Πολύτεκνοι

Η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και τρόποι αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας – Πολιτικές Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας

Τοποθέτηση Υφυπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας κας Αναστασίας Ανθούση στην adhoc Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη Μελέτη του Δημογραφικού Προβλήματος

ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ, ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

• Σχέδιο Επιδότησης Διδάκτρων και Σίτισης Παιδιών ηλικίας μέχρι 4^ων ετών

Το Σχέδιο προνοεί την επιδότηση μέρους του μηνιαίου κόστους της φοίτησης παιδιών ηλικίας μέχρι 4^ων ετών. Δικαιούχες είναι οι οικογένειες που έχουν παιδιά μέχρι 4^ων ετών και λαμβάνουν Επίδομα Τέκνου. Τέθηκε σε εφαρμογή τον Σεπτέμβριο 2022 και ήδη έχει παραχωρηθεί ποσό πέραν των €1.8 εκατομμυρίων.

Η εφαρμογή του Σχεδίου αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικογένειας, με κύριο στόχο την ποιοτική και πολύπλευρη στήριξη του κάθε παιδιού, καθώς και την εξισορρόπηση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή. Εμπίπτει σε μια σειρά πολιτικών που προωθεί η Κυβέρνηση, οι οποίες συμπληρώνουν και ενισχύουν την ευρύτερη δημογραφική του κράτους και την προσπάθεια για μείωση του κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Βασική επιδίωξη της Κυβέρνησης είναι η σμίκρυνση του χάσματος απασχόλησης μεταξύ των φύλων, προσφέροντας χαμηλού κόστους παιδική φροντίδα και εκπαίδευση από τα πρώιμα στάδια της ζωής του παιδιού. Στόχος είναι η αύξηση των επιλογών και της προσβασιμότητας σε ποιοτικές, ευέλικτες και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες παιδικής φροντίδας και εκπαίδευσης καθολικά για όλα τα παιδιά, περιορίζοντας την επιβάρυνση στον οικογενειακό προϋπολογισμό, ιδιαίτερα των οικογενειών με χαμηλά ή/και μεσαία εισοδήματα.

Κατ’ επέκταση, μέσω της υλοποίησης του εν λόγω Σχεδίου, η προσπάθεια επικεντρώνεται στην αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του αδρανούς εργατικού δυναμικού και η παραμονή των υφιστάμενων εργαζόμενων στην αγορά εργασίας, κυρίως των γυναικών που στις πλείστες περιπτώσεις επωμίζονται την ευθύνη φροντίδας των παιδιών.

• Ύψος επιδότησης: 80% του μηνιαίου ύψους των τροφείων, με μέγιστο ποσό που κυμαίνεται από €100 μέχρι και €350 για κάθε παιδί
• Κριτήρια παραχώρησης επιδότησης: οικογενειακό εισόδημα, ηλικία του παιδιού, ωράριο φοίτησης, σύνθεση της οικογένειας
• Προϋπολογισμός: €16 εκ. ετησίως
• Συνολικό ποσό που παραχωρήθηκε: €1.876.474 (9/2022 και 10/2022)
• Αρ. εγκεκριμένων παιδιών: 6.976
• Πάροχοι: 343 βρεφονηπιακοί σταθμοί και νηπιαγωγεία
• Δημιουργία τουλάχιστον 27 Πολυδύναμων Κέντρων για Παιδιά και Κέντρων Φροντίδας Παιδιών και δομών φιλοξενίας για παιδιά, εφήβους με διαταραχές συμπεριφοράς και ενήλικα άτομα με ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας (ΣΑΑ «Κύπρος_Το Αύριο»)

Το νέο Σχέδιο Κρατικών Ενισχύσεων των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και εντάσσεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος_Το Αύριο», το οποίο έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός ισχυρού κράτους μέριμνας, προόδου και ανάπτυξης.

