Πολύτεκνοι

Σάββας Γ. Ρομπόλης – Βασίλειος Μπέτσης

Ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται σύμφωνα με τις νέες δημογραφικές προβολές ότι θα έχει την τρίτη μεγαλύτερη μείωση από όλες τις χώρες της ΕΕ

Η πρόσφατη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων (Απρίλιος 2023) των νέων δημογραφικών προβολών της Eurostat (Europop 2023) παρουσιάζουν μια μελλοντική επιδείνωση της δημογραφικής προοπτικής της χώρας μας. Συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της χώρας μας προβλέπεται σύμφωνα με τις νέες δημογραφικές προβολές ότι θα έχει την τρίτη μεγαλύτερη μείωση (30,4%, Διάγραμμα 1) από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1η η Λετονία και 2η η Λιθουανία).

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές της Eurostat του 2023, ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί από τα 10,46 εκατ. άτομα το 2022 στα 7,8 εκατ. άτομα το 2070, εκτίμηση η οποία είναι κατά 800.000 άτομα μειωμένη σε σχέση με τις αντίστοιχες δημογραφικές προβολές που είχε εκπονήσει η Eurostat πριν 4 χρόνια το 2019 (Europop2019) (Διάγραμμα 2).

Δημογραφικό: Βαθιές οικονομικές συνέπειες προκαλεί η κατάρρευση της παγκόσμιας γονιμότητας

Η δυσμενής αυτή εξέλιξη αναβαθμίζει, κατά αντικειμενικό τρόπο, τόσο τη γεωπολιτική διάσταση των δημογραφικών εξελίξεων στην Ελλάδα, όσο και την αναγκαιότητα του άμεσου σχεδιασμού και υλοποίησης μίας ολοκληρωμένης και συστηματικής μακροχρόνιας δημογραφικής πολιτικής. Κεντρικός και αναμενόμενος μετρήσιμος στόχος της δημογραφικής πολιτικής επιβάλλεται να είναι η πρόδρομη επιλογή της αποτροπής της μείωσης του πληθυσμού και στην συνέχεια της αύξησης του πληθυσμού. 

Το προσδόκιμο ζωής, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 3, δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη μεταβολή μεταξύ των δύο δημογραφικών προβολών (Europop 2019 & Europop 2023). Το ίδιο συμβαίνει και με το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών, αφού και στις προβολές του 2019 όπως και σε αυτές του 2023, το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών αυξάνεται από τα 18,7 έτη το 2022 στα 23,9 έτη το 2070. Δηλαδή, ένας ασφαλισμένος που συνταξιοδοτείται το 2023, θα λάβει κατά μέσο όρο 5,2 χρόνια λιγότερα σύνταξη από έναν ασφαλισμένο που θα συνταξιοδοτηθεί το 2070. 

Προκειμένου να μην συμβεί αυτό και ο χρόνος της συνταξιοδότησης να παραμείνει σταθερός, σύμφωνα με το πρώτο Μνημόνιο (διάταξη που διατήρησαν και οι Ν. 4386/2016 και Ν. 4670/2020), το όριο ηλικίας της θεσμοθετημένης συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά 5 έτη από τα 67 έτη στα 72 έτη. Η κυριότερη αιτία της μείωσης του πληθυσμού είναι η μεγάλη μείωση που έχει λάβει υπόψη της η Eurostat στις υποθέσεις εργασίας του 2023 αναφορικά με την μετανάστευση, σε σχέση με τις υποθέσεις εργασίας που είχαν χρησιμοποιηθεί για την μελλοντική πορεία της μετανάστευσης στις προβολές του 2019, οι οποίες ήταν πολύ πιο ευνοϊκές. Ο λόγος ήταν επειδή τα τέσσερα τελευταία έτη από το 2019 έχει παρατηρηθεί πολύ μικρό θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο σε σχέση με αυτό που προέβλεπε η Eurostat και ειδικότερα το έτος 2022 παρατηρήθηκε σημαντικά αρνητικό ισοζύγιο μετανάστευσης κατά 22.000 άτομα (57.000 εισερχόμενη μετανάστευση και 79.000 εξερχόμενη).

