συνέδριο, με θέμα: » Η δημογραφική κατάρρευση της Ελλάδος: Η αθέατη γενοκτονία» .

Το Συνέδριο τελούσε υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας Κυρίου Προκόπη Παυλοπούλου.

Οι εργασίες του Συνεδρίου σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία και αυτό κρίθηκε από τη θερμή υποδοχή που έτυχε το επίκαιρο θέμα του, αλλά και από τον υψηλό αριθμό συμμετοχής των Συνέδρων, που ξεπέρασαν τους τριακοσίους (300) και προήρχοντο από όλα τα μέρη της Ελλάδος, την Ε.Ε. και την Κύπρο.

Χαιρετισμό απηύθυναν: Ο Μητροπολίτης της Ι.Μ. Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ.κ. Βαρνάβας, εκπρόσωποι της Εκκλησίας, της Κυβερνήσεως, των Πολιτικών Κομμάτων, εκπρόσωπος της COFACE, της ELFAC, της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων (ΠΟΠ), της Περιφέρειας Θεσσαλονίκης και άλλοι Δημόσιοι Φορείς.

Οι εισηγήσεις που αναπτύχθηκαν από τους έγκριτους και καταξιωμένους Πανεπιστημιακούς δάσκαλους, δημογράφους και προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους από την Ελλάδα και το Εξωτερικό, έδωσαν το έναυσμα για ερωτήσεις και συζήτηση γύρω από το θέμα του Συνεδρίου.

Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου θα αξιοποιηθούν κατάλληλα από την ηγεσία της ΑΣΠΕ και από τους Συλλόγους Πολυτέκνων, που είναι μέλη της, ενώ θα τεθούν στη διάθεση της συσταθείσης Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής της Βουλής, για τη μελέτη του Δημογραφικού προβλήματος.

Καθολικό αίτημα όλων των Συνέδρων είναι:

Να παραμείνουν άθικτες, στο υπό αναθεώρηση Σύνταγμα, οι διατάξεις του άρθρου 21 του ισχύοντος Συντάγματος, οι οποίες παρέχουν προστασία στο γάμο, τη μητρότητα, την παιδική ηλικία και ιδιαίτερη προστασία στις πολύτεκνες οικογένειες, ενώ υποχρεώνουν την Πολιτεία να σχεδιάζει και να εφαρμόζει δημογραφική πολιτική.
Η Πολιτεία να προβεί άμεσα στη λήψη δημογραφικών κινήτρων – μέτρων, πολλά από τα οποία δεν έχουν κανένα απολύτως δημοσιονομικό κόστος, για την ανακοπή της δημογραφικής κατάρρευσης της Ελλάδος και της αθέατης γενοκτονίας.

Από το Γραφείο Τύπου της ΑΣΠΕ

Ομιλίες και βιογραφικά των συμμετεχόντων:

Μελέτη σοκ: Η Ελλάδα γερνάει και μικραίνει

14 Αυγούστου 2017

Το 2050 θα έχει 2 εκατ. λιγότερο πληθυσμό – Η χειρότερη σε όλη την Ευρώπη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους κάτι που έχει άμεσες επιπτώσεις στο συνταξιοδοτικό – Μειώνονται σταθερά οι γεννήσεις – Έχουμε τον χαμηλότερο δείκτη γονιμότητος

Συνεχώς φθίνουσα πορεία θα ακολουθήσει ο πληθυσμός της Ελλάδας έως τα μέσα του αιώνα μας, εξαιτίας των αρνητικών δημογραφικών εξελίξεων στη χώρα μας. Αυτό προβλέπει μια νέα μελέτη του Ινστιτούτου του Βερολίνου για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη, η οποία αναλύει γενικότερα το δημογραφικό μέλλον της Ευρώπης και αναδεικνύει ανάμικτες τάσεις, τόσο θετικές όσο και αρνητικές (για τη χώρα μας κυρίως αρνητικές).