Σκοπός του νέου Σχεδίου είναι αρχικά να γίνει χαρτογράφηση των υφιστάμενων δομών, έτσι ώστε να καταγραφούν οι πραγματικές ανάγκες και να γίνει η κατά το δυνατό ορθότερη κατανομή των διαθέσιμων κονδυλιών, συμβάλλοντας έτσι στη στοχευμένη επένδυση. Επιπρόσθετα, εκ των κύριων στόχων του Σχεδίου είναι η αύξηση της ένταξης των παιδιών σε υπηρεσίες φροντίδας και εκπαίδευσης, καθολικά και ισότιμα περιορίζοντας τον κίνδυνο παιδικής φτώχειας και αποκλεισμού. Παράλληλα, δημιουργούνται περισσότερες επιλογές, κυρίως σε περιοχές με χαμηλό ποσοστό διαθεσιμότητας υπηρεσιών φροντίδας/εκπαίδευσης παιδιών, διευκολύνοντας έτσι την εργασιακή δραστηριοποίηση/επαναδραστηριοποίηση των γονέων και δη των γυναικών.

• Συνολική επένδυση: €23,725,000
• Δικαιούχοι: Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης: 1^ο εξάμηνο 2026 με ενδιάμεσο στόχο για τη δημιουργία 10 δομών μέχρι το τέλος του 2024
• Σχέδιο Κρατικών Ενισχύσεων Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας

Με έμφαση στην ανάπτυξη προγραμμάτων για τα παιδιά, στο πλαίσιο του Σχεδίου Κρατικών Ενισχύσεων των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, το έτος 2021, παραχωρήθηκε χορηγία για τη λειτουργία 127 προγραμμάτων (45% του συνόλου των προγραμμάτων – 281) που απευθύνονται σε παιδιά (λειτουργία βρεφοπαιδοκομικών σταθμών, Κέντρων Προστασίας και Απασχόλησης Παιδιών, κοκ), με συνολική επένδυση ύψους €2.7 εκατομμυρίων, ήτοι το 20% της συνολικής δαπάνης (€12.7 εκατομμύρια).

• Ενίσχυση υποδομών σε ορεινές περιοχές

Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών, και με επικέντρωση στην αναβάθμιση και την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε αγροτικές, ορεινές ή απομακρυσμένες περιοχές, σε συνεργασία με το Γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Περιοχών και τις Τοπικές Αρχές, έχουν προωθηθεί έργα σε διάφορες Κοινότητες, με έμφαση την παιδική φροντίδα. Ενδεικτικά αναφέρεται η λειτουργία παιδοβρεφοκομικού σταθμού στον Καλοπαναγιώτη τα τελευταία δύο χρόνια, η δημιουργία βρεφοπαιδοκομικού σταθμού στην Κοινότητα Πάχνας που βρίσκεται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης, καθώς και η παραχώρηση €140.000 για την ανάπτυξη αντίστοιχου έργου στην Κοινότητα Τριμίκλινης.

Πέραν από την αναζωογόνηση της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών, σκοπός είναι η αύξηση των διαθέσιμων θέσεων και της προσβασιμότητας όλων των παιδιών σε υπηρεσίες φροντίδας και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως της περιοχής διαμονής τους.

• Σχέδιο «Προίκα του Μωρού»

Από το Σχέδιο έχουν επωφεληθεί 2.500 ευάλωτες οικογένειες, με συνολική δαπάνη €2.9 εκατομμύρια. Με την αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων με εξαρτώμενα τέκνα, επωφελούνται ετησίως 379 οικογένειες, με επιπρόσθετη ετήσια δαπάνη €1 εκατομμύριο. Μέσω του Σχεδίου παρέχονται βασικά καταναλωτικά αγαθά φροντίδας για μωρά, συνολικής αξίας €1.649, σε οικογένειες που έχουν ανάγκη.

• Στέγαση

Το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας προσφέρει οικονομική ενίσχυση, υπό τη μορφή Επιδόματος Ενοικίου, για την εξασφάλιση στέγης, το οποίο εντάσσεται υπό το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Για το έτος 2021, παραχωρήθηκε ποσό ύψους €11.2 εκατομμυρίων, και μέχρι και τον Οκτώβριο του 2022, το ποσό ανήλθε σε €8.9 εκατομμύρια.

• Στήριξη της Πολύτεκνης Μητέρας

17.829 μητέρες επωφελήθηκαν από νέα επιδόματα ή την επαναφορά επιδομάτων που είχαν καταργηθεί από την προηγούμενη διακυβέρνηση, συνολικού ύψους €8.9 εκατομμυρίων.

Συγκεκριμένα, από την επαναφορά του Επιδόματος Πολύτεκνης Μάνας, επωφελούνται 16.764 πολύτεκνες μητέρες με ετήσια δαπάνη περί τα €7 εκατομμύρια, ενώ η συνολική δαπάνη από το έτος επαναφοράς (2017) μέχρι τον Οκτώβριο του 2022 ανήλθε στα €33,9 εκατομμύρια.