Η μετανάστευση, πράγματι, είναι ο σημαντικότερος λόγος μείωσης του πληθυσμού, αφού σε αντίθεση με την μείωση που παρατηρείται σε αυτή, η γεννητικότητα παρουσιάζεται βελτιωμένη στις δημογραφικές προβολές του 2023 σε σύγκριση με αυτές του 2019 (Διάγραμμα 4). Ειδικότερα, ο ολικός δείκτης γονιμότητας από τα 1,33 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία το 2019 παρουσίασε σημαντική αύξηση στα 1,43 παιδιά ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία το έτος 2021. Στις προβολές του έτους 2019 προβλέπονταν ότι αυτή η τιμή του δείκτη ολικής γονιμότητας θα επέλθει το έτος 2040 όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 4. 

Όμως, παρά την σημαντική αύξηση του δείκτη γονιμότητας η Eurostat στις προβολές του 2023, προβλέπει ότι ο πληθυσμός θα μειωθεί κατά 30,4%. Αυτό οφείλεται κυρίως:

α) στο γεγονός ότι στις υποθέσεις εργασίας η Eurostat θεωρεί ότι και πάλι σε βάθος χρόνου, μέχρι το 2070, ο δείκτης ολικής γονιμότητας δεν θα ξεπεράσει την τιμή των 1,55 παιδιών ανά γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία. Την υπόθεση αυτή εργασίας οφείλουμε ως χώρα να διαψεύσουμε διαμέσου της εφαρμογής μιας έγκαιρα σχεδιασμένης και αποτελεσματικά εφαρμοσμένης δημογραφικής πολιτικής,

β) στην αλλαγή της δομής του πληθυσμού που προκάλεσε η μεγάλη μείωση της γεννητικότητας τις δεκαετίες 1990 – 2000 και 2010 – 2020, με αποτέλεσμα ακόμη και με βελτίωση του δείκτη ολικής γονιμότητας ο πληθυσμός της χώρας να παρουσιάζει μείωση 30% μέχρι το 2070 και γ) στον σημαντικό ρόλο που έχει η μετανάστευση.

Παράλληλα, ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων παρουσιάζεται σχεδόν σταθερός σε βάθος χρόνου αφού από 35,6% το 2021 θα αυξηθεί στο 60,6% σύμφωνα με τις πρόσφατες προβολές του 2023 (Διάγραμμα 5), ενώ με τις προβολές του 2019 προβλέπονταν να αυξηθεί στο 59,9% (ο συγκεκριμένος δείκτης είναι ο λόγος του πληθυσμού των ατόμων ηλικία 65 και άνω προς τον πληθυσμό ατόμων ηλικίας 15-64).

Ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων χρησιμοποιείται από διεθνείς οργανισμούς, διάφορους οίκους συμβούλων ως ο βασικός λόγος για τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη αλλά και στην χώρα μας. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται ως ένας δείκτης γήρανσης του πληθυσμού, και ως ένδειξη μη μακροχρόνιας βιωσιμότητας των δημόσιων αναδιανεμητικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, με την έννοια ότι θα επιβαρύνουν στο μέλλον τους κρατικούς προϋπολογισμούς και τα δημόσια οικονομικά των κρατών προς όφελος της ιδιωτικοποίησης αυτών και των αγορών ( χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών). 

Κατά συνέπεια, στην προοπτική των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων στην Ελλάδα, οι οποίες συμπυκνώνονται στην σταδιακή μείωση του πληθυσμού, επιβάλλεται να κατανοηθεί σε βάθος από τους φορείς σχεδιασμού και άσκησης των δημόσιων πολιτικών ότι το δημογραφικό πρόβλημα στην χώρα μας, στο παρόν και το μέλλον, καθίσταται όχι μόνο πληθυσμιακά αλλά και γεωπολιτικά-γεωοικονομικά σημαντικό. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η ανά πενταετία αξιολόγηση του στόχου-αποτελέσματος, μίας δέσμης οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών στην χώρα μας απαιτείται, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζει την:

α) Γεωγραφική-Περιφερειακή κατανομή της παραγωγικής και κοινωνικο-οικονομικής δραστηριότητας,

β) Ασφάλεια στην εργασία και τους μισθούς με την θεσμική ελαχιστοποίηση των ευέλικτων και επισφαλών θέσεων απασχόλησης και την θεσμική αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, γ) Δυνατότητα στέγασης των νέων νοικοκυριών με κεντρικά και περιφερειακά προγράμματα κοινωνικής κατοικίας,

δ) Ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νέων νοικοκυριών με οικονομική υποστήριξη κατά την γέννηση (αυξημένη, ιδιαίτερα, για το δεύτερο και το τρίτο παιδί,

ε) Περιφερειακή σύσταση και ενίσχυση των κοινωνικών υποδομών (π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολεία ημερήσιας λειτουργίας) καθώς και των δημόσιων σχηματισμών και υπηρεσιών υγείας,

στ) Θεσμοθέτηση της τρίτεκνης οικογένειας ως πολύτεκνης και θέσπιση φορολογικών ελαφρύνσεων και απαλλαγών, ζ) Δυνατότητα στις γυναίκες που έχουν αποκτήσει τρίτο παιδί να συνταξιοδοτούνται πέντε έτη νωρίτερα.

