Posts Tagged ‘Ελλάδα’

Σ. Ζαχαράκη στο “Π”: Δημογραφικό, μια μάχη για όλους μας!

7 Νοεμβρίου 2023

Της ΣΟΦΙΑΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Βουλευτή ΝΔ Α’ Ανατολικής Αττικής

Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας μας και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το Δημογραφικό. Μια πρόκληση την οποία αντιμετωπίζουν πάρα πολλά κράτη, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς.

Στην Ιαπωνία, στο Χονγκ Κονγκ, στη Σιγκαπούρη η γονιμότητα δεν ξεπερνά το 1,3 παιδιά / γυναίκα, ενώ στη Νότια Κορέα έχει πέσει κάτω από το 1 παιδί / γυναίκα – επίπεδα που δεν μπορούσε κάποιος να φανταστεί μερικά χρόνια πριν. Εκεί που η Ελλάδα διαφοροποιείται από άλλες χώρες είναι στο χρονοδιάγραμμα. Σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η μείωση της γονιμότητας στην Ελλάδα σημειώθηκε με υστέρηση δύο σχεδόν δεκαετιών, συντελέστηκε όμως με μεγαλύτερη ταχύτητα και έπεσε σε χαμηλότερα επίπεδα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η χώρα μας καταγράφει από τα χαμηλότερα επίπεδα γονιμότητας παγκοσμίως. Σε αυτήν την παρατεταμένα χαμηλή γονιμότητα οφείλεται η μείωση του πληθυσμού της χώρας και η ταχύτατη γήρανσή της, που κάνουν τη δημογραφική κατάσταση της Ελλάδας δυσμενέστερη από ό,τι αλλού. Μη λησμονούμε ότι οι τάσεις που καταγράφηκαν γύρω στο 1980 όσον αφορά τη μείωση των γεννήσεων (από τότε έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα) καταγράφονται ως αποτέλεσμα τώρα.

Αυτή η πληθυσμιακή υποχώρηση δεν εκδηλώνεται ισομερώς στην επικράτεια, έχει εξάρσεις σε συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκούν μόνο εθνικές στρατηγικές, αλλά απαιτούνται και συγκεκριμένες τοπικές πρόνοιες, με τη συνολική, πάντως, δημογραφική κατάρρευση να καθίσταται κυριολεκτικά ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας.

Όλα τα παραπάνω δεν αφήνουν περιθώρια παρατήρησης μιας εξέλιξης και απλών διαπιστώσεων. Και ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος που αποφάσισε τη σύσταση γενικής γραμματείας με διακριτή αρμοδιότητα την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος στο νεοσυσταθέν υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Δείγμα της αποφασιστικότητας του πρωθυπουργού να δράσει τώρα με στόχο.

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του πρωθυπουργού, πρόκειται να παρουσιάσουμε, στο τέλος του πρώτου τριμήνου 2024, ένα λεπτομερές και στοχευμένο εθνικό σχέδιο για το Δημογραφικό. Οι άξονες θα καλύπτουν την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, το στεγαστικό θέμα, τη μακροχρόνια φροντίδα, την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, την ισόρροπη ανάπτυξη όλης της χώρας αλλά και την ενίσχυση των ζευγαριών με τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και αισιοδοξίας, ώστε να κάνουν τον οικογενειακό προγραμματισμό τους.

Και βέβαια δεν ξεκινάμε από το μηδέν.

Τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια αυξήσαμε το αφορολόγητο για νοικοκυριά με παιδιά. Αυτό μεγαλώνει ξανά τώρα κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί. Παράλληλα, μια από τις πρώτες αποφάσεις μας, το 2019, ήταν να χορηγήσουμε ένα εφάπαξ επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση στην πατρίδα μας. Και ήδη αιχμή των αυξημένων μισθών στο Δημόσιο από 1/1/2024 είναι η οικογένεια, την οποία στηρίζουμε με πρόσθετες μισθολογικές αυξήσεις, ενώ όλα τα βρεφικά και παιδικά είδη έχουν από καιρό μεταφερθεί στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ. Έχει αναδιαμορφωθεί ριζικά το πλαίσιο των γονικών αδειών. Αυτές έχουν επεκταθεί πλέον στον πατέρα, έχουν αυξηθεί χρονικά στους εννέα μήνες, από τους έξι, με σημαντική αύξηση των επιδομάτων που τις συνοδεύουν.

Ενισχύεται ο πιλοτικός θεσμός των «Νταντάδων της Γειτονιάς», με αύξηση voucher που φτάνει στα 500 ευρώ τον μήνα για κάθε παιδί, δείχνοντας την προσήλωσή μας στον στόχο της ισότητας και της εναρμόνισης της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής. Αλλά και στη στεγαστική πολιτική ξεκινήσαμε μια ουσιαστική παρέμβαση σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, την εφαρμογή μιας δέσμης μέτρων με συνολικό προϋπολογισμό 2,2 δισ. ευρώ, για να μπορέσουμε να ενδυναμώσουμε κυρίως τους νέους μας μέσω της εύρεσης στέγης, έτσι ώστε να αναπτύξουν με μεγαλύτερη αυτονομία το πλάνο ζωής τους.

Αναφέρω ενδεικτικά το πρόγραμμα «Σπίτι μου», τον προϋπολογισμό του οποίου διπλασιάσαμε στο 1 δισ. ευρώ και διευρύναμε τα κριτήρια των διαμερισμάτων με ειδικές διατάξεις, ώστε να αυξήσουμε τα επιλέξιμα σπίτια, ενώ 860 δάνεια έχουν ήδη εκταμιευθεί, συνολικού ποσού 84 εκατ. ευρώ. Ακόμα, με το πρόγραμμα «Κάλυψη» επιδιώκεται η αξιοποίηση του υφιστάμενου αποθέματος διαμερισμάτων του προγράμματος «ΕΣΤΙΑ» για την υλοποίηση προγράμματος κοινωνικής κατοικίας.

Στόχος είναι η διάθεση τουλάχιστον 1.000 ιδιωτικών κατοικιών ως κοινωνικές κατοικίες σε νέους ηλικίας 25 – 39 ετών, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, χωρίς ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Ένα πρόγραμμα που τρέχουμε είναι το «Στέγαση και Εργασία για τους Αστέγους», το οποίο παρέχει επιδότηση ενοικίου στους ωφελούμενους για δύο χρόνια, κάλυψη βασικών δαπανών για οικοσκευές, πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ και επιδότηση του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών για έναν χρόνο για εξεύρεση εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή για τη δημιουργία επιχείρησης. Δύο ακόμα προγράμματα για την υλοποίηση των οποίων θέτουμε τις βάσεις στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και το «Κοινωνική Αντιπαροχή». Θέλουμε να δώσουμε ελπίδα και ασφάλεια στους πολίτες, ιδίως στους νέους και σε όσους μας έχουν περισσότερο ανάγκη.

Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, ούτε υπάρχουν επιλογές οι οποίες μπορούν να φέρουν γρήγορα αποτελέσματα. Το Δημογραφικό συνεπάγεται μια πολύχρονη προσπάθεια. Και, βεβαίως, προϋποθέτει και έχει πολλούς συμμάχους.

Πηγή: Το Παρόν της Κυριακής (05.11.2023)

Η Ευρώπη ξεμένει από εργατικά χέρια

12 Ιουνίου 2023

Το δημογραφικό εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα για την οικονομική ανάπτυξη

Για πολλούς ειδικούς είναι η «πυρηνική απειλή» κατά της Ευρώπης, της Γηραιάς Ηπείρου που γίνεται όλο και πιο γηραιά καθώς οι γεννήσεις μειώνονται, η μερίδα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού μικραίνει και μαζί του μειώνεται το εργατικό δυναμικό που στηρίζει την παραγωγή της και την ανάπτυξή της.

Το αποτέλεσμα είναι να μένουν κενές όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την παραγωγή, την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία. Χαίνουσα πληγή των ανεπτυγμένων οικονομικών, το δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης τείνει να απειλήσει την ευημερία της ατμομηχανής της Ευρώπης, της Γερμανίας, αλλά και των άλλων ισχυρών οικονομιών του ευρωπαϊκού Βορρά, ενώ δεν λείπει από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Μέσα στην εβδομάδα δόθηκαν στη δημοσιότητα τα πορίσματα έρευνας που προαναγγέλλουν κάμψη της παραγωγικής μηχανής και της ανάπτυξης της Γερμανίας ως συνεπακόλουθο της μείωσης του εργατικού δυναμικού της. Είχαν προηγηθεί λίγες ημέρες νωρίτερα τα στοιχεία που φέρουν τη γερμανική οικονομία σε ύφεση, αλλά κατά κύριο λόγο εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης που έπληξε τις βιομηχανίες. Εν προκειμένω, όμως, προκύπτει πως με τις τάσεις που επικρατούν σήμερα μέσα στην επόμενη δεκαετία η προσφορά εργατικού δυναμικού στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία θα μειωθεί κατά 3 εκατ. άτομα, δηλαδή το 7% του σημερινού συνόλου. Εκτός βέβαια και αν οι ελλείψεις καλυφθούν με την ένταξη όλο και περισσότερων μεταναστών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας. Σύμφωνα με τις έως τώρα εκτιμήσεις και μόνον για να διατηρηθεί στην τρέχουσα κατάσταση η Γερμανία χρειάζεται τουλάχιστον 400.000 νέους εργαζομένους ετησίως και οι ελλείψεις αφορούν όχι μόνον το προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης αλλά και τις χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Από σχετική δημοσκόπηση του ινστιτούτου Ifo προκύπτει πως το 87% των οικογενειακών επιχειρήσεων της Γερμανίας πλήττεται ήδη από την έλλειψη προσωπικού.

Και μόνον για να διατηρηθεί στην τρέχουσα κατάσταση η Γερμανία χρειάζεται τουλάχιστον 400.000 νέους εργαζομένους ετησίως.

Την ίδια στιγμή, στη δεύτερη οικονομία της Ευρώπης, τη Γαλλία, πρόσφατη έρευνα μεγάλης ένωσης επιχειρήσεων, της CPME, διαπιστώνει πως το 94% των γαλλικών επιχειρήσεων δυσκολεύεται να βρει το κατάλληλο προσωπικό αλλά και γενικώς να βρει προσωπικό. Ακόμη και στην Ισπανία, όπου η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, 12,6% των επιχειρήσεων δηλώνουν πως κυριολεκτικά αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν το απαιτούμενο προσωπικό και βέβαια το πρόβλημα δεν αφορά μόνον τους κλάδους υψηλής εξειδίκευσης αλλά και πολύ απλούστερους τομείς, όπως τον τουρισμό, τη γαστρονομία και τον κλάδο των κατασκευαστικών.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στην Αυστρία με το υπουργείο Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας να μιλάει για «περισσότερες από 250.000 θέσεις εργασίας που παραμένουν κενές και ελλείψεις προσωπικού κυριολεκτικά παντού».

Σύμφωνα με έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, στην Αυστρία το 4,6% των θέσεων εργασίας παραμένουν κενές εξαιτίας έλλειψης προσωπικού, το αντίστοιχο ποσοστό στο Βέλγιο και στην Ολλανδία ανέρχεται στο 4,5% και στο 4,4% στη Γερμανία. Στο σύνολο της Ευρωζώνης, άλλωστε, οι κενές θέσεις εργασίας αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 3% του συνόλου. Και τα στοιχεία προοιωνίζονται επιδείνωση στο μέλλον.