Επιπλέον, αυξήθηκαν τα εισοδηματικά κριτήρια του Επιδόματος Τέκνου αναφορικά με τις οικογένειες με τρία ή περισσότερα τέκνα, προσθέτοντας στο όριο των €59.000 επιπλέον €5.000 για κάθε τέκνο μετά το δεύτερο. Με τη ρύθμιση αυτή, κατέστησαν δικαιούχοι και επωφελήθηκαν 1.000 οικογένειες, με κόστος €1 εκατομμύριο ετησίως.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του πακέτου μέτρων στήριξης των ευάλωτων ομάδων από τις πληθωριστικές που υιοθέτησε η Κυβέρνηση, και μόνο για σκοπούς συμπερίληψης στο Σχέδιο Επιχορήγησης για εγκατάσταση ΑΠΕ του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, δικαιούχοι κατέστησαν όλες οι οικογένειες με τρία τέκνα και άνω, νοουμένου ότι λαμβάνουν Επίδομα Τέκνου. Από τη ρύθμιση επωφελήθηκαν 913 νοικοκυριά.

• Εφάπαξ χορηγία για στήριξη ευάλωτων ομάδων πληθυσμού

Στο πλαίσιο πακέτου μέτρων που υιοθέτησε η Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων και των συνεπακόλουθων αυξήσεων σε αγαθά και υπηρεσίες που προκάλεσε, παραχωρήθηκε τον περασμένο Ιούνιο εφάπαξ χορηγία για τη στήριξη ευάλωτων ομάδων πληθυσμού. Η παραχώρηση της χορηγίας στηρίχθηκε στο Μητρώο του Επιδόματος Τέκνου ή/και στο Μητρώο του ΕΕΕ/Δημόσιου Βοηθήματος. Η χορηγία δόθηκε στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων με ιδιαίτερη στόχευση στις οικογένειες/άτομα με χαμηλά εισοδήματα, που δέχθηκαν πιο έντονο το πλήγμα από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού.

• Δικαιούχοι: 18.930 οικογένειες
• Συνολική δαπάνη: €3.550.580
• Εφάπαξ χορηγία «Επιστροφή στο Σχολείο»

Παραχώρηση μετά από Υπουργική Απόφαση τον Σεπτέμβριο 2022, εφάπαξ χορηγίας σε οικογένειες με παιδιά ηλικίας 4-18 ετών, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και σύνθεσης της οικογένειας, με στόχο τη στήριξη ομάδων του πληθυσμού που έχουν υποστεί συνέπειες λόγω των πληθωριστικών πιέσεων. Η χορηγία παραχωρήθηκε στη βάση του Μητρώου του Επιδόματος Τέκνου.

• Δικαιούχοι: 33.840 οικογένειες / 54.316 μαθητές
• Συνολική δαπάνη: €3.233.030
• Επιδότηση: €50 μέχρι €80 στη βάση των εισοδημάτων και της σύνθεσης της οικογένειας.
• Σχέδιο παραχώρησης ωφελημάτων σε οικογένειες που αποκτούν τρίδυμα και άνω

Για σκοπούς επικαιροποίησης των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου σε ό,τι αφορά στα ωφελήματα που παραχωρούνται σε οικογένειες που αποκτούν τρίδυμα και άνω, καθώς και στις διαδικασίες που ακολουθούνται, προτίθεται να αναθεωρήσει το σχετικό Σχέδιο στη βάση των σύγχρονων αναγκών, με στόχο τη ρύθμιση των ωφελημάτων που δύναται να λαμβάνουν οι εν λόγω οικογένειες.

• Επίδομα Μάνας / Επίδομα Τέκνου και Μονογονεϊκής Οικογένειας

Έτος	Επίδομα Μάνας (εκατ. €) *	Επίδομα Τέκνου και Μονογονεϊκής Οικογένειας (εκατ. €)
2013		123,067,697
2014		118,604,472
2015		106,967,491
2016		114,276,668
2017	1,796,400	113,173,678
2018	6,981,882	103,809,831
2019	6,807,750	106,673,688
2020	6,823,820	121,017,623
2021	6,673,052	108,976,265
10/2022	4,787,438	101,128,522

 * Το Επίδομα Μάνας είχε αποκοπεί επί της προηγούμενης διακυβέρνησης και επανεισήχθη το 2017.