Η μελέτη επισημαίνει ότι μεταξύ 2011-2016 η Ελλάδα έχασε σχεδόν το 3% του πληθυσμού της, μεταξύ άλλων λόγω της γέννησης λιγότερων παιδιών εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Προβλέπει ότι από περίπου 10,8 εκατομμύρια το 2016, ο πληθυσμός της χώρας μας θα μειωθεί στα 9,9 εκατομμύρια έως το 2030 και στα 8,9 εκατομμύρια έως το 2050, με συνέπεια να υποστεί μια πρόσθετη μείωση κατά περίπου 18%. Με δείκτη ολικής γονιμότητας 1,33 (ο προβλεπόμενος μέσος αριθμών παιδιών ανά γυναίκα), η Ελλάδα έχει σήμερα σχεδόν τη χαμηλότερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η μελέτη επισημαίνει ότι εξαιτίας, κυρίως, του μικρού αριθμού παιδιών που γεννιούνται στη χώρα μας (περίπου 90.000 ετησίως), η Ελλάδα έχει πλέον έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη, καθώς πάνω από το ένα πέμπτο των κατοίκων της (το 21%) είναι άνω των 65 ετών. Μόνον η Ιταλία στην Ευρώπη έχει υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων.

Οι Γερμανοί ερευνητές προβλέπουν ότι, με βάση τις έως τώρα δημογραφικές τάσεις, η Ελλάδα είναι πιθανό πως θα έχει τη χειρότερη σε όλη την Ευρώπη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους έως το 2050.

Κι εδώ το χάσμα Βορρά-Νότου

Σύμφωνα με την έκθεση, η Ευρώπη είναι δημογραφικά διαιρεμένη. Στο βορρά, στη δύση και στο κέντρο της ηπείρου υπάρχουν σχετικά υψηλοί δείκτες γονιμότητας και μετανάστευσης που διασφαλίζουν την ανάπτυξη των πληθυσμού στο προβλεπτό μέλλον. Αντίθετα, η νότια και η ανατολική Ευρώπη καταγράφουν επιταχυνόμενη γήρανση και απώλειες πληθυσμού.

Η Ευρώπη είναι στην κυριολεξία μια «γηραιά» ήπειρος, έχοντας πληθυσμό κατά μέσο όρο πιο γερασμένο από τις άλλες ηπείρους. Σήμερα στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 32 συνταξιούχοι για κάθε 100 εργαζόμενους 20 έως 64 ετών, δηλαδή περίπου τρεις εργαζόμενοι αντιστοιχούν σε ένα συνταξιούχο. Αυτή η αναλογία προβλέπεται να πέσει όμως σε δύο εργαζόμενους ανά συνταξιούχο έως τα μέσα του 21ού αιώνα.

Η μελέτη εκτιμά ότι έως το 2050 η υψηλότερη μέση ηλικία του πληθυσμού, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, θα υπάρχει στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, δύο χώρες που επίσης θα γνωρίσουν και συρρίκνωση του πληθυσμού τους, εκτός από τη γήρανση. Όπως επισημαίνεται, η μόνιμη εγκατάσταση και η επιτυχής ενσωμάτωση περισσότερων μεταναστών μπορεί να αποτελέσει αντίβαρο σε αυτές τις δύο αρνητικές τάσεις. Οι ερευνητές προτείνουν ακόμη μέτρα στήριξης των γεννήσεων και των εργαζομένων μητέρων, καθώς επίσης κρατικές πολιτικές γενικότερα που να διευκολύνουν τους γονείς να συνδυάζουν τη δουλειά με την οικογένεια.

Τονίζεται ότι ουσιαστικά σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες αποκτούν λιγότερα παιδιά από όσα απαιτούνται για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός τους χωρίς τη βοήθεια των μεταναστών. Για να συμβεί μια τέτοια σταθεροποίηση, χρειάζεται ένας δείκτης γονιμότητας περίπου 2,3 παιδιών ανά γυναίκα, αλλά σήμερα ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών είναι μόνο 1,58 παιδιά ανά γυναίκα.