Σάββας Γ. Ρομπόλης, Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

Βασίλειος Γ. Μπέτσης, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου

Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος (11.06.2023)

Σε μια από τις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τον δείκτη γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται η Ελλάδα, ενώ οι Ελληνίδες τεκνοποιούν σε αρκετά μεγάλη ηλικία, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει η Eurostat, για το 2017.

Ειδικότερα, ο λεγόμενος δείκτης γονιμότητας ήταν το 2017 στην Ελλάδα 1,35 (με 42.267 γεννήσεις) έναντι 1,38 το 2016. Στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 1,59 σε σχέση με 1,60 το προηγούμενο έτος.

Το 2017 οι υψηλότερος δείκτης καταγράφηκε στη Γαλλία (1,90) και έπειτα στη Σουηδία (1,78) ενώ ο χαμηλότερος ήταν στη Μάλτα (1,26), στην Ισπανία (1,31), στην Ιταλία και την Κύπρο (1,32), στην Ελλάδα (1,35), την Πορτογαλία (1,38) και το Λουξεμβούργο (1,39).

Σε ό,τι αφορά τη μέση ηλικία στην οποία μία γυναίκα αποκτά παιδί για πρώτη φορά, στην Ελλάδα είναι τα 30,4 χρόνια, ενώ πάνω από 30 είναι και στην Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία. Το μεγαλύτερο ποσοστό γεννήσεων σε ηλικία μικρότερη των 20 ετών καταγράφεται στη Ρουμανία με 13,9% και στη Βουλγαρία με 13,8%. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στα 29,1 χρόνια.

Στην ΕΕ, το 81,5% των γεννήσεων αφορούσαν το πρώτο ή δεύτερο παιδί, ενώ οι γεννήσεις τρίτου παιδιού αντιπροσώπευαν το 12,5% του συνόλου. Τέταρτο ή περισσότερα παιδιά αντιστοιχούσαν στο 6,0%, το 2017. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μητέρων που γέννησαν τέταρτο ή περισσότερα παιδιά τους καταγράφηκε στη Φινλανδία (10,3%), ακολουθούμενη από την Ιρλανδία (9,0%), το Ηνωμένο Βασίλειο (8,8%), τη Σλοβακία (8,1%) και το Βέλγιο (8,0%).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Μέσω Καθημερινής 12/03/2019)

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι καισαρικές στη χώρα μας συνιστούν το 58% του συνόλου των τοκετών – Γιατί η καισαρική «αποθεώνεται» στην Ελλάδα;

«Υπέρβαση» της τάξεως του 43% καταγράφεται στις γεννήσεις με καισαρικές τομές που γίνονται στη χώρα μας σε σχέση με το επιτρεπτό από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ποσοστό τοκετών με καισαρική τομή που είναι 15%.

Στην Ελλάδα το ποσοστό των τοκετών με καισαρική τομή, σύμφωνα με στοιχεία που είχε δώσει στη Βουλή τον περασμένο Φεβρουάριο ο υπουργός Υγείας, κ. Ανδρέας Ξανθός, ανέρχεται στο 58%. Την ίδια στιγμή, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) ο μέσος όρος των καισαρικών δεν ξεπερνάει το 30%.

Μάλιστα, το έτος 2015 η Ελλάδα κατέγραψε αρνητικό ρεκόρ δεκαετίας: το ποσοστό των καισαρικών τομών έφτασε το 77% (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ, ΕΟΠΥΥ, ΕΣΥnet). Το 2007 οι τοκετοί με καισαρική τομή αποτελούσαν το 42% του συνόλου των τοκετών στη χώρα, το 2012 έφθασαν το 50%, το 2014 το 58% και το 2015…απογειώθηκαν στο 77%. Το 2016 το ποσοστό των καισαρικών έπεσε στα επίπεδα του 2014, δηλαδή στο 58%. Tο ποσοστό αυτό «χαρίζει» προβάδισμα στην Ελλάδα και έναντι της γείτονος Τουρκίας, όπου οι καισαρικές τομές αποτελούν το 51% στο σύνολο των τοκετών.