Πηγή: Κύπρος – Προεδρία Δημοκρατίας – Γραφείο Τύπου & Πληροφοριών (22.11.2022)

Το 2050 θα έχει 2 εκατ. λιγότερο πληθυσμό – Η χειρότερη σε όλη την Ευρώπη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους κάτι που έχει άμεσες επιπτώσεις στο συνταξιοδοτικό – Μειώνονται σταθερά οι γεννήσεις – Έχουμε τον χαμηλότερο δείκτη γονιμότητος

Συνεχώς φθίνουσα πορεία θα ακολουθήσει ο πληθυσμός της Ελλάδας έως τα μέσα του αιώνα μας, εξαιτίας των αρνητικών δημογραφικών εξελίξεων στη χώρα μας. Αυτό προβλέπει μια νέα μελέτη του Ινστιτούτου του Βερολίνου για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη, η οποία αναλύει γενικότερα το δημογραφικό μέλλον της Ευρώπης και αναδεικνύει ανάμικτες τάσεις, τόσο θετικές όσο και αρνητικές (για τη χώρα μας κυρίως αρνητικές).

Η μελέτη επισημαίνει ότι μεταξύ 2011-2016 η Ελλάδα έχασε σχεδόν το 3% του πληθυσμού της, μεταξύ άλλων λόγω της γέννησης λιγότερων παιδιών εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Προβλέπει ότι από περίπου 10,8 εκατομμύρια το 2016, ο πληθυσμός της χώρας μας θα μειωθεί στα 9,9 εκατομμύρια έως το 2030 και στα 8,9 εκατομμύρια έως το 2050, με συνέπεια να υποστεί μια πρόσθετη μείωση κατά περίπου 18%. Με δείκτη ολικής γονιμότητας 1,33 (ο προβλεπόμενος μέσος αριθμών παιδιών ανά γυναίκα), η Ελλάδα έχει σήμερα σχεδόν τη χαμηλότερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η μελέτη επισημαίνει ότι εξαιτίας, κυρίως, του μικρού αριθμού παιδιών που γεννιούνται στη χώρα μας (περίπου 90.000 ετησίως), η Ελλάδα έχει πλέον έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη, καθώς πάνω από το ένα πέμπτο των κατοίκων της (το 21%) είναι άνω των 65 ετών. Μόνον η Ιταλία στην Ευρώπη έχει υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων.

Οι Γερμανοί ερευνητές προβλέπουν ότι, με βάση τις έως τώρα δημογραφικές τάσεις, η Ελλάδα είναι πιθανό πως θα έχει τη χειρότερη σε όλη την Ευρώπη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους έως το 2050.

Κι εδώ το χάσμα Βορρά-Νότου

Σύμφωνα με την έκθεση, η Ευρώπη είναι δημογραφικά διαιρεμένη. Στο βορρά, στη δύση και στο κέντρο της ηπείρου υπάρχουν σχετικά υψηλοί δείκτες γονιμότητας και μετανάστευσης που διασφαλίζουν την ανάπτυξη των πληθυσμού στο προβλεπτό μέλλον. Αντίθετα, η νότια και η ανατολική Ευρώπη καταγράφουν επιταχυνόμενη γήρανση και απώλειες πληθυσμού.

Η Ευρώπη είναι στην κυριολεξία μια «γηραιά» ήπειρος, έχοντας πληθυσμό κατά μέσο όρο πιο γερασμένο από τις άλλες ηπείρους. Σήμερα στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 32 συνταξιούχοι για κάθε 100 εργαζόμενους 20 έως 64 ετών, δηλαδή περίπου τρεις εργαζόμενοι αντιστοιχούν σε ένα συνταξιούχο. Αυτή η αναλογία προβλέπεται να πέσει όμως σε δύο εργαζόμενους ανά συνταξιούχο έως τα μέσα του 21ού αιώνα.