Ανω των 65 ετών ένας στους τρεις έως το 2050

Η Ευρώπη γερνάει και γερνάει ταχύτατα. Οχι μόνον μειώνονται οι γεννήσεις αλλά οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και αυξάνεται διαρκώς το προσδόκιμο ζωής. Σύμφωνα με στοιχεία από έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, ο πληθυσμός της Ε.Ε. αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στη δεκαετία του 2040 φτάνοντας στα 526 εκατ. άτομα. Στη συνέχεια, θα αρχίσει να μειώνεται και στα τέλη του αιώνα θα είναι μικρότερος κατά 30 εκατ. άτομα. Με τις έως τώρα μετρήσεις αναμένεται πως στα μέσα του αιώνα μας το 1/3 των Ευρωπαίων θα είναι άνω των 65 ετών. Εν ολίγοις θα έχει σημαντικά αυξηθεί η μερίδα των ατόμων τρίτης ηλικίας που σήμερα αντιπροσωπεύουν μόνον το 20% του συνόλου. 

Κάπου μέσα στη δεκαετία του 2080, επίσης, αναμένεται πως θα αντιστοιχούν μόνον πέντε άνθρωποι οικονομικά παραγωγικής ηλικίας σε κάθε τέσσερις ανηλίκους ή υπερηλίκους που θα εξαρτώνται από αυτούς. Αναμφίβολα αυτές οι αναμενόμενες εξελίξεις θα αποβούν επιζήμιες καθώς θα επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, τον τομέα της υγείας, την κοινωνική συνοχή, τα δημόσια οικονομικά, τα επίπεδα χρέους των χωρών, την οικονομική ανάπτυξη και με λίγα λόγια την ευημερία των ευρωπαϊκών λαών. Και την ίδια στιγμή, αυξάνονται ταχύτατα οι πληθυσμοί των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, με αποτέλεσμα να μειώνεται διαρκώς η μερίδα της Ευρώπης στον παγκόσμιο πληθυσμό: από 12% που ήταν τη δεκαετία του 1960 έχει περιορισθεί στο 6% σήμερα και υπολογίζεται πως στο τέλος του αιώνα δεν θα υπερβαίνει το 4%.

Ενα από τα οξύτερα δημογραφικά προβλήματα της Ευρώπης αντιμετωπίζει η Ιταλία, και δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση της ακροδεξιάς Τζόρτζια Μελόνι το έχει θέσει σε προτεραιότητα δίνοντας κίνητρα στις γυναίκες για να αποκτήσουν παιδιά υποσχόμενη φοροαπαλλαγές και επιδόματα. Αλλωστε το κόμμα της εξελέγη με το σύνθημα «Θεός, Πατρίδα, Οικογένεια» που παραπέμπει σε ακροδεξιά στερεότυπα και μάλλον προκαλεί δυσάρεστους συνειρμούς. 

Υπογραμμίζει, ωστόσο, το πρόβλημα της γειτονικής χώρας που αποτελεί και αντικείμενο δημόσιου διαλόγου. Ερευνες της ιταλικής στατιστικής υπηρεσίας, Istat, προβλέπουν ότι ο πληθυσμός που σήμερα ανέρχεται σε 59 εκατ. άτομα θα μειωθεί στα 48 εκατ. μέχρι το 2070 με μέση ηλικία τα 50 χρόνια, κάτι που αναμένεται να επιβαρύνει σημαντικά τη γειτονική χώρα και το δυσθεώρητο χρέος της.

Η Πορτογαλία στρέφεται στις πρώην αποικίες της, ελλείψεις και στην Πολωνία

Πολλοί οικονομολόγοι αποδίδουν τις ελλείψεις της αγοράς εργασίας όχι μόνον στη γήρανση του πληθυσμού αλλά και στις παρενέργειες της πανδημίας. Αναμφίβολα έχει μεσολαβήσει και στην Ευρώπη η λεγόμενη «μεγάλη παραίτηση» που κατεγράφη στη διάρκεια των πρώτων κυμάτων της πανδημίας, όταν εργαζόμενοι σε διάφορους κλάδους εγκατέλειπαν συλλήβδην την εργασία τους. Το έκαναν άλλοτε με την πρόθεση να αναζητήσουν καλύτερη τύχη σε άλλο κλάδο, αλλά συχνά και με την πρόθεση να μην εργαστούν ξανά. Σύμφωνα με έρευνα της businesseurope, στην Ε.Ε. είναι πολύ έντονο το φαινόμενο της λεγόμενης αδράνειας, των ανθρώπων που είναι σε παραγωγική ηλικία αλλά ούτε εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία: σε Ελλάδα, Ρουμανία, Κροατία και Βέλγιο καταγράφονται αρκετά υψηλά ποσοστά αυτής της κατηγορίας, άνω του 30%, ενώ στην Ιταλία το ποσοστό της αδράνειας υπερβαίνει το 37%.

Παράλληλα, ο Γκέρχαρντ Χίμερ, στέλεχος της Ενωσης Ευρωπαϊκών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων SMEUnited, τονίζει πως «βλέπουμε ότι οι περισσότεροι Ανατολικοευρωπαίοι επέστρεψαν στις πατρίδες τους στη διάρκεια της πανδημίας και έχουν αποφασίσει να μην επιστρέψουν στις δυτικές οικονομίες προς το παρόν τουλάχιστον». Ομως το πρόβλημα των ελλείψεων προσωπικού πλήττει εξίσου και τις οικονομίες της Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες έχουν επιστρέψει τα εργατικά χέρια. Από έρευνες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκύπτει πως στην Πολωνία, για παράδειγμα, όπου η ανεργία βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 32 ετών, πάνω από το 50% των επιχειρήσεων εκφράζει έντονη ανησυχία για τις ελλείψεις προσωπικού. Οι ελλείψεις είναι περισσότερο αισθητές στον κλάδο των κατασκευαστικών που επλήγη από τη μαζική έξοδο Ουκρανών εργατών, οι οποίοι εργάζονταν στην Πολωνία αλλά έφυγαν για να υπερασπιστούν τη χώρα τους μετά την εισβολή της Ρωσίας.

Είναι, βέβαια, γεγονός ότι σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα στις χώρες της Βαλκανικής, σε Ρουμανία, Βουλγαρία και Αλβανία η μετανάστευση συνεχίζεται αν και με κάπως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι βιομηχανίες αυτών των χωρών πάσχουν από σοβαρότατες ελλείψεις εξειδικευμένου προσωπικού, καθώς σημαντικός αριθμός όσων έχουν υψηλή εξειδίκευση μεταναστεύουν σε άλλες χώρες αναζητώντας καλύτερη δουλειά και καλύτερους όρους. 

Πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επαγγελματικής Κατάρτισης κατέδειξε ότι περίπου το 40% των Αλβανών με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Σε ορισμένες από τις χώρες αυτές οι επιχειρήσεις αντιδρούν όπως ακριβώς και στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως στις ΗΠΑ για παράδειγμα, προσφέροντας υψηλούς μισθούς και οικονομικά ή άλλα κίνητρα. Στη Σλοβενία, το 64% των επιχειρήσεων προσφέρει υψηλότερους μισθούς και καλές συνθήκες εργασίας για να προσελκύσει προσωπικό.

Κι ενώ το μεταναστευτικό ζήτημα προβληματίζει, διχάζει και ανησυχεί πολιτικούς και κοινή γνώμη στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν σε αυτό τη λύση στην υπογεννητικότητα και στα κενά της αγοράς εργασίας. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, χαλάρωσε τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση βίζας στους πολίτες των άλλοτε αποικιών της, δηλαδή της Βραζιλίας, της Ανγκόλας και της Μοζαμβίκης. Η Ισπανία ψήφισε νόμο που διευκολύνει την πρόσληψη εργαζομένων από τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. και η Σλοβενία έχει από την αρχή του χρόνου εκδώσει ρεκόρ αδειών παραμονής σε ξένους. Η Γερμανία έχει προ πολλού στραφεί στους ξένους χαλαρώνοντας τη νομοθεσία της, αλλά έχει την εμπειρία που αποτύπωσε η πρώην καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, όταν δήλωσε ότι «το πολυπολιτισμικό μοντέλο απέτυχε». 

Η Ιταλία

Δεδομένου του οξύτατου δημογραφικού προβλήματος της Ιταλίας, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι τόνισε προ ημερών ότι η κυβέρνησή της «έχει θέσει την αύξηση των γεννήσεων και την οικογένεια σε απόλυτη προτεραιότητα, για τον απλούστατο λόγο ότι θέλει να έχει και πάλι μέλλον η Ιταλία». 

Η Γερμανία

Σχολιάζοντας έκθεση που φέρει το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας η αναπτυξιακή τράπεζα KfW επισήμανε μέσα στην εβδομάδα ότι «τρίζουν τα θεμέλια της ευημερίας» της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Ευημερία που στηριζόταν μέχρι σήμερα στο άφθονο εργατικό δυναμικό.

To ΔΝΤ

Καταγράφοντας τα προβλήματα υπογεννητικότητας και γήρανσης των ευρωπαϊκών πληθυσμών,  το ΔΝΤ σχολίασε προσφάτως πως «υπάρχει ήδη καταγεγραμμένη η γήρανση του πληθυσμού και θα εξακολουθήσει να επιταχύνεται μέσα στα επόμενα χρόνια», όπως και τα προβλήματα που δημιουργεί.

Πηγή: Η Καθημερινή (12.06.2023)

Δημογραφικό πρόβλημα: Μείωση του πληθυσμού και δημογραφική πολιτική

11 Ιουνίου 2023

Δημογραφικό πρόβλημα: Μείωση του πληθυσμού και δημογραφική πολιτική

Σάββας Γ. Ρομπόλης – Βασίλειος Μπέτσης

Ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται σύμφωνα με τις νέες δημογραφικές προβολές ότι θα έχει την τρίτη μεγαλύτερη μείωση από όλες τις χώρες της ΕΕ

Η πρόσφατη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων (Απρίλιος 2023) των νέων δημογραφικών προβολών της Eurostat (Europop 2023) παρουσιάζουν μια μελλοντική επιδείνωση της δημογραφικής προοπτικής της χώρας μας. Συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της χώρας μας προβλέπεται σύμφωνα με τις νέες δημογραφικές προβολές ότι θα έχει την τρίτη μεγαλύτερη μείωση (30,4%, Διάγραμμα 1) από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1η η Λετονία και 2η η Λιθουανία).

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές της Eurostat του 2023, ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί από τα 10,46 εκατ. άτομα το 2022 στα 7,8 εκατ. άτομα το 2070, εκτίμηση η οποία είναι κατά 800.000 άτομα μειωμένη σε σχέση με τις αντίστοιχες δημογραφικές προβολές που είχε εκπονήσει η Eurostat πριν 4 χρόνια το 2019 (Europop2019) (Διάγραμμα 2).

Δημογραφικό: Βαθιές οικονομικές συνέπειες προκαλεί η κατάρρευση της παγκόσμιας γονιμότητας

Η δυσμενής αυτή εξέλιξη αναβαθμίζει, κατά αντικειμενικό τρόπο, τόσο τη γεωπολιτική διάσταση των δημογραφικών εξελίξεων στην Ελλάδα, όσο και την αναγκαιότητα του άμεσου σχεδιασμού και υλοποίησης μίας ολοκληρωμένης και συστηματικής μακροχρόνιας δημογραφικής πολιτικής. Κεντρικός και αναμενόμενος μετρήσιμος στόχος της δημογραφικής πολιτικής επιβάλλεται να είναι η πρόδρομη επιλογή της αποτροπής της μείωσης του πληθυσμού και στην συνέχεια της αύξησης του πληθυσμού. 

Το προσδόκιμο ζωής, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 3, δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη μεταβολή μεταξύ των δύο δημογραφικών προβολών (Europop 2019 & Europop 2023). Το ίδιο συμβαίνει και με το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών, αφού και στις προβολές του 2019 όπως και σε αυτές του 2023, το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών αυξάνεται από τα 18,7 έτη το 2022 στα 23,9 έτη το 2070. Δηλαδή, ένας ασφαλισμένος που συνταξιοδοτείται το 2023, θα λάβει κατά μέσο όρο 5,2 χρόνια λιγότερα σύνταξη από έναν ασφαλισμένο που θα συνταξιοδοτηθεί το 2070. 