Το θέμα των καισαρικών έχει βγει από τα σύνορα της χώρας, με τον ΠΟΥ να καταγράφει το 2016 σε πόρισμά του τους εντυπωσιακούς μελανούς αριθμούς αλλά και τις στρεβλώσεις του συστήματος υγείας που αποτυπώνονται και στο υψηλό ποσοστό των καισαρικών τομών. Διαπίστωναν πχ πως οι «μαύρες αμοιβές» είναι μεγαλύτερες στις περιπτώσεις του τοκετού με καισαρική τομή.

Πάντως, και στο τρέχον έτος οι καισαρικές τομές παραμένουν στο προσκήνιο. Είναι χαρακτηριστική η ερώτηση προς την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, που κατέθεσε χθες ο βουλευτής Ηρακλείου με το Ποτάμι, κ. Σπύρος Δανέλλης, παραθέτοντας τα στοιχεία για τις γεννήσεις στα νοσοκομεία της Κρήτης και υπογραμμίζοντας την ανάγκη περιορισμού της καταχρηστικής «νοοτροπίας» των μη ιατρικά απαραίτητων καισαρικών στην χώρα μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία (2016) που παραθέτει, στα ιδιωτικά και δημόσια μαιευτήρια της Κρήτης πραγματοποιήθηκαν 3.795 τοκετοί, εκ των οποίων το 58% με καισαρική. Μάλιστα, στο Νοσοκομείο-Κέντρο Υγείας Σητείας πραγματοποιήθηκαν 14 τοκετοί, όλοι με καισαρική τομή!

Από το βήμα της Βουλής πέρυσι απαντώντας και πάλι σε επίκαιρη ερώτηση ο υπουργός Υγείας είχε υποσχεθεί ελέγχους στα νοσοκομεία, δημόσια και ιδιωτικά, που έχουν υπερβολικά αυξημένο ποσοστό καισαρικών και αντικίνητρα σε γιατρούς, ασφαλιστικούς φορείς και τις άμεσα ενδιαφερόμενες. Ωστόσο, τίποτα ως φαίνεται δεν έχει προχωρήσει.

Γιατί όμως η καισαρική τομή «αποθεώνεται» έτσι στην Ελλάδα; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αύξηση αυτή που καταγράφεται την τελευταία δεκαετία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

Καταρχάς, δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο βάσει του οποίου πρέπει να διαχειρίζονται οι μαιευτήρες τα περιστατικά τοκετών. Σπανίως ακολουθούνται τα κριτήρια που θέτουν διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, σχετικά με το πότε ο τοκετός δεν προχωράει και πρέπει να γίνει καισαρική. Όταν ο γιατρός κρίνει ότι έχουν «περάσει» οι ημέρες, συστήνει την προκλητή έναρξη τοκετού, η οποία γίνεται σε ανώριμο τράχηλο και συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν πάντα η καισαρική.

Επιπλέον, φαίνεται πως αυτός ο τρόπος τοκετού αποτελεί πλέον, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους επαγγελματίες υγείας, όπως γιατρούς και μαίες, σε πολύ βολική λύση. Καθορίζουν με μεγάλη ακρίβεια το πρόγραμμά τους και τους τοκετούς τους. Είναι προφανές πως ο φυσιολογικός τοκετός με την ξαφνική έναρξη του αλλα και την απρόβλεπτη διάρκειας του αφήνει στον…αέρα το πρόγραμμα όλων.

Από την άλλη πλευρά, το γεγονός πως οι Ελληνίδες γίνονται σε μεγαλύτερη ηλικία μητέρες συγκριτικά με το παρελθόν με ό,τι κινδύνους μπορεί αυτό να εγκυμονεί για την υγεία μητέρας και παιδιού, επηρεάζει δραστικά την τελική απόφαση του μαιευτήρα για τον τρόπο τοκετού: επιλέγει την καισαρική τομή στοχεύοντας στον ελάχιστο κίνδυνο για την επίτοκο και το μωρό. Εάν δε η έμμεση πίεση του γιατρού προς την ασφαλέστερη, κατ´ αυτόν, καισαρική τομή «συναντήσει» τους ενδοιασμούς και τον φόβο της γυναίκας για τον φυσιολογικό τοκετό, τότε η καισαρική τομή γίνεται μονόδρομος.