Η μελέτη εκτιμά ότι έως το 2050 η υψηλότερη μέση ηλικία του πληθυσμού, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, θα υπάρχει στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, δύο χώρες που επίσης θα γνωρίσουν και συρρίκνωση του πληθυσμού τους, εκτός από τη γήρανση. Όπως επισημαίνεται, η μόνιμη εγκατάσταση και η επιτυχής ενσωμάτωση περισσότερων μεταναστών μπορεί να αποτελέσει αντίβαρο σε αυτές τις δύο αρνητικές τάσεις. Οι ερευνητές προτείνουν ακόμη μέτρα στήριξης των γεννήσεων και των εργαζομένων μητέρων, καθώς επίσης κρατικές πολιτικές γενικότερα που να διευκολύνουν τους γονείς να συνδυάζουν τη δουλειά με την οικογένεια.

Τονίζεται ότι ουσιαστικά σήμερα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες αποκτούν λιγότερα παιδιά από όσα απαιτούνται για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός τους χωρίς τη βοήθεια των μεταναστών. Για να συμβεί μια τέτοια σταθεροποίηση, χρειάζεται ένας δείκτης γονιμότητας περίπου 2,3 παιδιών ανά γυναίκα, αλλά σήμερα ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών είναι μόνο 1,58 παιδιά ανά γυναίκα.

Αν οι Ευρωπαίες συνεχίσουν να γεννούν κατά μέσο όρο περίπου 1,5 παιδιά σε βάθος χρόνου, τότε ο πληθυσμός της Ευρώπης θα μειωνόταν στο μισό μέσα στα επόμενα 65 χρόνια, εφόσον όμως υπήρχε μηδενική μετανάστευση και αμετάβλητο προσδόκιμο ζωής. Επειδή όμως καμία από αυτές τις δύο τελευταίες υποθέσεις δεν είναι ρεαλιστική, οι γερμανοί δημογράφοι θεωρούν ότι, για να σταθεροποιηθεί ο ευρωπαϊκός πληθυσμός, αρκεί ένας μέσος δείκτης γονιμότητας 1,6 έως 1,8 παιδιών ανά γυναίκα, κάτι που δεν απέχει πολύ από τον τωρινό δείκτη (1,58).

Στην κορυφή της ευρωπαϊκής γονιμότητας σήμερα βρίσκεται η Γαλλία με δείκτη γέννησης σχεδόν δύο παιδιών (1,96) ανά γυναίκα. Η Ιρλανδία, η Βρετανία, η Σουηδία και η Δανία έχουν επίσης σχετικά υψηλό δείκτη γονιμότητας. Αντίθετα, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική στο Νότο, καθώς Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρος έχουν το χαμηλότερο δείκτη γονιμότητας, γύρω στα 1,3 παιδιά ανά γυναίκα. Η διαίρεση αυτή της Ευρώπης δεν έχει αλλάξει εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες.

Και λιγότεροι και πιο γέροι

Η μελέτη επισημαίνει ότι ειδικά ο ευρωπαϊκός Νότος συνδυάζει την πληθυσμιακή συρρίκνωση και την πληθυσμιακή γήρανση. Σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, ολοένα περισσότεροι εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας για να βγουν στη σύνταξη, από ό,τι νέοι άνθρωποι εισέρχονται στην αγορά εργασίας ως εργαζόμενοι.

Στις χώρες με χαμηλό δείκτη γονιμότητας όπως η Ελλάδα, αυτή η διαδικασία και το άνοιγμα της «ψαλίδας» εργαζομένων-συνταξιούχων συμβαίνει πιο γρήγορα από ό,τι σε βορειότερες χώρες. Γι’ αυτό, κατά την μελέτη, οι νότιες χώρες στο μέλλον θα έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες να χρηματοδοτήσουν τα συνταξιοδοτικά συστήματα και να διατηρήσουν το τωρινό επίπεδο των κοινωνικών παροχών τους. Η μελέτη εκτιμά ότι -με εξαίρεση το Λουξεμβούργο- σε όλες τις άλλες χώρες οι συντάξεις θα υποστούν μείωση στο μέλλον σε σχέση με τους μισθούς. Αυτό θα έχει συνέπεια να αυξηθεί ο κίνδυνος φτώχειας για τους ηλικιωμένους.