Προκειμένου να μην συμβεί αυτό και ο χρόνος της συνταξιοδότησης να παραμείνει σταθερός, σύμφωνα με το πρώτο Μνημόνιο (διάταξη που διατήρησαν και οι Ν. 4386/2016 και Ν. 4670/2020), το όριο ηλικίας της θεσμοθετημένης συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά 5 έτη από τα 67 έτη στα 72 έτη. Η κυριότερη αιτία της μείωσης του πληθυσμού είναι η μεγάλη μείωση που έχει λάβει υπόψη της η Eurostat στις υποθέσεις εργασίας του 2023 αναφορικά με την μετανάστευση, σε σχέση με τις υποθέσεις εργασίας που είχαν χρησιμοποιηθεί για την μελλοντική πορεία της μετανάστευσης στις προβολές του 2019, οι οποίες ήταν πολύ πιο ευνοϊκές. Ο λόγος ήταν επειδή τα τέσσερα τελευταία έτη από το 2019 έχει παρατηρηθεί πολύ μικρό θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο σε σχέση με αυτό που προέβλεπε η Eurostat και ειδικότερα το έτος 2022 παρατηρήθηκε σημαντικά αρνητικό ισοζύγιο μετανάστευσης κατά 22.000 άτομα (57.000 εισερχόμενη μετανάστευση και 79.000 εξερχόμενη).

Η μετανάστευση, πράγματι, είναι ο σημαντικότερος λόγος μείωσης του πληθυσμού, αφού σε αντίθεση με την μείωση που παρατηρείται σε αυτή, η γεννητικότητα παρουσιάζεται βελτιωμένη στις δημογραφικές προβολές του 2023 σε σύγκριση με αυτές του 2019 (Διάγραμμα 4). Ειδικότερα, ο ολικός δείκτης γονιμότητας από τα 1,33 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία το 2019 παρουσίασε σημαντική αύξηση στα 1,43 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία το έτος 2021. Στις προβολές του έτους 2019 προβλέπονταν ότι αυτή η τιμή του δείκτη ολικής γονιμότητας θα επέλθει το έτος 2040 όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 4. 

Όμως, παρά την σημαντική αύξηση του δείκτη γονιμότητας η Eurostat στις προβολές του 2023, προβλέπει ότι ο πληθυσμός θα μειωθεί κατά 30,4%. Αυτό οφείλεται κυρίως:

α) στο γεγονός ότι στις υποθέσεις εργασίας η Eurostat θεωρεί ότι και πάλι σε βάθος χρόνου, μέχρι το 2070, ο δείκτης ολικής γονιμότητας δεν θα ξεπεράσει την τιμή των 1,55 παιδιών ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία. Την υπόθεση αυτή εργασίας οφείλουμε ως χώρα να διαψεύσουμε διαμέσου της εφαρμογής μιας έγκαιρα σχεδιασμένης και αποτελεσματικά εφαρμοσμένης δημογραφικής πολιτικής,

β) στην αλλαγή της δομής του πληθυσμού που προκάλεσε η μεγάλη μείωση της γεννητικότητας τις δεκαετίες 1990 – 2000 και 2010 – 2020, με αποτέλεσμα ακόμη και με βελτίωση του δείκτη ολικής γονιμότητας ο πληθυσμός της χώρας να παρουσιάζει μείωση 30% μέχρι το 2070 και γ) στον σημαντικό ρόλο που έχει η μετανάστευση.

Παράλληλα, ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων παρουσιάζεται σχεδόν σταθερός σε βάθος χρόνου αφού από 35,6% το 2021 θα αυξηθεί στο 60,6% σύμφωνα με τις πρόσφατες προβολές του 2023 (Διάγραμμα 5), ενώ με τις προβολές του 2019 προβλέπονταν να αυξηθεί στο 59,9% (ο συγκεκριμένος δείκτης είναι ο λόγος του πληθυσμού των ατόμων ηλικία 65 και άνω προς τον πληθυσμό ατόμων ηλικίας 15-64).

Ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων χρησιμοποιείται από διεθνείς οργανισμούς, διάφορους οίκους συμβούλων ως ο βασικός λόγος για τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη αλλά και στην χώρα μας. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται ως ένας δείκτης γήρανσης του πληθυσμού, και ως ένδειξη μη μακροχρόνιας βιωσιμότητας των δημόσιων αναδιανεμητικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, με την έννοια ότι θα επιβαρύνουν στο μέλλον τους κρατικούς προϋπολογισμούς και τα δημόσια οικονομικά των κρατών προς όφελος της ιδιωτικοποίησης αυτών και των αγορών ( χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών). 

Κατά συνέπεια, στην προοπτική των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων στην Ελλάδα, οι οποίες συμπυκνώνονται στην σταδιακή μείωση του πληθυσμού, επιβάλλεται να κατανοηθεί σε βάθος από τους φορείς σχεδιασμού και άσκησης των δημόσιων πολιτικών ότι το δημογραφικό πρόβλημα στην χώρα μας, στο παρόν και το μέλλον, καθίσταται όχι μόνο πληθυσμιακά αλλά και γεωπολιτικά-γεωοικονομικά σημαντικό. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η ανά πενταετία αξιολόγηση του στόχου-αποτελέσματος, μίας δέσμης οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών στην χώρα μας απαιτείται, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζει την:

α) Γεωγραφική-Περιφερειακή κατανομή της παραγωγικής και κοινωνικο-οικονομικής δραστηριότητας,

β) Ασφάλεια στην εργασία και τους μισθούς με την θεσμική ελαχιστοποίηση των ευέλικτων και επισφαλών θέσεων απασχόλησης και την θεσμική αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, γ) Δυνατότητα στέγασης των νέων νοικοκυριών με κεντρικά και περιφερειακά προγράμματα κοινωνικής κατοικίας,

δ) Ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νέων νοικοκυριών με οικονομική υποστήριξη κατά την γέννηση (αυξημένη, ιδιαίτερα, για το δεύτερο και το τρίτο παιδί,

ε) Περιφερειακή σύσταση και ενίσχυση των κοινωνικών υποδομών (π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολεία ημερήσιας λειτουργίας) καθώς και των δημόσιων σχηματισμών και υπηρεσιών υγείας,

στ) Θεσμοθέτηση της τρίτεκνης οικογένειας ως πολύτεκνης και θέσπιση φορολογικών ελαφρύνσεων και απαλλαγών, ζ) Δυνατότητα στις γυναίκες που έχουν αποκτήσει τρίτο παιδί να συνταξιοδοτούνται πέντε έτη νωρίτερα.

Σάββας Γ. Ρομπόλης, Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

Βασίλειος Γ. Μπέτσης, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου

Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος (11.06.2023)


Δημογραφικό: Υπό… εξαφάνιση οι μαθητές της Α’ Δημοτικού – Που οδηγεί η μείωσή τους

18 Ιουνίου 2022

Αγγελική Μαρίνου

Οι δημογραφικές εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας καταγράφονται πλέον και στα μεγέθη του εγχώριου εκπαιδευτικού συστήματος. H μείωση των γεννήσεων ήδη έχει επηρεάσει τον αριθμό μαθητών στο δημοτικό σχολείο, ο οποίος μειώνεται κάθε έτος από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.

Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά δεδομένα, ο αριθμός των μαθητών της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου σημείωσε πτώση κατά 16,5% την πενταετία 2014-2019.

Πιο συγκεκριμένα, ο αριθμός των παιδιών που πήγαν Α’ δημοτικού το σχολικό έτος 2019-2020 υποχώρησε σε 95.700 (από 100.000 το 2018-2019 και 114.600 το 2014-2015), καταγράφοντας πτώση κατά 16,5% σε μια πενταετία.

Οι εκτιμήσεις για το μέλλον είναι ακόμη ποιο δυσοίωνες: μέχρι το 2100, ο αριθμός των μαθητών των πρώτων δυο βαθμίδων εκπαίδευσης αναμένεται να μειωθεί κατά 32,1% (413.000 λιγότεροι μαθητές).

Χαμηλός ο αριθμός μαθητών ανά εκπαιδευτικό

Στην εξέλιξη αυτή έρχεται να προστεθεί και μια ακόμη αρνητική πρωτιά για την χώρα μας: η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο αριθμό μαθητών ανά διδάσκοντα στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ στις περισσότερες βαθμίδες εκπαίδευσης, ενώ χαμηλότερος από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ είναι ο δείκτης ακόμα και στις πιο πυκνοκατοικημένες διοικητικές περιφέρειες της χώρας. Και όλο αυτό συμβαίνει, χωρίς να «μεταφράζεται» σε καλές μαθησιακές επιδόσεις σε διεθνείς μετρήσεις όπως το πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ.

Αναλυτικότερα, η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο αριθμό μαθητών ανά εκπαιδευτικό σε όλες τις βαθμίδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με εξαίρεση το γενικό λύκειο.

  • Ειδικότερα, ο αριθμός μαθητών ανά διδάσκοντα στο δημοτικό σχολείο στην Ελλάδα περιορίζεται σε μόλις 8,7 μαθητές, έναντι 13,1 κατά μέσο όρο στην ΕΕ και 14,5 στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ.
  • Στο γυμνάσιο, σε κάθε διδάσκοντα αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 7,9 μαθητές στην Ελλάδα, έναντι 10,9 στην ΕΕ και 13,1 στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ.
  • Μικρότερη είναι η διαφορά στο γενικό λύκειο, όπου η τιμή του δείκτη στην Ελλάδα ανέρχεται σε 10,8 μαθητές ανά διδάσκοντα, έναντι 11,9 μαθητές κατά μέσο όρο στην ΕΕ και 13,0 μαθητές στον ΟΟΣΑ.
  • Μεγάλη είναι η απόσταση σε σύγκριση με τους μέσους όρους της ΕΕ του ΟΟΣΑ και στο επαγγελματικό λύκειο, όπου η Ελλάδα έχει 7,9 μαθητές ανά διδάσκοντα, έναντι 12,4 μαθητές κατά μέσο όρο στην ΕΕ και 13,4 μαθητές στον ΟΟΣΑ.

Πηγή: Insider.gr (18.06.2022)

Μελέτη ΙΟΒΕ: Κατά πόσο μπορεί να αντιστραφεί το δημογραφικό στην Ελλάδα

9 Ιουνίου 2022

Η συρρίκνωση του πληθυσμού έχει ξεκινήσει από το 2012 και αναμένεται να συνεχιστεί – Ποιος ο ρόλος της αγοράς εργασίας και της μετανάστευσης για την αντιστροφή του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, συνιστά το δημογραφικό, καθώς σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη συρρίκνωση του πληθυσμού, ο οποίος γερνά, αργεί να ανανεωθεί και μικραίνει σε αριθμό.

Στη μελέτη του, με τίτλο «Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής», το ΙΟΒΕ παρουσιάζει τις κύριες δημογραφικές τάσεις και προοπτικές στην Ελλάδα, καθώς και τις επιπτώσεις και προκλήσεις της γήρανσης σε βασικούς τομείς της οικονομίας.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει αρχίσει να συρρικνώνεται από το 2011, παρουσιάζοντας την περίοδο 2011 – 2021 μείωση κατά 4%, δηλαδή 441.000 άτομα λιγότερα.

Παράλληλα, η γονιμότητα έχει υποχωρήσει σημαντικά ήδη από τη δεκαετία του 1980, με τον ετήσιο συντελεστή γονιμότητας να μειώνεται από 2,23 μονάδες το 1980, σε 1,39 μονάδα το 1990. Έκτοτε
διακυμαίνεται στο εύρος της 1,2 – 1,5 μονάδας.

Η μελέτη επισημαίνει ακόμη ότι ιδιαιτέρως ανησυχητική είναι η πορεία των γεννήσεων από το 2008 και μετά, καθώς υποχώρησαν σε λιγότερες από 85.000 το 2020, από 118.000 το 2008.