Αν οι Ευρωπαίες συνεχίσουν να γεννούν κατά μέσο όρο περίπου 1,5 παιδιά σε βάθος χρόνου, τότε ο πληθυσμός της Ευρώπης θα μειωνόταν στο μισό μέσα στα επόμενα 65 χρόνια, εφόσον όμως υπήρχε μηδενική μετανάστευση και αμετάβλητο προσδόκιμο ζωής. Επειδή όμως καμία από αυτές τις δύο τελευταίες υποθέσεις δεν είναι ρεαλιστική, οι γερμανοί δημογράφοι θεωρούν ότι, για να σταθεροποιηθεί ο ευρωπαϊκός πληθυσμός, αρκεί ένας μέσος δείκτης γονιμότητας 1,6 έως 1,8 παιδιών ανά γυναίκα, κάτι που δεν απέχει πολύ από τον τωρινό δείκτη (1,58).

Στην κορυφή της ευρωπαϊκής γονιμότητας σήμερα βρίσκεται η Γαλλία με δείκτη γέννησης σχεδόν δύο παιδιών (1,96) ανά γυναίκα. Η Ιρλανδία, η Βρετανία, η Σουηδία και η Δανία έχουν επίσης σχετικά υψηλό δείκτη γονιμότητας. Αντίθετα, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική στο Νότο, καθώς Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρος έχουν το χαμηλότερο δείκτη γονιμότητας, γύρω στα 1,3 παιδιά ανά γυναίκα. Η διαίρεση αυτή της Ευρώπης δεν έχει αλλάξει εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες.

Και λιγότεροι και πιο γέροι

Η μελέτη επισημαίνει ότι ειδικά ο ευρωπαϊκός Νότος συνδυάζει την πληθυσμιακή συρρίκνωση και την πληθυσμιακή γήρανση. Σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, ολοένα περισσότεροι εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας για να βγουν στη σύνταξη, από ό,τι νέοι άνθρωποι εισέρχονται στην αγορά εργασίας ως εργαζόμενοι.

Στις χώρες με χαμηλό δείκτη γονιμότητας όπως η Ελλάδα, αυτή η διαδικασία και το άνοιγμα της «ψαλίδας» εργαζομένων-συνταξιούχων συμβαίνει πιο γρήγορα από ό,τι σε βορειότερες χώρες. Γι’ αυτό, κατά την μελέτη, οι νότιες χώρες στο μέλλον θα έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες να χρηματοδοτήσουν τα συνταξιοδοτικά συστήματα και να διατηρήσουν το τωρινό επίπεδο των κοινωνικών παροχών τους. Η μελέτη εκτιμά ότι -με εξαίρεση το Λουξεμβούργο- σε όλες τις άλλες χώρες οι συντάξεις θα υποστούν μείωση στο μέλλον σε σχέση με τους μισθούς. Αυτό θα έχει συνέπεια να αυξηθεί ο κίνδυνος φτώχειας για τους ηλικιωμένους.

Οι Γερμανοί ερευνητές επισημαίνουν ότι οι βόρειες σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία ήσαν οι πρώτες όπου πριν μερικές δεκαετίες ο δείκτης γονιμότητας στην Ευρώπη έπεσε κάτω από τα δύο παιδιά ανά γυναίκα. Σήμερα όμως είναι οι ίδιες χώρες που έχουν αναστρέψει την τάση γεννήσεων λιγότερων παιδιών και έχουν πλέον ικανοποιητικά επίπεδα γονιμότητας – πρόκειται για μία «επιστροφή στα παλιά» που δεν έχουν (ακόμη τουλάχιστον) καταφέρει οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Μια σειρά κοινωνικών, οικονομικών και ψυχολογικών παραγόντων συνδυάζονται και ωθούν τα ζευγάρια ιδίως του Νότου να μην κάνουν τόσα παιδιά όσο στο παρελθόν: μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα, επιθυμία προσωπικής ελευθερίας, επιδίωξη επαγγελματικής καριέρας, υψηλά ποσοστά διαζυγίων, σχετική απομυθοποίηση του γάμου και της οικογένειας κ.α.