Οι Γερμανοί ερευνητές επισημαίνουν ότι οι βόρειες σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία ήσαν οι πρώτες όπου πριν μερικές δεκαετίες ο δείκτης γονιμότητας στην Ευρώπη έπεσε κάτω από τα δύο παιδιά ανά γυναίκα. Σήμερα όμως είναι οι ίδιες χώρες που έχουν αναστρέψει την τάση γεννήσεων λιγότερων παιδιών και έχουν πλέον ικανοποιητικά επίπεδα γονιμότητας – πρόκειται για μία «επιστροφή στα παλιά» που δεν έχουν (ακόμη τουλάχιστον) καταφέρει οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Μια σειρά κοινωνικών, οικονομικών και ψυχολογικών παραγόντων συνδυάζονται και ωθούν τα ζευγάρια ιδίως του Νότου να μην κάνουν τόσα παιδιά όσο στο παρελθόν: μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα, επιθυμία προσωπικής ελευθερίας, επιδίωξη επαγγελματικής καριέρας, υψηλά ποσοστά διαζυγίων, σχετική απομυθοποίηση του γάμου και της οικογένειας κ.α.

Η Ιταλία είναι η χώρα στην Ευρώπη όπου οι γυναίκες έχουν την μεγαλύτερη μέση ηλικία, όταν κάνουν το πρώτο παιδί τους: σχεδόν στα 31 τους. Σε χώρες όπως η Ισπανία ελάχιστα νεαρά ζευγάρια έχουν την οικονομική δυνατότητα να στήσουν το δικό τους νοικοκυριό και να κάνουν παιδί πριν την ηλικία των 30 ετών. Και όσο καθυστερεί η δημιουργία οικογένειας, τόσο μειώνεται ο αριθμός των παιδιών που θα γεννήσει μια γυναίκα και κατά συνέπεια ο πληθυσμός μιας χώρας.

Η συνεισφορά των μεταναστών

Η μελέτη αναφέρει ότι μέχρι στιγμής σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία οι μετανάστες δεν έχουν αυξήσει σημαντικά τον πληθυσμό, έχοντας συμβάλει το πολύ κατά 0,1% στους εθνικούς δείκτες γονιμότητας. Όμως, αν ο αριθμός τους αυξηθεί στο μέλλον και με δεδομένο ότι γεννάνε συνήθως περισσότερα παιδιά, η συμβολή τους αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια τόσο στην αύξηση του πληθυσμού όσο και στη συγκράτηση της γήρανσης.

Με βάση τις αναλύσεις της Eurostat, εκτιμάται ότι τουλάχιστον τα δύο τρίτα των χωρών της Ευρώπης θα χρειασθούν τη συνεισφορά των μεταναστών από μη ευρωπαϊκές χώρες για να υπάρξει δημογραφική σταθερότητα στην Ευρώπη έως το 2050.

Μια άλλη διαίρεση υπάρχει μεταξύ Δύσης-Ανατολής, όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής. Περισσότερο από όλους στην Ευρώπη ζουν οι άνθρωποι στη βόρεια Ιταλία, στη βόρεια Ισπανία, στις παράκτιες περιοχές της Γαλλίας, καθώς και σε τμήματα της Ελβετίας και της Νορβηγίας. Τις πιο σύντομες ζωές έχουν οι άνθρωποι στην ανατολική και πρώην σοσιαλιστική Ευρώπη, με χειρότερες τη Λιθουανία και τη Βουλγαρία. Στην Ελλάδα το μέσο προσδόκιμο ζωής ανεξαρτήτως φυλου είναι τα 81,1 έτη, ενώ στην Κύπρο τα 81,8 έτη.

Η Κύπρος

Όσον αφορά ειδικότερα την Κύπρο, η μελέτη εκτιμά ότι ο πληθυσμός της, από περίπου 0,85 εκατομμύρια το 2016 (αυξημένος κατά 14% έναντι του 2006), εκτιμάται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω στα 0,9 εκατομμύρια το 2030 και σχεδόν στο ένα εκατομμύριο το 2050, κυρίως χάρη στη μετανάστευση, καθώς και στο ότι κάθε χρόνο περισσότεροι άνθρωποι γεννιούνται από ό,τι πεθαίνουν (ενώ στην Ελλάδα συμβαίνει πια το αντίθετο).

Από την άλλη, ο δείκτης γονιμότητας στην Κύπρο (1,32 παιδιά ανά γυναίκα το 2015) είναι εξίσου χαμηλός με αυτόν της Ελλάδας, με συνέπεια, σύμφωνα με τη μελέτη, έως τα μέσα της δεκαετίας του 2030 και στην Κύπρο ο αριθμός των θανάτων πιθανώς να ξεπερνά πλέον τον αριθμό των γεννήσεων.

ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (13/08/2017)