Παναγιώτα Καρλατήρα

ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (30/1/2018)

Και του κακού της σκάλας τα σκαλιά δεν έχουν τελειωμό προς τον πάτο. Από πρόσφατη έρευνα της Eurostat για τη γονιμότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκύπτει ότι κατά την περίοδο 2001-2015 μειώθηκαν στην Ελλάδα οι γεννήσεις κατά 10,2%, οι Ελληνίδες γεννάνε λίγα παιδιά και σε μεγάλη ηλικία σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο δείκτης γονιμότητας ήταν το 2015 στην Ελλάδα 1,33 έναντι 1,25 που ήταν το 2001, έναντι 1,58 και 1,46 αντιστοίχως στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δηλαδή, και στην περίπτωση της ανανέωσης του πληθυσμού της, η χώρα μας εμφανίζει, όπως και στην οικονομία, την κοινωνία, την παιδεία, τρεις μαζεμένους αρνητικούς δείκτες, διότι «αγρόν αγοράζει» και στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, το οποίο άρχισε ήδη να απειλεί το έθνος ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Αντίθετα, όπως επισημαίνεται στην έρευνα, χώρες που εφαρμόζουν πολιτική προσφέροντας κίνητρα σε νέα ζευγάρια να παντρεύονται και να τεκνοποιούν, όπως, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πολωνία, καταλαμβάνουν τις πρώτες έξι θέσεις στο σχετικό πίνακα με τις περισσότερες γεννήσεις.

Σημειώνεται ότι η κορύφωση του δράματος της Ελλάδος από την εφιαλτική εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος είχε αποτυπωθεί προηγουμένως στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), σύμφωνα με τα οποία και το 2014 σημειώθηκε μείωση γεννήσεων κατά 2,1% και αύξηση των θανάτων κατά 1,7%, με αποτέλεσμα ο φυσικός πληθυσμός να μειωθεί κατά 21.592 άτομα. Επίσης, η εφιαλτική εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα αποτυπώνεται και σε προηγούμενα στοιχεία της Eurostat, η οποία με βάση τις τωρινές τάσεις προβλέπει πληθυσμό της Ελλάδας το 2060 στα 8,6 εκατ., δηλαδή ότι θα μειωθεί μέχρι τότε κατά 22%. Υπενθυμίζεται ότι τον υψηλότερο – ρεκόρ- δείκτη γονιμότητας (γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους) είχε η χώρα μας τις δεκαετίες 1831-1840 και 1841-1850 (52 και 52,3 γεννήσεις). Οι γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους συρρικνώθηκαν στις 17,9 στη δεκαετία 1961-1970, στις 15,5 γεννήσεις στη δεκαετία 1971-1980, στις 11,8 γεννήσεις στη δεκαετία 1981-1990, στις 9,7 γεννήσεις στη δεκαετία 1991-2000 και στις 9,4 γεννήσεις το 2004 και σε ελάχιστες τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Τότε, το 2004, ο δείκτης γονιμότητας (αριθμός παιδιών ανά μητέρα) είχε συρρικνωθεί, σύμφωνα με μελέτη της Eurostat, σε 1,29 παιδιά, έναντι 2,21 το 1980.

Με το πρόβλημα αυτό ασχολήθηκε την περίοδο 1991-1993 μια Διακομματική Επιτροπή της Βουλής, η οποία κατέθεσε ομόφωνο πόρισμα το Φεβρουάριο του 1993, αλλά από τότε, αντί οι ελληνικές κυβερνήσεις να αναγάγουν το πρόβλημα αυτό σε μείζον εθνικό, έκαναν και κάνουν, κυρίως με φορολογική εξόντωση της ελληνικής πολυμελούς οικογένειας, τα πάντα για να το επιδεινώσουν. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας που διεξήγαγε ο ερευνητικός οργανισμός διαΝΕΟσις, ο πληθυσμός της Ελλάδας την 1η Ιανουαρίου ήταν 10.800.000 έναντι 11.100.000 το 2011, δηλαδή είναι μειωμένος κατά 300.000 άτομα, γεγονός που συμβαίνει για πρώτη μετά από το 1951, ενώ το 2050 θα είναι μειωμένος κατά 800.000 έως και 2.500.000 σε σχέση με σήμερα, σύμφωνα με οκτώ διαφορετικά σενάρια!

Απογοητευτική είναι η ακτινογραφία του ελληνικού νοικοκυριού που παρουσίασε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών σε έρευνά του στο πρόσφατο (2 Μαρτίου 2017) εβδομαδιαίο Δελτίο του. «Μέσα σε μία πενταετία, από το 2009 μέχρι το 2014, έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των νοικοκυριών με 1-2 άτομα και έχει συρρικνωθεί αντίστοιχα το ποσοστό των νοικοκυριών με 3-4 άτομα…».