Αίτια της δημογραφικής γήρανσης μέσα από μεταβολές του φυσικού ισοζυγίου

  • Μείωση ποσοστών γονιμότητας
  • Κοινωνικοί παράγοντες
  • Αλλαγές σε ατομικές προτιμήσεις γύρω από τη δημιουργία οικογένειας ή θρησκευτικών προτύπων
  • Συμμετοχή γυναικών στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας
  • Άλλοι κοινωνικοί παράγοντες
  • Οικονομικοί παράγοντες
  • Ανεργία
  • Ανεπαρκές εισόδημα
  • Μη προσιτή οικονομικά στέγη
  • Κόστος ή μη διαθεσιμότητα προσχολικής αγωγής και φροντίδας
  • Άλλοι οικονομικοί παράγοντες

Αύξηση προσδόκιμου επιβίωσης

  • Πρόοδος στην ιατρική επιστήμη και υγιεινή
  • Πρόοδος στην τεχνολογία
  • Βελτίωση του επιπέδου καθημερινής διαβίωσης

Η δημογραφική γήρανση θεωρείται ουσιαστικά αναπόφευκτη, καθώς ορισμένοι από τους παράγοντες που την ενισχύουν, όπως η μείωση του μέσου αριθμού παιδιών ανά οικογένεια στις νεότερες γενιές, αντικατοπτρίζουν τις σημαντικές αλλαγές σε πολλούς τομείς -εκτός του δημογραφικού-που παρατηρούνται τις τελευταίες δεκαετίες.

Επίσης, όπως αναφέρει η μελέτη του ΙΟΒΕ, ακόμη κι αν επιτυγχάνονταν ποσοστά γονιμότητας πάνω από το ποσοστό γενεακής αναπλήρωσης, τα όποια οικονομικά οφέλη θα γίνονταν αντιληπτά τουλάχιστον σε ορίζοντα 20ετίας.

Πιο συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της Ελλάδας σημείωσε αύξηση 34% κατά την περίοδο 1960 – 2011, καταγράφοντας την υψηλότερη τιμή του στα 11.123.392 άτομα το 2011. Ωστόσο, από το 2012 και μετά ο πληθυσμός βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί.

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο προβολών της Eurostat, μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα ο μόνιμος πληθυσμός αναμένεται να επιστρέψει στα επίπεδα του 1960. Συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται να υποχωρήσει στα 9,5 εκατ. το 2050 και στα 8,1 εκατ. το 2100.

Ο ρόλος του μεταναστευτικού

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, μια πιθανή αντιστροφή του δημογραφικού προβλήματος θα πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο του σχεδιασμού πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, ειδικά στον βαθμό που οι δημογραφικές τάσεις, όπως τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας, δεν αντικατοπτρίζουν τις προτιμήσεις των πολιτών, αλλά τους περιορισμούς σε ό,τι αφορά τις οικονομικές δυνατότητες και την ευημερία τους.

Οι κατάλληλες παρεμβάσεις στη μεταναστευτική πολιτική θα μπορούσαν να παίξουν βασικό ρόλο στο δημογραφικό και στην αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας. Εκτός από την ανάγκη αναχαίτισης της μετανάστευσης των νέων και κυρίως των επιστημόνων και του ειδικευμένου προσωπικού (brain drain) από την Ελλάδα, και του επαναπατρισμού όσων έχουν ήδη φύγει από τη χώρα (brain regain), θα πρέπει να υπάρχει ανοιχτή συζήτηση στα θέματα προσέλκυσης και ουσιαστικής ενσωμάτωσης του κατάλληλου εργατικού δυναμικού από χώρες του εξωτερικού.

Σύμφωνα με τη Eurostat, το περιθώριο διαφοροποίησης της πτωτικής πορείας του πληθυσμού τα επόμενα 30 χρόνια είναι μάλλον περιορισμένο και συνδέεται με τη μετανάστευση: Στο πιο αισιόδοξο σενάριο (υψηλής μετανάστευσης), ο πληθυσμός της χώρας προβλέπεται να υποχωρήσει σε 9,6 εκατ. το 2050. Μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις μεταξύ των σεναρίων παρατηρούνται μετά το 2050 και βασίζονται κυρίως σε διαφορές στο μεταναστευτικό ισοζύγιο, δευτερευόντως σε διαφορές στη γονιμότητα και σε αρκετά μικρότερο βαθμό σε διαφορές στην εξέλιξη των πιθανοτήτων θανάτου στις μεγάλες ηλικίες.

Συνολικά, η αναχαίτιση ή αντιστροφή του δημογραφικού προβλήματος μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενός μακροχρόνιου και συντονισμένου σχεδιασμού πολιτικών σε κρίσιμους τομείς που, ενδεικτικά, περιλαμβάνουν την αγορά εργασίας, τη μεταναστευτική πολιτική, το σύστημα κοινωνικής προστασίας, τις συντάξεις, την υγεία, την ισότητα των φύλων, την εκπαίδευση και το φορολογικό σύστημα.

Πηγή: Newmoney.gr (09.06.2022)

Μητσοτάκης: Η Πολιτεία εργάζεται σήμερα όσο ποτέ για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος

8 Ιουνίου 2022

«Εδώ και μια δεκαετία ο πληθυσμός μειώνεται, οι γεννήσεις υπολείπονται σημαντικά των θανάτων, ενώ στη διάρκεια της δεκαετίας της οικονομικής κρίσης η μείωση των Ελλήνων υπολογίζεται σε 450.000 άτομα» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου «Δημογραφικό 2022- Η μεγάλη πρόσκληση» που συνδιοργανώνουν η Next is Now και η Dome Consulting τονίζοντας τη σημασία ενός από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας, με την πιο φλέγουσα διάστασή του να είναι η οικονομική και η κοινωνική.

Ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρέθεσε μια σειρά από ενέργειες και κομβικές πολιτικές που υλοποιεί η Πολιτεία για την αντιμετώπιση του δημογραφικού σημειώνοντας ότι: «η Πολιτεία εργάζεται σήμερα όσο ποτέ για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος».

Παράλληλα, επεσήμανε ότι εξετάζεται σοβαρά από την κυβέρνηση το ζήτημα της ένταξης, στην ελληνική κοινωνία, των νόμιμων μεταναστών, καθώς όπως είπε: «πρόκειται για μια απάντηση στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με την έλλειψη χεριών, τόσο στον πρωτογενή τομέα, όσο και σε άλλους κλάδους. Επιπλέον, η συνειδητή ένταξη αλλοδαπών στη χώρα θα ανακουφίσει την πληθυσμιακή υποχώρηση».

Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος, ο πρωθυπουργός προανήγγειλε ότι η κυβέρνηση προχωρά σε νομοθετικό έργο, το οποίο θα προβλέπει την παραχώρηση επταήμερης άδειας σε γυναίκες που υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, τονίζοντας ότι: «πρόκειται για μια νομοθετική πρωτοβουλία που θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες και θα υλοποιηθεί μέχρι τέλος Ιουλίου». Πρόκειται για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως ανέφερε ο Κ. Μητσοτάκης.

Κατά την ομιλία του στάθηκε ιδιαίτερα στους λόγους που ώθησαν την πλειονότητα των νέων Ελλήνων, με υψηλή μόρφωση να μεταναστεύσουν υπογραμμίζοντας ότι: «δεν ήταν μόνο η αναζήτηση δουλειάς, ήταν και η αίσθηση ότι η Ελλάδα είναι μια βαθιά αναξιοκρατική κοινωνία. Άρα για να γίνει η χώρα πιο δίκαιη και ελκυστική δεν πρέπει να μας απασχολεί μόνο η οικονομική διάσταση, χρειάζεται να παλέψουμε και να αγωνιστούμε για κάτι βαθύτερο. Να παλέψουμε για μια πιο δίκαιη Ελλάδα. Σίγουρα είναι η πάταξη της εργασίας, η στέγαση, η δημόσια υγεία, τα ατομικά δικαιώματα, η ασφάλεια, η ισορροπία ζωής εργασίας και η αξιοκρατία».

Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός παρουσίασε το πρόβλημα του δημογραφικού προβλήματος και μέσα από αριθμούς περιγράφοντας ότι: «πριν από 50 χρόνια, το 1962, μόλις το 8% του πληθυσμού ήταν άνω των 65 ετών, ενώ το 26% ήταν κάτω των 14 ετών. Σήμερα, το 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, και μόλις το 14%, κάτω των 14 ετών».

Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε τελική ευθεία προετοιμασίας η επέκταση του ωραρίου των παιδικών σταθμών αλλά και των δημοτικών σχολείων έως τις 18:00, ανακουφίζοντας περισσότερο τους γονείς στο σπίτι, αλλά και η στελέχωση των μονάδων υγείας σε νησιά από γυναικολόγους και παιδιάτρους. 

Κωνσταντίνα Χελιδώνη, Θάνος Μωριάτης

Πηγή: Real News (08.06.2022)

«Δημογραφικό 2022-Η μεγάλη πρόκληση»: Δημογραφικές Προκλήσεις και Δημοσιονομικές Προτεραιότητες

8 Ιουνίου 2022

Το φλέγον ζήτημα του δημογραφικού, που συνδέεται τόσο με την οικονομία όσο και με τον τομέα της εργασίας, συζητήθηκε κατά την πρώτη ενότητα του συνεδρίου, Δημογραφικό 2022-Η μεγάλη πρόσκληση με τίτλο «Προκλήσεις και Δημοσιονομικές Προτεραιότητες», που συνδιοργανώνουν η Next is Now και η Dome Consulting.

των Κωνσταντίνα Χελιδώνη, Θάνου Μωριάτη

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μελλοντικά ένα μέρος του δημογραφικού ζητήματος θα καλυφθεί από το μεταναστευτικό» δήλωσε μεταξύ άλλων ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Καθηγητής Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών ΟΠΑ, Παναγιώτης Τσακλόγλου, ενώ για το θέμα των νέων Ελλήνων αλλά και τις πολιτικές που υιοθετούνται τόνισε ότι: « σκοπός είναι τα παιδιά μας πρέπει να γίνουν παραγωγικά και να μείνουν στη χώρα μας». Παράλληλα, ο κ. Τσακλόγλου αναφέρθηκε στη μεταρρύθμιση της επικουρικής ασφάλισης, η οποία όπως είπε αποτελεί σημαντική μακρόπνοη διαρθρωτική μεταρρύθμιση με κύριους ωφελημένους τη νέα γενιά που θα απολαύσει υψηλότερες συντάξεις στο μέλλον, υπογραμμίζοντας ότι: «πρόκειται για τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση, η οποία προβλέπει τη σταδιακή μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική. Αυτό το σύστημα δημιουργεί σταδιακά κεφάλαιο και δίνει πάρα πολλά αντικίνητρα για την μαύρη εργασία».

Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Βορείου Τομέα Αθήνας, Τομεάρχης Εσωτερικών, Κώστας Ζαχαριάδης ξεκίνησε την ομιλία του ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν πρέπει να βάλουμε στενά κομματικά γυαλιά στο ζήτημα του δημογραφικού». Ωστόσο, όπως είπε η κυβέρνηση στη πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής της προσπάθησε με νομοθετήματα να αντιμετωπίσει το ζήτημα, αλλά βλέπουμε ότι σήμερα οι δείκτες χειροτερεύουν. Στη συνέχεια εξέφρασε μια σειρά από πρωτοβουλίες που θα πρέπει να παρθούν προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης του δημογραφικού όπως είναι: «η αξιοποίηση της τεράστιας περιουσίας του ΕΦΚΑ». Παράλληλα, πρόσθεσε ότι βλέπω ότι όλοι καταλαβαίνουμε ότι χωρίς να συμβάλλει και το μεταναστευτικό ισοζύγιο δεν μπορεί να επιλυθεί το δημογραφικό. «Χρειάζεται μία διαφορετική πολιτική και διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο. Δεν υπάρχει η δυνατότητα μιας πιο αξιοπρεπούς ζωής στα χωριά, ή επίσης λέμε να αντιστραφεί το brain-drain αλλά δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες τομές» πρόσθεσε ο κ. Κ. Ζαχαριάδης.