Η Ιταλία είναι η χώρα στην Ευρώπη όπου οι γυναίκες έχουν την μεγαλύτερη μέση ηλικία, όταν κάνουν το πρώτο παιδί τους: σχεδόν στα 31 τους. Σε χώρες όπως η Ισπανία ελάχιστα νεαρά ζευγάρια έχουν την οικονομική δυνατότητα να στήσουν το δικό τους νοικοκυριό και να κάνουν παιδί πριν την ηλικία των 30 ετών. Και όσο καθυστερεί η δημιουργία οικογένειας, τόσο μειώνεται ο αριθμός των παιδιών που θα γεννήσει μια γυναίκα και κατά συνέπεια ο πληθυσμός μιας χώρας.

Η συνεισφορά των μεταναστών

Η μελέτη αναφέρει ότι μέχρι στιγμής σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία οι μετανάστες δεν έχουν αυξήσει σημαντικά τον πληθυσμό, έχοντας συμβάλει το πολύ κατά 0,1% στους εθνικούς δείκτες γονιμότητας. Όμως, αν ο αριθμός τους αυξηθεί στο μέλλον και με δεδομένο ότι γεννάνε συνήθως περισσότερα παιδιά, η συμβολή τους αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια τόσο στην αύξηση του πληθυσμού όσο και στη συγκράτηση της γήρανσης.

Με βάση τις αναλύσεις της Eurostat, εκτιμάται ότι τουλάχιστον τα δύο τρίτα των χωρών της Ευρώπης θα χρειασθούν τη συνεισφορά των μεταναστών από μη ευρωπαϊκές χώρες για να υπάρξει δημογραφική σταθερότητα στην Ευρώπη έως το 2050.

Μια άλλη διαίρεση υπάρχει μεταξύ Δύσης-Ανατολής, όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής. Περισσότερο από όλους στην Ευρώπη ζουν οι άνθρωποι στη βόρεια Ιταλία, στη βόρεια Ισπανία, στις παράκτιες περιοχές της Γαλλίας, καθώς και σε τμήματα της Ελβετίας και της Νορβηγίας. Τις πιο σύντομες ζωές έχουν οι άνθρωποι στην ανατολική και πρώην σοσιαλιστική Ευρώπη, με χειρότερες τη Λιθουανία και τη Βουλγαρία. Στην Ελλάδα το μέσο προσδόκιμο ζωής ανεξαρτήτως φυλου είναι τα 81,1 έτη, ενώ στην Κύπρο τα 81,8 έτη.

Η Κύπρος

Όσον αφορά ειδικότερα την Κύπρο, η μελέτη εκτιμά ότι ο πληθυσμός της, από περίπου 0,85 εκατομμύρια το 2016 (αυξημένος κατά 14% έναντι του 2006), εκτιμάται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω στα 0,9 εκατομμύρια το 2030 και σχεδόν στο ένα εκατομμύριο το 2050, κυρίως χάρη στη μετανάστευση, καθώς και στο ότι κάθε χρόνο περισσότεροι άνθρωποι γεννιούνται από ό,τι πεθαίνουν (ενώ στην Ελλάδα συμβαίνει πια το αντίθετο).

Από την άλλη, ο δείκτης γονιμότητας στην Κύπρο (1,32 παιδιά ανά γυναίκα το 2015) είναι εξίσου χαμηλός με αυτόν της Ελλάδας, με συνέπεια, σύμφωνα με τη μελέτη, έως τα μέσα της δεκαετίας του 2030 και στην Κύπρο ο αριθμός των θανάτων πιθανώς να ξεπερνά πλέον τον αριθμό των γεννήσεων.

ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (13/08/2017)