Δημήτρης Στεργίου

ΠΗΓΗ: contranews.gr (18.03.2017)

Tα υψηλότερα ποσοστά ανθρώπων ηλικίας 80 ετών και άνω καταγράφουν οι χώρες της νότιας Ευρώπης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Την πρώτη θέση καταλαμβάνει η Ιταλία (6,5%), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (6,3%). Στον αντίποδα, η Ιρλανδία μαζί με τη Σλοβακία έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά: 3,1%.

Η αύξηση του ποσοστού των υπέργηρων στην ΕΕ οφείλεται στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής. «Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, στην Ευρώπη των 28 το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά περίπου 10 χρόνια, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, χάρη σε μια σειρά από παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της βρεφικής θνησιμότητας, του υψηλότερου βιοτικού επιπέδου, του καλύτερου τρόπου ζωής, της βελτίωσης της εκπαίδευσης και της προηγμένης υγειονομικής περίθαλψης και της ιατρικής», αναφέρει η Eurostat.

Με τη συμπλήρωση των 80 ετών, οι Ευρωπαίοι κατά μέσο όρο, εξακολουθούν να αναμένουν να ζήσουν 9,5 χρόνια ακόμα. Το προσδόκιμο αυτό είναι κατά 8.4 χρόνια μεγαλύτερο από ό,τι πριν από μια δεκαετία.

Στην «Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη γήρανση και την υγεία» που κυκλοφόρησε χθες, ο Οργανισμός αναφέρει ότι ο αριθμός των ατόμων που έχουν υπερβεί τα εξήντα, θα διπλασιαστεί έως το 2025 και θα ξεπεράσει τα 2 δισ. σε 30 χρόνια. Το 2050, ένας στους πέντε θα είναι άνω των 60 ετών.

Leila Marchand

ΠΗΓΗ: Les Echos (30.09.2016)

Στα τέλη του 1960 ο πληθυσμός της χώρας ανερχόταν σε 8.300.399 και στα τέλη του 2014 σε 10.858.018, σημειώθηκε δηλαδή αύξησή του κατά 2.557.619. Η αύξηση αυτή προήλθε κατά 72% (1.843.000) από τη φυσική αύξηση (γεννήσεις μείον θάνατοι) και κατά 28% (714.500) από την καθαρή εισροή πληθυσμού (εισροή από μείον εκροή προς άλλα κράτη).

Ο ρόλος, όμως, των δύο αυτών παραγόντων ήταν διαφορετικός (θετικός ή αρνητικός) σε 5 περιόδους της 55ετίας. Τα σχετικά στοιχεία είναι από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. (της Eurostat) και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και δίνονται στον πίνακα.

Στο πρώτο μέρος του πίνακα δίνεται ο μέσος ετήσιος όρος των γεννήσεων, των θανάτων και της φυσικής μεταβολής (αύξησης ή μείωσης) του πληθυσμού την καθεμιά από τις 5 περιόδους, προκειμένου να είναι δυνατές οι συγκρίσεις, δεδομένου ότι οι περίοδοι αυτές είναι άνισες σε αριθμό ετών.

Στο δεύτερο μέρος δίνεται για την καθεμιά περίοδο η συνολική φυσική μεταβολή (στην 1η στήλη), το σύνολο των μεταναστευτικών ρευμάτων (στη 2η στήλη) και συνολική μεταβολή του πληθυσμού (3η στήλη που είναι το άθροισμα της 1ης και της 2ης).

ΠΙΝΑΚΑΣ

Μέσος ετήσιος όρος των γεννήσεων, των θανάτων και της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού και το σύνολο της φυσικής μεταβολής, των μεταναστευτικών ρευμάτων και της μεταβολής του πληθυσμού σε πέντε περιόδους των ετών 1960 – 2014

Από το πρώτο μέρος του πίνακα φαίνεται ότι η συνεχής μείωση των γεννήσεων από τη μια περίοδο στην άλλη ανακόπηκε την 7ετία 2004-2010 χάρη στις γεννήσεις από αλλοδαπές για να επανέλθει τα έτη 2011-2014. Οι θάνατοι, λόγω γήρανσης του πληθυσμού, αυξάνονταν συνεχώς.

Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών ήταν να σημειωθεί κάθετη μείωση της φυσικής αύξησης του πληθυσμού τη δεύτερη σε σύγκριση με την πρώτη περίοδο (ιδιαίτερα τη δεκαετία του ’80), φυσική μείωσή του την τρίτη, μικρή αύξησή του την τέταρτη και μεγάλη φυσική μείωσή του την τελευταία περίοδο.

Από το δεύτερο μέρος του πίνακα φαίνεται ότι η αύξηση του πληθυσμού την περίοδο:

1960-1974 οφείλεται αποκλειστικά στη μεγάλη φυσική αύξηση του πληθυσμού. Η αύξηση, όμως, αυτή αποδυναμώθηκε από τη μαζική μετανάστευση Ελλήνων εργατών κυρίως προς τη Δυτική Γερμανία.

1975-1997 οφείλεται τόσο στη φυσική αύξηση του πληθυσμού (πολύ, όμως, μειωμένη) όσο και (πολύ περισσότερο) στη μαζική εισροή πληθυσμού (επαναπατρισμός Ελλήνων μεταναστών τα πρώτα χρόνια και στη συνέχεια μεγάλη εισροή αλλοδαπών – κυρίως από την Αλβανία).

1998-2003 οφείλεται αποκλειστικά στην καθαρή εισροή μεταναστών (κυρίως αλλοδαπών), δεδομένου ότι, αντί για φυσική αύξηση, σημειώθηκε μικρή φυσική μείωση του πληθυσμού.

2004-2010 οφείλεται στη φυσική αύξηση του πληθυσμού (λόγω αύξησης των γεννήσεων για τον λόγο που προαναφέρθηκε) και πολύ περισσότερο στην καθαρή εισροή μεταναστών (βασικά αλλοδαπών)

Σε αντίθεση με τις τέσσερις προηγούμενες περιόδους, την τετραετία 2011-2014 είχαμε τόσο φυσική μείωση του πληθυσμού (λόγω σημαντικής υπεροχής των αυξημένων θανάτων έναντι των μειωμένων γεννήσεων) όσο και καθαρή εκροή πληθυσμού (κυρίως προσοντούχων Ελλήνων).

Τόσο η φυσική μείωση όσο η καθαρή εκροή πληθυσμού την περίοδο αυτή οφείλονται στην εκτόξευση της ανεργίας στα ύψη και τη δραστική περικοπή μισθών και συντάξεων εξαιτίας της εφαρμογής των μέτρων των Μνημονίων.

Εξαιτίας των δύο αυτών αρνητικών παραγόντων, για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σημειώθηκε μείωση του συνολικού μόνιμου πληθυσμού (Ελλήνων και αλλοδαπών) της χώρας.

Πρόκειται για ένα βαρύ πλήγμα στον πληθυσμό και μάλιστα βαρύτερο από εκείνο της μαζικής μετανάστευσης τη δεκαετία του ’60, δεδομένου ότι ενώ τη δεκαετία εκείνη σημειώθηκε μεγάλη φυσική αύξηση του πληθυσμού, την τετραετία 2011-14 σημειώθηκε φυσική μείωσή του και ενώ η μέση ετήσια εκροή πληθυσμού τη δεκαετία του ’60 ήταν 39.800, η αντίστοιχη εκροή την τετραετία 2011-14 ήταν 51.300. Το πλήγμα αυτό θα έχει πολύ δυσμενείς μακροχρόνιες επιπτώσεις.

Μανόλης Γ. Δρεττάκης – πρώην αντιπροέδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ

ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Η Γαλλία παραμένει η πρωταθλήτρια Ευρώπης στη γονιμότητα το 2014. Με 2,01 παιδιά ανά γυναίκα, η Γαλλία ήταν πρώτη σε γονιμότητας ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2014, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν σήμερα, 15 Μάρτη, από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, Eurostat. Είναι επίσης η μόνη χώρα με ποσοστό μεγαλύτερο από δύο παιδιά ανά γυναίκα μεταξύ όλων των χωρών. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από το επίπεδο αντικατάστασης του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες (2,1), δηλαδή, ο μέσος αριθμός των γεννήσεων ανά γυναίκα που απαιτείται για την διατήρηση ενός σταθερού μεγέθους πληθυσμού, ελλείψει οποιασδήποτε μετανάστευσης.