Ως ένα βασικό και πολυδιάστατο πρόβλημα χαρακτήρισε το δημογραφικό ζήτημα ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παραθέτοντας μια σειρά από δράσεις που «τρέχει» η Τοπική Αυτοδιοίκηση για τη στήριξη της οικογένειας. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται μεγαλύτερη στήριξη. «Το σημαντικότερο είναι να βρούμε τον τρόπο που θα επιστρέψουν οι νέοι μας, αλλά και τον τρόπο να μη φύγουν άλλοι νέοι. Θεωρώ, λοιπόν, από αυτό το βήμα, ότι σήμερα η ευαισθητοποίηση και η συναίνεση όλων μας είναι η αρχή, αρκεί μετά από το συνέδριο να μη τα ξεχάσουμε» περιέγραψε ο περιφερειάρχης.

Ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρων Κοτζαμάνης στην τοποθέτηση του σημείωσε την σταθερά αυξανόμενη τάση του προσδόκιμου της ηλικίας και την ταυτόχρονη επιβράδυνση στο χρόνο ζωής σε καλή κατάσταση υγείας. Επεσήμανε πως εάν αυτή η τάση συνεχίσει θα παρατηρηθεί και άλλο η συρρίκνωση της γονιμότητας και η γήρανση του πληθυσμού. «Ο ρόλος (του δημογραφικού) δεν έχει γίνει κατανοητός, ούτε από την κοινωνία, ούτε από τις πολιτικές ηγεσίας. Πάραυτα, την τελευταία πενταετία γίνεται όλο και πιο επίκαιρο και η κοινωνία έχει αρχίσει να προβληματίζεται. Η δημογραφική παιδεία στη χώρας μας είναι ελλιπής. Οι πολιτικοί μας αρχίζουν να κατανοούν ότι ο πληθυσμός παίζει σημαντικό ρόλο στη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Και πλέον αρχίζει και κινείται κάτι. Και με κάνει να είμαι σχετικά αισιόδοξος» υπογράμμισε ο καθηγητής.

Ο επικεφαλής Οικονομικός Σύμβουλος Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης επεσήμανε ότι ο πρωθυπουργός αντιμετωπίζει το πρόβλημα του δημογραφικού με πολύ μεγάλη σοβαρότητα. «Προφανώς το θέμα των γεννήσεων και των θανάτων είναι πολύ σημαντικό» τονίζοντας ότι οι γεννήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά. «Κατά τη διάρκεια της κρίσης έφυγαν περίπου 500 χιλ συμπολίτες μας, οπότε η αντιστροφή του brain drain πρέπει να μας απασχολεί» πρόσθεσε ο κ. Αλ. Πατέλης. Παράλληλα, ανέφερε ότι εάν το θέμα του δημογραφικού το προσεγγίσουμε καθαρά από οικονομική διάσταση τότε μείζον ζήτημα είναι το θέμα της εργασίας. «Μόλις το 37% του πληθυσμού εργάζεται σήμερα στην Ελλάδα» πρόσθεσε επισημαίνοντας ότι θα πρέπει η κάθε κυβερνητική πολιτική να βοηθά στο να μεγαλώσει αυτό το νούμερο. Στην ίδια κατεύθυνση εξέφρασε την ανησυχία του και για την απασχόληση των γυναικών, η οποία διαθέτει το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. τονίζοντας την ανάγκη για πολιτικές που ενθαρρύνουν τις γυναίκες να μπουν στην αγορά εργασίας αλλά και για να προαχθούν οι ίσες ευκαιρίες. 

Ως μια θεματολογία που αφορά εξίσου το ίδιο και τον ιδιωτικό τομέα χαρακτήρισε το δημογραφικό ζήτημα, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Accenture Greece, Δρ. Κυριάκος Σαμπατακάκης. «Στόχος της εταιρείας είναι οι άνθρωποι μας να μπορούν να εκφράσουν τον εαυτό τους χωρίς προκαταλήψεις, όχι για να μπορούν είναι πιο παραγωγικοί, αλλά και για λόγους ευημερίας και ευεξίας» ανέφερε, ενώ τόνισε: «ότι στην εταιρεία μας έχουμε προσπαθήσει να δημιουργήσουμε κουλτούρα οικογένειας. προσπαθούμε να στηρίξουμε τις εργαζόμενες μητέρες και κατά τη γέννα αλλά και μετά, ώστε να μην αισθάνονται ότι επειδή γέννησαν έχασαν το τραίνο των προαγωγών». 

Πηγή: Real News (08.06.2022)

Πρόβλεψη-σοκ για μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κατά 16,7% έως το 2050 – Oι μισοί Έλληνες άνω των 50 ετών

23 Μαΐου 2021

Μείωση και γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας – Απαιτουνται άμεσα μέτρα

Πρόβλεψη-σοκ για μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κατά 16,7% έως το 2050 - Oι μισοί Έλληνες άνω των 50 ετών

Μεγάλη μείωση του πληθυσμού στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες δείχνουν οι προβολές των δημογραφικών τάσεων της Eurostat.

Οι επί τέσσερις δεκαετίες χαμηλοί δείκτες γονιμότητας έχουν αλλάξει δραματικά την ηλικιακή δομή του πληθυσμού, καθώς:

  • μειώνεται ο αριθμός των μαθητών και φοιτητών,
  • αυξάνεται η μέση ηλικία των εργαζομένων και έχει αρχίσει η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού,
  • μειώνεται ο πληθυσμός σε αναπαραγωγική ηλικία, ενώ οι μισοί Έλληνες είναι πλέον άνω των 50 ετών.

Οι επιπτώσεις από αυτή την εξέλιξη δεν αφορούν μόνο στη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος, αλλά επιδρούν στο σύνολο της οικονομίας, στην υγεία, την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή. Όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής αλλάζει η συχνότητα εμφάνισης ασθενειών, αυξάνονται οι δαπάνες για περίθαλψη, δημιουργούνται νέες ανάγκες για μακροχρόνια φροντίδα ηλικιωμένων. Παράλληλα, μειώνονται τα φορολογικά έσοδα, αλλάζουν τα καταναλωτικά πρότυπα, τα επίπεδα αποταμίευσης, επηρεάζονται οι τιμές των ακινήτων και ενισχύονται οι περιφερειακές ανισότητες.

«Η ηλικιακή μας πυραμίδα είναι αντεστραμμένη εις βάρος των νέων και οι δημογραφικές προβολές δείχνουν ότι επίκειται επιδείνωση της κατάστασης. Ζούμε περισσότερο και γεννάμε λιγότερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2030 η Ελλάδα αναμένεται να είναι η πιο γερασμένη Ευρωπαϊκή χώρα, ξεπερνώντας την Ιταλία. Η δημογραφική γήρανση πιέζει τα διανεμητικά συστήματα, καθώς διαρκώς περισσότεροι συνταξιούχοι μοιράζονται τις εισφορές διαρκώς λιγότερων ασφαλισμένων και τα οδηγεί, αναπόδραστα, σε χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης» επισημαίνει ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Πάνος Τσακλόγλου.

«Η νέα πραγματικότητα δεν θα μας φέρει απαραίτητα αντιμέτωπους με ένα «δημογραφικό αδιέξοδο» αν εγκαίρως επιστρατεύσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και προχωρήσουμε με συντονισμένες ενέργειες. Η ενεργός και υγιής γήρανση δεν αφορά μόνο τους ηλικιωμένους αλλά το σύνολο του πληθυσμού και βάζει τις βάσεις της από την παιδική ηλικία» υποστηρίζει η καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας  Αλεξάνδρα Τραγάκη.

«Με άλλα λόγια απαιτείται μια νέα οπτική, μια νέα νοοτροπία προκειμένου να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε ένα αναξιοποίητο μέχρι στιγμής κομμάτι του πληθυσμού καταργώντας στερεότυπα και δημιουργώντας ευκαιρίες προς όφελος όλων. Η διαχείριση του δημογραφικού σήμερα χρειάζεται μια πολιτική ανάλογη αυτής που ακολουθήθηκε πριν από 25 χρόνια για την ευαισθητοποίηση γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα και την κλιματική αλλαγή» τονίζει.

Οι προβλέψεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ ο αστικός πληθυσμός στην Ελλάδα προβλέπεται ότι το 2050 θα είναι μειωμένος κατά 16,7% σε σχέση με το 2019, ενώ στις περισσότερες (15) χώρες της ΕΕ αναμένεται ότι θα αυξηθεί, από 2,3% στην Κροατία έως 35,4% στη Μάλτα.

Εκτός από τη Μάλτα, σε δύο ακόμη χώρες της ΕΕ – την Ιρλανδία και τη Σουηδία – προβλέπεται να αυξηθεί ο πληθυσμός τους περισσότερο από 20% (κατά 29,2% και 25,1%, αντίστοιχα.

Η προβλεπόμενη μείωση του αστικού πληθυσμού στην Ελλάδα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μετά από αυτή στη Λετονία (17,7%). Μείωση πληθυσμού πάνω από 10% προβλέπεται και για την Πολωνία (10,3%).

Στην Ελλάδα προβλέπεται επίσης μείωση του αγροτικού πληθυσμού το 2050, σε ποσοστό μικρότερο από 10%, καθώς και του πληθυσμού στις ενδιάμεσες περιοχές, με ακόμη μικρότερο ποσοστό.Εικόνα

Ο αγροτικός πληθυσμός αναμένεται να ακολουθήσει πτωτική τάση στις περισσότερες (20) χώρες της ΕΕ, με ποσοστά από 43,5% στη Λιθουανία έως 0,6% στην Αυστρία. Μειώσεις πάνω από 20% προβλέπονται στη Λετονία (37,6%), τη Βουλγαρία (26,8%), τη Ρουμανία (25%) και την Κροατία (23,3%). Αύξηση αναμένεται μόνο σε τέσσερις χώρες – την Ιρλανδία (24,5%), τη Σουηδία (10,9%), τη Δανία (1,2%) και το Βέλγιο (1%).

Ανάλογη μείωση προβλέπει και μελέτη που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο από την Επιτροπή.   

Στο 2021 Ageing Report και στους ειδικού πίνακες για την Ελλάδα καταγράφεται πτώση πληθυσμού από τα 10,7 εκατ το 2019 στα 9,5 εκατ. το 205 και στα 8,6 εκατ. το 2070.

Τα ευρήματα αυτά μάλιστα κινητοποίησαν και τον επικεφαλής του ESM ο οποίος ανέδειξε τη γήρανση του πληθυσμού σε μία πολύ μεγάλη πρόκληση για τη χώρα συστήνοντας πρωτοβουλίες αντιστάθμισής της μέσα από αύξηση της απασχόλησης γυναικών και μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων αλλά και με πρωτοβουλίες αναστροφής του brain drain ανάλογες με αυτές της Πορτογαλίας και της Πολωνίας.  Για να είναι «υγιής», μέσα από αύξηση των εισφορών η χρηματοδότηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης και να μπορεί να διατηρηθεί η πολιτική μείωσης του ασφαλιστικού βάρους στην εργασία και διατήρησης επαρκών επιπέδων συντάξεων τα επόμενα χρόνια και 10ετίες.

Η Επιτροπή με εναλλακτικά σενάρια για όλους αυτούς τους παράγοντες (πχ  υψηλότερη παραγωγικότητα, μεγαλύτερη κατά 10% συμμετοχή στην εργασία των πιο «ώριμων» ηλικιακά εργαζομένων και αύξηση του εργατικού δυναμικού μέσω μετανάστευσης) αποδεικνύει πως θα υπάρχει μεγάλο όφελος στη δαπάνη για συντάξεις ως αναλογία του ΑΕΠ και άρα στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού στο μέλλον.  

Αγγελική Μαρίνου

ΠΗΓΗ: Insider.gr (23 Μαϊου 2021)

ΑΣΠΕ – Υπόμνημα στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων & στην Υπουργό Παιδείας

1 Ιουνίου 2020

Αρ. Πρωτ. 373

Αθήνα, 1/6/2020

– Προς την Υπουργό Παιδείας

– Προς τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής ΜορφωτικώνΥποθέσεων.

– ΚΟΙΝ: Γραφείο Πρωθυπουργού

 

ΘΕΜΑ: Αναγκαίες Βελτιώσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις»

 

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Σχετικά με το εν θέματι σχέδιο νόμου που συζητείται στην Επιτροπή σας, παρακαλούμε όπως υποστηρίξετε τις ακόλουθες, σημαντικές, βελτιώσεις που ζητούμε να επέλθουν, καθότι χρονίζουν και έχουν δημιουργήσει κοινωνικές αδικίες και προβλήματα:

1) Ελεύθερες μετεγγραφές για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους (άρθρο 75 και επόμενα) – βλ. Παράρτημα 1ον

è Επαναφορά της διάταξης που ίσχυε επί 30-έτη τουλάχιστον: Ζητάμε την ελεύθερη μετεγγραφή για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους, όχι μόνο λόγω ειδικής πληθυσμιακής ομάδας που προστατεύεται από το Σύνταγμα, αλλά και γιατί δεν είναι συνταγματικά ορθό, ως προς τα ίσα δικαιώματα των πολιτών, οι καθ’ υπέρβαση εισακτέοι ανά έτος που εισάγονται με πολύ μεγάλη απόκλιση μορίων από την  βάση εισαγωγής να τυγχάνουν επιπλέον και ελεύθερης μετεγγραφής, ενώ οι πολύτεκνοι να εξαιρούνται και των δύο αυτών ευεργετημάτων.

è Επιπλέον, το άρθρο 75 (νέα διατύπωση σε σχέση με το νομοσχέδιο που είχε αναρτηθεί προς διαβούλευση) αδικεί ακόμη περισσότερο τους πολυτέκνους, διότι στα κοινωνικά μόρια, η περίπτωση ββ) αναφέρει: «Δύο (2) μόρια, εάν ο αιτών είναι μέλος πολύτεκνης οικογένειας προσαυξανόμενα κατά ήμισυ (0,5) μόριο για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας πλην του αιτούντος».

Με τον τρόπο αυτό, μια οικογένεια με π.χ. πέντε (5) παιδιά που έχουν μια λογική διαφορά ηλικίας 2-3 ετών, θα τύχει της μοριοδότησης μόνο για τα πρώτα παιδιά και όχι για τα τελευταία, ισοπεδώνοντας την, κατά νόμο, ισόβια πολυτεκνική ιδιότητα των γονέων και μετατρέποντας τη δημογραφική λογική των κοινωνικών μορίων σε μοριοδότηση εισοδηματικού κριτηρίου! Και μάλιστα, όσο περισσότερα είναι τα παιδιά, τόσο περισσότερο πλήττονται από τη διατύπωση αυτή! Αυτή είναι η κρατική μέριμνα για όσους έχουν 5, 6, 7, 8 ή και περισσότερα παιδιά; Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη τέτοιες οικογένειες!

Επιτάσσει κάπου το Σύνταγμα ότι προστατεύονται περισσότερο οι πολύτεκνοι αναλογικά με το πλήθος των, κάτω των 25 ετών, παιδιών τους; Τι είδους ερμηνεία του άρθρου 21 του Συντάγματος είναι αυτή; Σε ποια νομολογία εδράζεται;

ΖΗΤΟΥΜΕ να διαγραφεί η φράση «για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας« στην περίπτωση ββ) που αφορά στους πολυτέκνους.

2) Πειραματικά Σχολεία – βλ. Παράρτημα 2ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας σε ποσοστό 20% των κληρώσεων (τόσο στην εισαγωγική βαθμίδα όσο και στις συμπληρωματικές για τις κενές θέσεις) να αφορά αποκλειστικά σε τέκνα πολυτέκνων.

3) Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) – βλ. Παράρτημα 3ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας εισαγομένων για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους και απαλλαγή από τα δίδακτρα.

4) Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ):

è Τα παιδιά των πολυτέκνων οικογενειών να μοριοδοτούνται με δώδεκα (12) μόρια τουλάχιστον, χωρίς κανέναν άλλο περιορισμό (εισοδηματικά κριτήρια κ.λπ., βάσει αποφάσεων και του ΣτΕ) και να παύσει να γίνεται αναφορά στις Προσκλήσεις του Ι.Κ.Υ για μοριοδότηση των εξαρτώμενων μελών των οικογενειών με τέσσερα (4) τέκνα και άνω.

5) Να μην μειωθούν οι ώρες των Θρησκευτικών στην Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (άρθρο 3).

è Οι ώρες διδασκαλίας από 2 έγιναν 1 στην Ε΄ και στην Στ΄ Δημοτικού. Η γνώση των βασικών στοιχείων επικρατούσας θρησκείας είναι συστατικό στοιχείο της Ιστορίας και του Πολιτισμού της Ελλάδας, τα οποία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής αλλά και ομαλής ενσωμάτωσης παιδιών από άλλες χώρες στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Είνα αναγκαίο να επανέλθουν οι ώρες σε δύο, όπως ήταν πριν.

6) Να μην ενταχθεί η Σεξουαλική «διαπαιδαγώγηση» στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων (Αιτιολογική Έκθεση άρθρου 1) – Βλ. Παράρτημα 4ον

è Οπωσδήποτε δεν πρέπει να εισαχθεί στην ελληνική εκπαίδευση για παιδιά Νηπιαγωγείου και Δημοτικού, καθώς έχει πολλές αρνητικές συνέπειες και ενδεχόμενους κινδύνους, ενώ για παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου θα πρέπει, εφόσον εισαχθεί, να είναι προαιρετικό μάθημα, με απαραίτητη τη γονική συναίνεση, σεβόμενοι:

α. Το δικαίωμα των γονέων να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους με γνώμονα τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και άλλες πεποιθήσεις τους και

β. Το στόχο που έχει διακηρύξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για μείωση των εκτρώσεων: «Αν είχαμε 10% λιγότερες εκτρώσεις, θα είχαμε 10% περισσότερες γεννήσεις» ομιλία στη Βουλή, 5/3/2019, στη συζήτηση για το πόρισμα της προηγούμενης Βουλής για το Δημογραφικό πρόβλημα), αφού σε κράτη της Ευρώπης, όπως π.χ. στη Βρετανία, η εισαγωγή του μαθήματος επέφερε αύξηση εκτρώσεων στον ανήλικο πληθυσμό. Επιπρόσθετη τεκμηρίωση παρέχεται στο σχετικό Παράστημα.

 

Παρακαλούμε όπως ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις μας, που είναι προϊόν συλλογικής εργασίας ομάδας επιστημόνων – εκπαιδευτικών, καθώς και αιτημάτων της Συνομοσπονδίας μας που ταλανίζουν τις πολύτεκνες οικογένειες τα τελευταία χρόνια.

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                                                     Η Γεν. Γραμματέας

Βασίλειος Θεοτοκάτος                                             Δήμητρα Αγγελή

 

Παράρτημα 1ον

 

Επί των άρθρων 75 και επ. που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών.

Με το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 8605-1-1979 είχαν ορισθεί τα εξής:

« 1. Τέκνα πολυτέκνων, εγγραφέντα ή εγγραφόμενα εις Ανωτάτην ή Ανωτέραν Σχολήν της ημεδαπής κατόπιν εξετάσεων, μετεγγράφονται τη αιτήσει των εις το πρώτον ή το δεύτερον έτος σπουδών αντιστοίχου Σχολής (ή Τμήματος Σχολής), πλησιεστέρας του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων των».

Η διάταξη αυτή αφορούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί κυρίως τα έτη 1960 και μετά και ήσαν τέκνα πολυτέκνων. Οι δε γεννήσεις τότε ήσαν περί τις 150.000 το χρόνο, οι δε θάνατοι περί τις 65.000. Τα τέκνα αυτά των πολυτέκνων μπορούσαν να μετεγγραφούν χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση στην αντίστοιχη σχολή (ή Τμήμα της Σχολής), που ήταν η πλησιεστέρα του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων τους.

Σήμερα οι σχετικές διατάξεις του παραπάνω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας των άρθρων 69 επ., που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών καθορίζονται βάσει « οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων». Το μέτρο αφορά κυρίως τους γεννηθέντες τα έτη 2000 και μετά, που γεννήσεις είναι γύρω στις 100.000, δηλ. τα 23 από τις προηγούμενες και οι θάνατοι στους 105.000. Ο αριθμός των μετεγγραφομένων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15οο του συνολικού αριθμού των εισακτέων του οικείου Τμήματος.

Σημειώνεται ότι το 2019 οι γεννήσεις ήσαν μόλις 85.480, οι δε θάνατοι ανήλθαν στους 125.755.

Τώρα καθορίζονται κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και για τα τέκνα των πολυτέκνων για να μπορούν να μετεγγραφούν και μάλιστα μέχρις του ποσοστού 15οο για όλες τις κατηγορίες!!

Μπροστά στον εφιάλτη της υπογεννητικότητας και του δημογραφικού μαρασμού της Ελλάδος, αλλά και της διατάξεως του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος, που επιβάλει ότι «Πολύτεκνες οικογένειες.. έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος», είναι επιτακτική η ανάγκη η θέσπιση της ακόλουθης διάταξης:

«Πολύτεκνοι και τέκνα πολυτέκνων μετεγγράφονται άνευ οποιαδήποτε προϋποθέσεως στην αντίστοιχο σχολή ή τμήμα της Σχολής ΑΕΙ ή ΤΕΙ, που είναι πλησιέστερα στον τόπο κατοικίας τους (ή τον τόπο κατοικίας των γονέων τους) ή εκεί όπου σπουδάζει ο (η) αδελφός (η) τους».

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε το ομόφωνο πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΔΗΛ. ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΚΕ) του Φεβρουαρίου του 1993 ( δηλ. πριν από 27 χρόνια) που έλεγε τα εξής: «..Στη χώρα μας, στην οποία σήμερα η γεννητικότητα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει τεράστιες εθνικές διαστάσεις, που μπορεί να απειλήσουν την εθνική μας ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα..εθνικούς κινδύνους..θα αντιμετωπίσει πολύ έντονα στο αμέσως προσεχές μέλλον η χώρα μας, αν δεν αλλάξουν οι δημογραφικοί δείκτες..».

            Εν όψει των παραπάνω είναι αυταπόδεικτο ότι η ψήφιση της παραπάνω διατάξεως είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

 

 

 

Παράρτημα 2ον

 

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

α. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 1Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Το άρθρο 18 – Επιλογή μαθητών που αναφέρεται στον τρόπο επιλογής των μαθητών για τα Πειραματικά Σχολεία, προβλέπει ότι:

5. Η εισαγωγή των μαθητών στα ΠΕΙ.Σ. γίνεται με κλήρωση, ώστε να επιτυγχάνεται ένα κατά το δυνατόν τυχαίο δείγμα μαθητών. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., καθορίζεται κάθε ειδικότερο ζήτημα σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της κλήρωσης, το χρόνο διενέργειάς της, τη διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας και τη δυνατότητα κατ’ εξαίρεση εισαγωγής για λόγους συγγένειας χωρίς κλήρωση ή με ειδική κλήρωση. […]

Να προστεθεί εδάφιο β) στο άρθρο 5, ως εξής:

«Ποσοστό 20% σε κάθε κλήρωση στο σύνολο των θέσεων κάθε σχολείου αφορά μόνο τέκνα πολυτέκνων και πολυτέκνους. Η υπαγωγή στην ειδική κατηγορία γίνεται με προσκόμιση στο σχολείο τωνδικαιολογητικών που ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 67 του ν. 4316/2014 για την απόδειξη της πολυτεκνικής ιδιότητας».

