Πολύτεκνοι

Μείωση και γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας – Απαιτουνται άμεσα μέτρα

Μεγάλη μείωση του πληθυσμού στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες δείχνουν οι προβολές των δημογραφικών τάσεων της Eurostat.

Οι επί τέσσερις δεκαετίες χαμηλοί δείκτες γονιμότητας έχουν αλλάξει δραματικά την ηλικιακή δομή του πληθυσμού, καθώς:

• μειώνεται ο αριθμός των μαθητών και φοιτητών,
• αυξάνεται η μέση ηλικία των εργαζομένων και έχει αρχίσει η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού,
• μειώνεται ο πληθυσμός σε αναπαραγωγική ηλικία, ενώ οι μισοί Έλληνες είναι πλέον άνω των 50 ετών.

Οι επιπτώσεις από αυτή την εξέλιξη δεν αφορούν μόνο στη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος, αλλά επιδρούν στο σύνολο της οικονομίας, στην υγεία, την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή. Όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής αλλάζει η συχνότητα εμφάνισης ασθενειών, αυξάνονται οι δαπάνες για περίθαλψη, δημιουργούνται νέες ανάγκες για μακροχρόνια φροντίδα ηλικιωμένων. Παράλληλα, μειώνονται τα φορολογικά έσοδα, αλλάζουν τα καταναλωτικά πρότυπα, τα επίπεδα αποταμίευσης, επηρεάζονται οι τιμές των ακινήτων και ενισχύονται οι περιφερειακές ανισότητες.

«Η ηλικιακή μας πυραμίδα είναι αντεστραμμένη εις βάρος των νέων και οι δημογραφικές προβολές δείχνουν ότι επίκειται επιδείνωση της κατάστασης. Ζούμε περισσότερο και γεννάμε λιγότερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2030 η Ελλάδα αναμένεται να είναι η πιο γερασμένη Ευρωπαϊκή χώρα, ξεπερνώντας την Ιταλία. Η δημογραφική γήρανση πιέζει τα διανεμητικά συστήματα, καθώς διαρκώς περισσότεροι συνταξιούχοι μοιράζονται τις εισφορές διαρκώς λιγότερων ασφαλισμένων και τα οδηγεί, αναπόδραστα, σε χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης» επισημαίνει ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Πάνος Τσακλόγλου.

«Η νέα πραγματικότητα δεν θα μας φέρει απαραίτητα αντιμέτωπους με ένα «δημογραφικό αδιέξοδο» αν εγκαίρως επιστρατεύσουμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και προχωρήσουμε με συντονισμένες ενέργειες. Η ενεργός και υγιής γήρανση δεν αφορά μόνο τους ηλικιωμένους αλλά το σύνολο του πληθυσμού και βάζει τις βάσεις της από την παιδική ηλικία» υποστηρίζει η καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας  Αλεξάνδρα Τραγάκη.

«Με άλλα λόγια απαιτείται μια νέα οπτική, μια νέα νοοτροπία προκειμένου να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε ένα αναξιοποίητο μέχρι στιγμής κομμάτι του πληθυσμού καταργώντας στερεότυπα και δημιουργώντας ευκαιρίες προς όφελος όλων. Η διαχείριση του δημογραφικού σήμερα χρειάζεται μια πολιτική ανάλογη αυτής που ακολουθήθηκε πριν από 25 χρόνια για την ευαισθητοποίηση γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα και την κλιματική αλλαγή» τονίζει.

Οι προβλέψεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ ο αστικός πληθυσμός στην Ελλάδα προβλέπεται ότι το 2050 θα είναι μειωμένος κατά 16,7% σε σχέση με το 2019, ενώ στις περισσότερες (15) χώρες της ΕΕ αναμένεται ότι θα αυξηθεί, από 2,3% στην Κροατία έως 35,4% στη Μάλτα.

Εκτός από τη Μάλτα, σε δύο ακόμη χώρες της ΕΕ – την Ιρλανδία και τη Σουηδία – προβλέπεται να αυξηθεί ο πληθυσμός τους περισσότερο από 20% (κατά 29,2% και 25,1%, αντίστοιχα.

Η προβλεπόμενη μείωση του αστικού πληθυσμού στην Ελλάδα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μετά από αυτή στη Λετονία (17,7%). Μείωση πληθυσμού πάνω από 10% προβλέπεται και για την Πολωνία (10,3%).

Στην Ελλάδα προβλέπεται επίσης μείωση του αγροτικού πληθυσμού το 2050, σε ποσοστό μικρότερο από 10%, καθώς και του πληθυσμού στις ενδιάμεσες περιοχές, με ακόμη μικρότερο ποσοστό.Εικόνα

Ο αγροτικός πληθυσμός αναμένεται να ακολουθήσει πτωτική τάση στις περισσότερες (20) χώρες της ΕΕ, με ποσοστά από 43,5% στη Λιθουανία έως 0,6% στην Αυστρία. Μειώσεις πάνω από 20% προβλέπονται στη Λετονία (37,6%), τη Βουλγαρία (26,8%), τη Ρουμανία (25%) και την Κροατία (23,3%). Αύξηση αναμένεται μόνο σε τέσσερις χώρες – την Ιρλανδία (24,5%), τη Σουηδία (10,9%), τη Δανία (1,2%) και το Βέλγιο (1%).

Ανάλογη μείωση προβλέπει και μελέτη που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο από την Επιτροπή.   

Στο 2021 Ageing Report και στους ειδικού πίνακες για την Ελλάδα καταγράφεται πτώση πληθυσμού από τα 10,7 εκατ το 2019 στα 9,5 εκατ. το 205 και στα 8,6 εκατ. το 2070.

Τα ευρήματα αυτά μάλιστα κινητοποίησαν και τον επικεφαλής του ESM ο οποίος ανέδειξε τη γήρανση του πληθυσμού σε μία πολύ μεγάλη πρόκληση για τη χώρα συστήνοντας πρωτοβουλίες αντιστάθμισής της μέσα από αύξηση της απασχόλησης γυναικών και μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων αλλά και με πρωτοβουλίες αναστροφής του brain drain ανάλογες με αυτές της Πορτογαλίας και της Πολωνίας.  Για να είναι «υγιής», μέσα από αύξηση των εισφορών η χρηματοδότηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης και να μπορεί να διατηρηθεί η πολιτική μείωσης του ασφαλιστικού βάρους στην εργασία και διατήρησης επαρκών επιπέδων συντάξεων τα επόμενα χρόνια και 10ετίες.

Η Επιτροπή με εναλλακτικά σενάρια για όλους αυτούς τους παράγοντες (πχ  υψηλότερη παραγωγικότητα, μεγαλύτερη κατά 10% συμμετοχή στην εργασία των πιο «ώριμων» ηλικιακά εργαζομένων και αύξηση του εργατικού δυναμικού μέσω μετανάστευσης) αποδεικνύει πως θα υπάρχει μεγάλο όφελος στη δαπάνη για συντάξεις ως αναλογία του ΑΕΠ και άρα στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού στο μέλλον.  

Αγγελική Μαρίνου

ΠΗΓΗ: Insider.gr (23 Μαϊου 2021)