«Τα καλά αποτελέσματα της Γαλλίας, αλλά και γενικότερα της βόρειας και βορειοδυτικής Ευρώπης, εξηγούνται από την οικογένεια και τις κοινωνικές πολιτικές που παραδοσιακά εφαρμόζονται πιο γενναιόδωρα από ό,τι στις χώρες της Μεσογείου και της Ανατολικής Ευρώπης», εξήγησε ο Gilles Pison, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Δημογραφικών Μελετών, στο Λονδίνο. Υψηλά ποσοστά γονιμότητας σημειώνουν επίσης χώρες όπως η Σουηδία (1,88) και το Ηνωμένο Βασίλειο (1,81). Σε αντίθεση, οι μεσογειακές χώρες σημειώνουν χαμηλά ποσοστά: η Πορτογαλία (1,23, αρνητικό ρεκόρ της ΕΕ), η Ελλάδα (1,30), η Ισπανία (1,32) και η Ιταλία (1,37) βρίσκονταν στις τελευταίες θέσεις της σχετικής κλίμακας για το 2014.

Πηγή: Le Monde (15.03.2016)

(La France toujours championne européenne de la fécondité en 2014)

Βλεπε επίσης: iefimerida.gr (16.03.2016)

Μέχρι το 2080 υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί στα 7,7 εκατ.

Οποιοι παρατηρούν τα ελληνικά προβλήματα μακροπρόθεσμα δίνουν έμφαση στα συγκλονιστικά νούμερα για τον πληθυσμό της χώρας μέχρι το 2080.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Eurostat, η Ελλάδα πρόκειται να αντιμετωπίσει ένα τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα μέχρι το 2080, με μια τρομακτική μείωση πληθυσμού. Υπολογίζεται, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, ότι ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί στα 7,7 εκατομμύρια.

Ο αριθμός αυτός προκύπτει με βάση τα στατιστικά των γεννήσεων και των θανάτων από το 2011 και μετά, αλλά και με βάση τη μαζική μετανάστευση νέων και οικογενειών στο εξωτερικό, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο χείλος δημογραφικής κατάρρευσης.

Η ίδια μελέτη εκτιμά τη διαμόρφωση του πληθυσμού των ευρωπαϊκών χωρών έως το 2080 και τα στοιχεία της αποτελούν τα πλέον αξιόπιστα για την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο χάρτης της μελέτης αποκαλύπτει πως ο μεγαλύτερος αριθμός πληθυσμού θα είναι συγκεντρωμένος στη Γαλλία και τη Βρετανία, με τον αριθμό των πολιτών να φτάνει τα 78,84 εκατομμύρια και τα 85,14 εκατομμύρια αντίστοιχα, ενώ η Γερμανία, η μεγαλύτερη σήμερα οικονομία της Ευρώπης, θα έχει πληθυσμό 65,37 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Οπως δείχνουν τα ίδια στοιχεία στον πληθυσμό της χώρας μας μέχρι το 2080, εκτός από τη μείωση στα 7,69 εκατομμύρια ανθρώπους, αναμένεται να υπάρξει και μείωση του επιπέδου καλλιέργειας, με την αυξανόμενη φυγή των νέων μορφωμένων Ελλήνων προς το εξωτερικό.

Η σημερινή χρεοκοπημένη Ελλάδα, ανάμεσα στις δεκάδες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει, πρέπει να δώσει έμφαση στην κυριότερη. Το δημογραφικό αποτελεί πρωτόγνωρη θρυαλλίδα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας.

Η πολιτική ηγεσία του τόπου πρέπει να λειτουργήσει στο συγκεκριμένο ζήτημα πάνω σε πλάνο συναίνεσης μεταξύ όλων των πολιτικών δυνάμεων του τόπου.

Στη συνέχεια πρέπει να ιδρυθεί ένα όργανο μακροπολιτικής, το οποίο θα εξετάζει το πρόβλημα σε βάθος χρόνου. Αυτό θα πρέπει να μένει ανεπηρέαστο από τις όποιες πολιτικές αλλαγές. Τα συγκεκριμένο όργανο θα πρέπει να επιμεληθεί μιας εκστρατείας ενημέρωσης, που θα διαρκεί στην πορεία των χρόνων.

Τα άμεσα ρεαλιστικά βήματα αφορούν στην ενημέρωση των παιδιών, μαζί με το μάθημα της Ελληνικής Ιστορίας, ενώ το πιο σημαντικό αφορά τις κόκκινες γραμμές που πρέπει να βάλει η κυβέρνηση στους δανειστές, στηρίζοντας τις πολύτεκνες οικογένειες μέσω της ελάφρυνσης των βαρών τους.

Οι δανειστές έρχονται και παρέρχονται. Οι Ελληνες θα μείνουν σε αυτόν τον τόπο.

Βασίλης Ταλαμάγκας

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ (16/12/2015)