 

β. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 2Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Στο άρθρο 4 προβλέπεται ότι «Διαδικασίες κλήρωσης διενεργούνται […] μετά την εισαγωγική σχολική τάξη μόνο για τη συμπλήρωση κενών θέσεων που προκύπτουν σε επόμενη τάξη της ίδιας βαθμίδας.»

Παρακαλούμε να προστεθεί η φράση:

«Στην κλήρωση για τη συμπλήρωση κενών αυτών θέσεων, οι θέσεις καλύπτονται σε ποσοστό 20% από τέκνα πολυτέκνων», κατ’ αναλογίαν προς το προηγούμενο άρθρο.

 

 

Παράρτημα 3ον

 

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)

α.       Να εισάγονται σε ποσοστό 5% επί πλέον των καθορισμένων θέσεων για τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) και

β.       Να απαλλάσσονται των διδάκτρων οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) φοιτητές, σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 1910/1944, με βάση το οποίο:

«Άπαντα τα τέκνα των πολυτέκνων … απαλλάσσονται της καταβολής παντός εκπαιδευτικού τέλους, όσον αφορά την εν γένει επαγγελματικήν εκπαίδευσιν… πάσης βαθμίδος.

Υπό την έννοιαν των εκπαιδευτικών τελών νοούνται δίδακτρα..»

 

 

Παράρτημα 4ον

 

Επί του άρθρου 1 – Εργαστήριο Δεξιοτήτων (σεξουαλική διαπαιδαγώγηση)

Στις 29-11-2018, ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την επίσκεψή του στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος και το κέντρο πρόληψης και εξέτασης Checkpoint δήλωσε ότι: “Η επένδυση για το μέλλον, για την επόμενη γενιά, είναι η υποχρεωτική ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής, της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, στα σχολεία. Έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά μας να είναι σωστά ενημερωμένα, να μην είναι θύματα προκαταλήψεων και να μπορούν και αυτά με τον τρόπο τους να διαχειρίζονται τις δικές τους σεξουαλικές προτιμήσεις με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά” [1].

       Ήδη με το νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ “Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις” και συγκεκριμένα στο άρ. 1 αυτού, προβλέπεται η “δοκιμαστική προσθήκη νέων θεματικών κύκλων στο Νηπιαγωγείο και στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού και του Γυμνασίου”[2]στη δε αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ότι: «Σε συνέχεια σχετικής εισήγησης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, η πιλοτική δράση θα περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τους ακόλουθους βασικούς θεματικούς κύκλους και επιμέρους θεματικές […] : Θεματικός κύκλος Ζω καλύτερα -Ευ ζην. Επιμέρους θεματικές: […] Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» (ΣΔ)[3]. Προβλέπεται δηλ. η υποχρεωτική εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση, ήδη από το Νηπιαγωγείο, δηλ. την ηλικία των 5 ετών.

Επ’ αυτού παρατηρούμε τα ακόλουθα:

1) ΣΚΟΠΟΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ: Ο Πρωθυπουργός στην ανωτέρω δήλωσή του έθεσε ως έναν από τους σκοπούς της ΣΔ τη “σωστή ενημέρωση” των παιδιών και τη “διαχείριση των σεξουαλικών τους προτιμήσεων με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά”. Επίσης, από μελέτες, όπως αυτή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης του 2017[4], προκρίνονται ως σκοποί της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης οι “υπεύθυνες επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων σε έναν κόσμο που βάλλεται από τον ιό HIV και το AIDS” και η “προώθηση και παγιοποίηση μειωμένης επικινδυνότητας συμπεριφορών”, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Unesco του 2009. Ως γεγονός που δικαιολογεί την παραπάνω επιδίωξη αναφέρεται το ότι “τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία κατά τα χρόνια που παρακολουθούν ακόμη το σχολείο -κάτι ωστόσο που δεν είναι ακριβές, όπως θα δείξουμε παρακάτω-, χρίζοντας έτσι το πλαίσιο ως σημαντική ευκαιρία για να παρέχεται σε αυτό εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία”.

Επομένως, με δεδομένο και τον μεγάλο αριθμό αμβλώσεων στη χώρα μας, ως στόχοι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προβάλλονται ο περιορισμός των αμβλώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), στόχοι φυσικά με τους οποίους δεν διαφωνεί κανείς, με την παρατήρηση όμως ότι υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ενστάσεις, ωστόσο, έχουμε στην επιδίωξη της “απενοχοποίησης σεξουαλικών συμπεριφορών”, που έθεσε ο Πρωθυπουργός, καθώς η επιδίωξη αυτή, εάν μεταφραστεί σε άκριτη αποδοχή οποιασδήποτε σεξουαλικής συμπεριφοράς, μπορεί να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτή της μείωσης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Δεν μπορεί, επομένως, να τίθεται ως κύριος σκοπός της ΣΔ η “απενοχοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών” αλλά πρωτίστως η ασφάλεια της υγείας των πολιτών.

Ωστόσο, στους διαφημιζόμενους σκοπούς της ΣΔ δεν λαμβάνεται υπόψη μία άλλη σημαντική, κατά την άποψή μας, παράμετρος:

Η χώρα μας, ως γνωστό, αντιμετωπίζει τις συνέπειες μιας δημογραφικής κατάρρευσης και γήρανσης του πληθυσμού της σε πολλούς τομείς: Στην εκπαίδευση, με τη μείωση των μαθητών και το κλείσιμο σχολείων, άρα και τη συνακόλουθη μείωση των εκπαιδευτικών και αύξηση της ανεργίας, στην οικονομία με τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό και το κλείσιμο επιχειρήσεων (ειδικά αυτών με παιδικά είδη), στο ασφαλιστικό με την αύξηση των συνταξιούχων, με αποτέλεσμα τη δυσαναλογία μεταξύ αυτών και των εργαζομένων και την αυξανόμενη επιβάρυνση των τελευταίων για την εξασφάλιση των απαραιτήτων δικαιωμάτων περίθαλψης και συντήρησης των συνταξιούχων, ενώ παράλληλα απειλείται η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και μειώνονται συνεχώς οι συντάξεις, στην εθνική άμυνα, με τη μείωση του αριθμού στρατευσίμων και σε πολλούς άλλους τομείς.

Οι πολύτεκνες οικογένειες συμβάλλουν σημαντικά στην προσπάθεια ανάσχεσης της δημογραφικής κατάρρευσης, προσφέροντας στο Κράτος περισσότερους νέους εργαζόμενους απ’ ό,τι η πλειοψηφία των οικογενειών, ενισχύοντας αντίστοιχα τα ασφαλιστικά ταμεία με περισσότερες εισφορές, προσφέροντας περισσότερους στρατεύσιμους στις ένοπλες δυνάμεις της Χώρας, χωρίς η Πολιτεία να ανταποδίδει στις πολύτεκνες οικογένειες τουλάχιστον μια αναλογία για τις εισφορές αυτές και παρέχοντάς τους μηδαμινές διευκολύνσεις στις ανυπέρβλητες δυσκολίες που έχει σήμερα η ανατροφή πολλών παιδιών στην ελληνική οικογένεια.

Είναι γνωστό ότι στις πολύτεκνες οικογένειες, επειδή το βασικό κίνητρό τους για την απόκτηση παιδιών δεν είναι οικονομικό, αλλά αποκλειστικά και μόνο η αγάπη για τα παιδιά, αυτό έχει σαν συνέπεια τα σχεδόν ανύπαρκτα ποσοστά αμβλώσεων και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στις οικογένειες αυτές, καθώς όποιος συνειδητοποιημένα έχει σκοπό να αποκτήσει πολλά παιδιά, δεν προχωρεί σε αμβλώσεις και υιοθετεί ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά, προσανατολισμένη στο σκοπό αυτό, με γνώμονα κυρίως τις μονογαμικές σχέσεις και την απόκτηση παιδιών εντός γάμου.

Θα περιμέναμε, λοιπόν, από την Πολιτεία, εφόσον αναγνωρίζει (τουλάχιστον στα λόγια…) τη συμβολή των πολυτέκνων οικογενειών στη δημογραφική στήριξη του Κράτους, να θεωρεί ως έναν από τους σκοπούς της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και την παρότρυνση των νέων προς την κατεύθυνση δημιουργίας οικογένειας και μάλιστα πολύτεκνης οικογένειας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν μέσα από εικόνες και αναγνώσματα των σχολικών βιβλίων. Γιατί εάν η παιδεία είναι τέτοια που να καθιστά στους νέους ανθρώπους ελκυστική την εικόνα μιας οικογένειας με πολλά παιδιά, μια τέτοια επιδίωξη θα ωθήσει αυτόματα τους νέους στην υιοθέτηση ασφαλών σεξουαλικών συμπεριφορών, που θα υπηρετούν τους προκρινόμενους στόχους της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

2) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ: Σκοπός της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι η μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, των εκτρώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Για το σκοπό αυτό, στην επιστημονική βιβλιογραφία της σεξουαλική διαπαιδαγώγηση υπάρχουν 2 τάσεις:

– Η ολιστική διαπαιδαγώγηση (comprehensive), με αναφορές στις διάφορες μορφές σεξουαλικών σχέσεων δραστηριότητας; τη χρήση προφυλακτικών, το σεξουαλικό περιεχόμενο ταινιών κλπ.

– Η διαπαιδαγώγηση αποχής (abstinence), που έχει ως κύριο γνώμονα την αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας, έως την ενηλικίωση.

Στη σχετική ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην καταχώριση του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων “Ζω καλύτερα – Ευ ζην”[5] υπάρχουν “σημαντικοί σύνδεσμοι” για το υλικό που έχει πρόθεση το ΙΕΠ να εισηγηθεί για να περιληφθεί στην ενότητα αυτή, ένας εκ των οποίων είναι και οι “Αναπτυξιακοί Στόχοι Αειφορίας” (Sustainable Development Goals) του ΟΗΕ, στους οποίους ο 4ος στόχος στην επιδιωκώμενη ατζέντα του 2030 είναι η “Ποιοτική Εκπαίδευση” (Quality Education)[6]. Παρότι στη συγκεκριμένη ατζέντα δεν περιλαμβάνεται ως στόχος η υποχρεωτική εισαγωγή του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, το αρμόδιο τμήμα του ΟΗΕ για την εκπαίδευση, η Unesco, στις κατευθύνσεις της για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην ατζέντα εκπαίδευσης του 2030 (International technical guidance on sexuality education) εισηγείται την εφαρμογή στα κράτη του μοντέλου “Ολιστικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης” (Comprehensive Sexual Education, CSE)[7].

Το μοντέλο αυτό είναι αντίθετο με τα προγράμματα αποχής σεξουαλικών σχέσεων, τα οποία, μάλιστα, ενώ η Unesco στην έκθεσή της κρίνει ως “αναποτελεσματικά” και “πιθανώς επιζήμια για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των νέων ανθρώπων”[8], ωστόσο στη συνέχεια δέχεται ότι η αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις είναι “ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή της εγκυμοσύνης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV[9].

Επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα προσανατολισμένα με σωστό τρόπο στην αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις έχουν επιδείξει επιτυχία στο εξωτερικό, όπως το πρόγραμμα “Sex can wait”, που είχε θετικά αποτελέσματα στη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε σχολεία της Αμερικής, αποσπώντας πολλά βραβεία[10].

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στα σχετικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, όπως τουλάχιστον αυτά εφαρμόστηκαν στα σχολεία μέσω της καταργηθείσης θεματικής εβδομάδας ή μέσω προγραμμάτων αγωγής υγείας, επιλέχθηκε η παραπάνω μέθοδος ολιστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης (cse), που θεωρεί ως δεδομένο ότι όλα τα παιδιά Γυμνασίων και Λυκείων έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ότι εκτίθενται καθημερινά σε ακατάλληλο περιεχόμενο μέσω internet. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα, όμως δεν ισχύει όμως για όλα τα παιδιά.

Από την εμπειρία μας, από τις πολύτεκνες οικογένειες της χώρας μας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι πολλά παιδιά πολυτέκνων οικογενειών, έχοντας συνηθίσει στο περιβάλλον και την ζεστασιά της οικογένειάς τους και στην ιδέα των πολλών παιδιών, επιδιώκουν και αυτά τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας, με αποτέλεσμα να αναβάλουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, έχοντας στόχο τη μονογαμική σχέση και αποφεύγοντας, με τον τρόπο αυτό, τόσο τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και τα ΣΜΝ όσο και την έκθεσή τους σε υλικό ακατάλληλου περιεχομένου.

Αλλά και εκτός πλαισίου πολυτέκνων οικογενειών, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα παιδιά στην Ελλάδα, περίπου 7 στα 10, δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις στη σχολική ηλικία (έρευνα του 2007 δείχνει ότι το 16% δήλωσε ότι είχε έστω μία σεξουαλική επαφή στην Ελλάδα, ενώ σε έρευνα του 2014 το ποσοστό είναι 35%,[11]), ενώ πολλοί είναι οι επιστήμονες που συνηγορούν στη σημασία της αποχής από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά την εφηβική ηλικία ως ενδεδειγμένη μέθοδο αποφυγής της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και των ΣΜΝ (όπως η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, που επισημαίνει ότι “η πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να συνδέεται με σχολική αποτυχία και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου”, ότι “μεγάλο ποσοστό (66%) σεξουαλικά δραστήριων εφήβων αναφέρουν ότι θα προτιμούσαν να είχαν ξεκινήσει αργότερα τη σεξουαλική τους ζωή” και συστήνει “να προάγεται η αποχή έως το τέλος της εφηβικής ηλικίας”[12]).

Περαιτέρω, τα προγράμματα ΣΔ στο μοντέλο CSE, που δέχεται το Υπουργείο Παιδείας, προκρίνουν την ενημέρωση των παιδιών, ήδη από την ηλικία των 5 ετών, για τις έννοιες του βιολογικού και κοινωνικού φύλου (“sex” και “gender”) και τη δημιουργία ερωτημάτων στα παιδιά για το πώς αισθάνονται γι’ αυτά[13]. Είναι όμως γνωστό ότι η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται μεν έως το 3ο έτος ηλικίας του παιδιού, αλλά παγιώνεται από το 5ο έως το 7ο έτος[14]. Το γεγονός αυτό καθιστά, κατά τη γνώμη μας, από ακατάλληλη έως επικίνδυνη την εισαγωγή προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο Νηπιαγωγείο, δεδομένου ότι στην ηλικία αυτή δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ούτε μετάδοσης ΣΜΝ, η δε επιχειρούμενη πληροφόρηση των νηπίων σε μια τόσο ευαίσθητη ηλικία για τέτοια θέματα είναι πολύ επικίνδυνο εγχείρημα, καθώς, εκτός από άσκοπη, εάν δεν γίνει πολύ προσεχτικά -πράγμα δύσκολο- εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική ισορροπία των μικρών παιδιών. Το ίδιο ισχύει και για το Δημοτικό σχολείο, όπου στη χώρα μας δεν παρατηρούνται επίσης οι παραπάνω κίνδυνοι.

Σε ό,τι δε αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες του Γυμνασίου και Λυκείου, η υποχρεωτική εισαγωγή των προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στις βαθμίδες αυτές βάζει στο ίδιο καλούπι παιδιά που έχουν εμπειρία σεξουαλικών σχέσεων με αυτά που δεν έχουν – που είναι η πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο είναι αφενός παιδαγωγικά επικίνδυνο, γιατί μπορεί η ΣΔ να έχει ίσως μια χρησιμότητα σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, ώστε να αποφύγουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ΣΜΝ, όμως σε παιδιά που έχουν επιτυχώς αποφύγει αυτά, μέσω της αποχής από σεξουαλικές σχέσεις, θα δημιουργήσει την περιέργεια να τα δοκιμάσουν, με αποτελέσματα αντίθετα του επιδιωκόμενου, όπως έχει ήδη παρατηρηθεί (κάτι τέτοιο συνέβη λ.χ. στη Μεγ. Βρετανία, όπου παρατηρήθηκε ότι η διακοπή προγραμμάτων ΣΔ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αντί για την αύξηση αυτής, καθώς κρίθηκε ότι “ο έλεγχος της αντισύλληψης, που επιδιώκεται μέσα από τα προγράμματα αυτά, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στους εφήβους που παρακινούνται από την ευκολότερη πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων, είτε για την έναρξη είτε για τη συχνότερη σεξουαλική δραστηριότητα”[15])· αφετέρου, θεωρούμε ότι για τη διαπραγμάτευση τέτοιων θεμάτων στα παιδιά θα πρέπει απαραιτήτως να ζητείται η γονική συναίνεση, που απαιτείται από το ΥΠΑΙΘ για πολύ ήσσονος σημασίας θέματα, όπως για την παρακολούθηση θεαμάτων, τη συμμετοχή σε περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα και την παρακολούθηση οποιασδήποτε δραστηριότητας τρίτων φορέων στην εκπαίδευση.

Άλλωστε είναι αναφαίρετο το δικαίωμα του γονέα να διαπαιδαγωγήσει το παιδί του προς την κατεύθυνση της αποχής των σεξουαλικών σχέσεων, χωρίς να το εκθέτει, μέσω του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, σε μια “ενημέρωση” που λαμβάνει ως δεδομένο την ύπαρξη σεξουαλικών σχέσεων και μπορεί μεν να είναι χρήσιμη σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, όχι όμως απαραίτητα και στα υπόλοιπα, που αποτελούν και την πλειοψηφία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.

Σε σχετική έρευνα του έτους 2018 μάλιστα διαπιστώθηκε ότι στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών Χωρών υπάρχει αντίδραση των γονέων στα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης[16], ενώ έχουν διοργανωθεί και Διεθνείς καμπάνιες κατά των προγραμμάτων αυτών, όπως η stopCSE.org. Επομένως τα δικαιώματα των γονέων δεν πρέπει να αγνοηθούν.

     Για τους παραπάνω λόγους πιστεύουμε ότι:

α) Για μεν το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό δεν θα πρέπει να εισαχθεί το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης,

β) Για δε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, εφόσον εισαχθεί, η εισαγωγή του θα πρέπει να είναι προαιρετική και με απαραίτητη τη συναίνεση των γονέων, ενώ θα πρέπει στο περιεχόμενό του να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας της ενθάρρυνσης των παιδιών για τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας.

 


[1]     https://tinyurl.com/y8fu4lku
[2]     http://www.opengov.gr/ypepth/?p=5132
[3]     https://tinyurl.com/ya29nwf5
[4]     https://tinyurl.com/se-Thrace2017
[5]     https://tinyurl.com/y7fxqobd
[6]     https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300
[7]     https://tinyurl.com/unescocse
[8]     βλ. Σελ. 18 και 29 έκθεσης Unesco ως άνω
[9]     βλ. Σελ. 71 έκθεσης Unesco ως άνω
[10]   βλ. σχετικά https://tinyurl.com/sexcanwait
[11]   στοιχεία από διπλωματική εργασία “Σεξουαλική συμπεριφορά εφήβων”, Πανεπιστήμιο Πατρών 2018, σελ. 77, https://tinyurl.com/se-patra2018
[12]   βλ. Σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα της youth-med.gr “Ανακαλύπτοντας τη σεξουαλικότητα στην εφηβεία”, https://tinyurl.com/se-youthmed
[13]   βλ. Σελ. 50 έκθεσης Unesco ως άνω
[14]   βλ. Wikipedia στο λήμμα “Ταυτότητα φύλου”, όπου και παραπομπή σε σχετικές μελέτες
[15]   https://tinyurl.com/ukcutse
[16]   “Comprehensive report on Sexuality Education in Europe and Central Asia”, Federal Centre for Health Education (BZgA) and the European Network of the International Planned Parenthood Federation (IPPF EN), 2018, σελ. 25 https://tinyurl.com/se-europe2018

Επιστολή ΑΣΠΕ στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων για το δημογραφικό

1 Ιουνίου 2020
ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΥΤΕΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΑΣΠΕ)

Αρ. Πρωτ. 374

Αθήνα,  1/6/2020

 

Προς τα μέλη της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων

 

ΘΕΜΑ: ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ

 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της οικογένειας 15/5/2020 βρήκε την Ελλάδα στην 2η χειρότερη θέση στην Ευρώπη, σχετικά με τη φορολογική επιβάρυνση της μέσης Ελληνικής οικογένειας, μισθωτών με παιδιά και με τη δημογραφική της κατάρρευση σε πλήρη εξέλιξη.

Εκτός από το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ και τη φοροαπαλλαγή των 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, που ισχύουν από φέτος, μέτρα αναγκαία που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση, αλλά όχι ικανά να ανατρέψουν την κατάσταση, η παραγωγή δημογραφικής πολιτικής στην Ελλάδα μοιάζει να έχει στερέψει.

Η Ελλάδα παραμένει στη μειονότητα των χωρών της Ε.Ε. χωρίς Υπουργό ή Υφυπουργό Οικογένειας, την ίδια στιγμή που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την πολύτεκνη μητέρα επτά (7) παιδιών Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέκτησε Επίτροπο Δημογραφίας. Κεντρική κατεύθυνση για δημογραφική πολιτική δεν φαίνεται να υπάρχει, ενώ τα μέτρα στήριξης των πολυτέκνων έχουν μείνει στις καλές προθέσεις.

Άτολμα τα νομοσχέδια στη στήριξη της οικογένειας, καμία ανάσα για τους πολύτεκνους. Πρόσφατο παράδειγμα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας που έρχεται στη Βουλή, και «ξεχνά» να επαναφέρει τις μετεγγραφές των παιδιών των πολυτέκνων χωρίς κριτήρια, όπως ίσχυαν για 30 χρόνια χωρίς το καθεστώς αυτό να δημιουργήσει  κανένα απολύτως πρόβλημα. Μέτρο χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, που μόνο οφέλη μπορεί να έχει.

Οι πολύτεκνοι αναμένουν ακόμη την παρέμβαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την αλλαγή του αποτυχημένου σχήματος των συμπράξεων για την διανομή των προϊόντων του ΤΕΒΑ (για τους οικονομικά ασθενείς) και τα λανθασμένα εισοδηματικά κριτήρια για τους πολυτέκνους, για να αρχίσουν να λαμβάνουν και πάλι τρόφιμα που τους στέρησαν τα πειράματα των συμπράξεων.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη να επιβληθεί σε όλο το Δημόσιο, χωρίς καμία εξαίρεση, η πρόβλεψη για ειδική κατηγορία πολυτέκνων σε κάθε είδους προσλήψεις (μια που δεν τηρείται σε πολλές περιπτώσεις) και την επαναφορά του 20% στις προσλήψεις στο Δημόσιο για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους όπως ίσχυε προ της μειώσεως στο 15% που επέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Ν. 4440/2016.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν την καθιέρωση των ορίων φτώχειας της ΕΛΣΤΑΤ ως αφορολόγητου ποσού για όλους, ως το πιο δίκαιο και αντικειμενικό μέτρο φορολόγησης.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την άνευ εισοδηματικών κριτηρίων ένταξή τους στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού, σε ετήσια βάση και γενικότερα την απαλλαγή τους από τεκμήρια πολυτελείας (φορολογία Ι.Χ. οχημάτων, τετραγωνικά κατοικίας κ.ά.).

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την επαναφορά του επιδόματος πολυτέκνων-τριτέκνων, σε όποιο ύψος αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός, ως ελάχιστη ανταπόδοση της πολιτείας στην τεράστια κοινωνική τους συνεισφορά, αλλά και στην οικονομική τους συμβολή, μέσω του ΦΠΑ που καταβάλλουν στις καταναλωτικές τους δαπάνες, στην ανάπτυξη του τόπου.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν… Για πόσο ακόμη;

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                     Η Γεν.Γραμματέας

Βασ. Θεοτοκάτος               Δήμητρα-Ινές Αγγελή